حمایت دولت وحدت ملی از حملات عربستان و ائتلاف بر یمن، واکنشهای مختلف و گاهاً تند و تیزی را به دنبال داشت و هنوز نیز این واکنشها ادامه دارد. در حالیکه تعدادی کمی از موضع دولت در قبال مردم یمن دفاع کرده و آن را درست و معقول می دانند؛ بخش اعظمی از کارشناسان، سیاستمداران و کتله های متفاوت مردم افغانستان، آن را غیر اسلامی، نادرست و غیر مسئولانه قلمداد می کنند.
با آنکه بسیاری از شخصیتها و مقامهای طراز اول افغانستان، این موضع گیری را به باد انتقاد گرفته و آن را مردود دانستند؛ اما در میان همه، اظهارات دقیق و روشنگرانه آقای سپنتا مشاور امنیت ملی دولت پیشین، از دقت، صراحت و عقلانیت محکم و استواری برخوردار بود.
آقای سپنتا بدون اشاره به این و آن و بی آنکه مقام و شخصیتی را در درون دولت وحدت ملی از خویش آزرده بسازد، به گونه دقیق و حرفه ای، موضع اشتباه افغانستان در قبال حملات عربستان به یمن را بباد نقد و نکوهش گرفت. سپنتا در آغاز سخنانش و در مصاحبه با یکی از تلویزیونهای خصوصی در کابل در باره انگیزه اتخاذ یک چنین موضع از سوی دولت وحدت ملی را توهم این برداشت می داند که ممکن است دولت شاهی عربستان سعودی بتواند در برقراری صلح دولت افغانستان را یاری برساند و با توجه به نفوذ معنوی ای که بر طالبان دارد، آنها را وادار سازد تا بر سر میز ذاکره با دولت کابل بنشینند.
چنانکه سپنتا می گوید این واقعا یک توهم است که عربستان بتواند طالبان را وادار به مذاکره با دولت افغانستان کند؛ چرا که اولاً دولت حجاز خیلی وقت است که پای خویش را از غائله افغانستان بیرون کشیده و علاقه چندانی برای وارد شدن دوباره به این قضیه ندارد و در ثانی درست است که دولت آل سعود همراه با دو دولت وقت ایالات متحده امریکا و پاکستان در ایجاد و شکل گیری گروه طالبان نقش کلیدی و حیاتی داشتند و همانها بودند که این گروه را تسلیح و تجهیز کردند و وارد افغانستان ساختند تا جاده را برای نفوذ و استیلای بیشتر آنان در افغانستان و سایر کشورهای خاورمیانه و جاهای دیگر صاف کنند؛ اما چنانکه دیده می شود در حال حاضر عربستان در اساس نفوذی بر طالبان افغانستان ندارد و این دولت پاکستان و به خصوص ارتش و استخبارات آن کشور است رشته اداره و کنترول طالبان را در دست دارند و هر گونه که مقامات اسلام آباد بخواهند و لازم ببینند، رفتار و عمل می کنند.
سپنتا پیامد منفی دیگر این موضع گیری دولت وحدت ملی را، رو در رو قرار گرفتن دولت افغانستان می داند با همسایه ای بنام ایران که هم قوی است و هم محکم ترین رابطه فرهنگی و تمدنی را از دیر و دور زمانی با کشور و مردم افغانستان دارد.
او در صحبتش اشاره می کند به رابطه خوب و مناسب دو کشور ایران و افغانستان در زمان ریاست جمهوری حامد کرزی و آن رابطه را برتر الگویی می داند برای سیاست خارجی دولت وحدت ملی در زمان حاضر و هر زمانی دیگر؛ سیاستی که توانسته بود همزمان دو رقیب سرسخت و قوی را که عبارت بودند از امریکا و ایران، برای سالهای سال در کنار خویش داشته باشد.
سپنتا یک چنین سیاستی را که همزمان دو رقیب را با هم داشته باشی، نه تنها انفعال ندانسته که مناسب ترین شیوه تعامل دیپلوماتیک با کشورها در مسیر سیاست خارجی درست می داند. در این بخش می توان به میزان بالایی با مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری سابق موافق بود؛ چرا که هر عقل سلیم و منطق پویا و درستی همین موضع را تائید و تصدیق می کند.
جمهوری اسلامی ایران علاوه بر آنکه کشوری است مقتدر و موضع اخیر دولت وحدت ملی، از اهمیت چندانی برای مقامات آن برخوردار نیست؛ -البته به دلیل تشریفاتی و سمبولیک بودن این موضع گیری و نیز عدم توانایی دولت افغانستان در کمک دهی موثر به دولت آل سعود-، و در واقع که نمی تواند تهدیدی ولو کوچک برای جمهوری اسلامی ایران باشد، غیر از اینها به نظر می رسد مقامات دولت وحدت ملی کشور، فراموش کرده اند و یا اینکه خود را به فراموشی زده اند که در عرض و طول سه دهه متوالی و به خصوص در یک دهه اخیر، در شرایطی که مقامات عربستان سعودی، پا را از غائله افغانستان بیرون کشیده و به عیش و نوش مصروف بودند، این جمهوری اسلامی ایران بود که صادقانه در کنار دولت و ملت افغانستان ایستاد و علاوه بر کمکهای قابل توجه به دولت و مردم ما، و در شرایط وخیم تحریمهای خارجی، بیشترین فشار را از ناحیه هموطنان مهاجر ما در ایران، تقبل و تحمل کردند و در حال حاضر نیز تحمل می کنند.
همه می دانیم که حدود سه میلیون پناه جو در ایران داریم و این را نیز می دانیم که همه ی این مهاجران و آوارگان شیعه نیستند و تعداد زیادی از برادران سنی ما هم در میان مهاجرانی اند که در جمهوری اسلامی ایران با وضعیت نسبتاً خوبی زندگی می کنند.
بسیار بجا و مناسب بود که دولت ما پیش از اقدام به هر نوع موضع گیری در قبال موضوع یمن و عربستان، یک مکثی هم روی این علاقه و پیوندها با کشور دوست و برادر ایران می کرد و با یک موضع گیری عجول و به تعبیر خیلی ها غیر مسئولانه، پل های پشت سر خویش را تخریب نمی کرد و به تعبیر معروف، راه آشتی را باز می گذاشت.
در هر حال، چنانکه بیشتری از آگاهان از جمله آقای سپنتا هم معتقد بودند هنوز هم دیر نشده و کارشناسان و مردم و نیز رسانه ها، با یک اقدام هماهنگ مدنی می توانند دولت وحدت ملی را قانع سازند تا پیش از آنکه دیر شود، در موضع گیری اش نسبت به ورود به جنگهای ویرانگر نیابتی، تجدید نظر کرده و سیاست فعال و مسئولانه لااقل بی طرفی را در پیش گیرد.
با آنکه بسیاری از شخصیتها و مقامهای طراز اول افغانستان، این موضع گیری را به باد انتقاد گرفته و آن را مردود دانستند؛ اما در میان همه، اظهارات دقیق و روشنگرانه آقای سپنتا مشاور امنیت ملی دولت پیشین، از دقت، صراحت و عقلانیت محکم و استواری برخوردار بود.
آقای سپنتا بدون اشاره به این و آن و بی آنکه مقام و شخصیتی را در درون دولت وحدت ملی از خویش آزرده بسازد، به گونه دقیق و حرفه ای، موضع اشتباه افغانستان در قبال حملات عربستان به یمن را بباد نقد و نکوهش گرفت. سپنتا در آغاز سخنانش و در مصاحبه با یکی از تلویزیونهای خصوصی در کابل در باره انگیزه اتخاذ یک چنین موضع از سوی دولت وحدت ملی را توهم این برداشت می داند که ممکن است دولت شاهی عربستان سعودی بتواند در برقراری صلح دولت افغانستان را یاری برساند و با توجه به نفوذ معنوی ای که بر طالبان دارد، آنها را وادار سازد تا بر سر میز ذاکره با دولت کابل بنشینند.
چنانکه سپنتا می گوید این واقعا یک توهم است که عربستان بتواند طالبان را وادار به مذاکره با دولت افغانستان کند؛ چرا که اولاً دولت حجاز خیلی وقت است که پای خویش را از غائله افغانستان بیرون کشیده و علاقه چندانی برای وارد شدن دوباره به این قضیه ندارد و در ثانی درست است که دولت آل سعود همراه با دو دولت وقت ایالات متحده امریکا و پاکستان در ایجاد و شکل گیری گروه طالبان نقش کلیدی و حیاتی داشتند و همانها بودند که این گروه را تسلیح و تجهیز کردند و وارد افغانستان ساختند تا جاده را برای نفوذ و استیلای بیشتر آنان در افغانستان و سایر کشورهای خاورمیانه و جاهای دیگر صاف کنند؛ اما چنانکه دیده می شود در حال حاضر عربستان در اساس نفوذی بر طالبان افغانستان ندارد و این دولت پاکستان و به خصوص ارتش و استخبارات آن کشور است رشته اداره و کنترول طالبان را در دست دارند و هر گونه که مقامات اسلام آباد بخواهند و لازم ببینند، رفتار و عمل می کنند.
سپنتا پیامد منفی دیگر این موضع گیری دولت وحدت ملی را، رو در رو قرار گرفتن دولت افغانستان می داند با همسایه ای بنام ایران که هم قوی است و هم محکم ترین رابطه فرهنگی و تمدنی را از دیر و دور زمانی با کشور و مردم افغانستان دارد.
او در صحبتش اشاره می کند به رابطه خوب و مناسب دو کشور ایران و افغانستان در زمان ریاست جمهوری حامد کرزی و آن رابطه را برتر الگویی می داند برای سیاست خارجی دولت وحدت ملی در زمان حاضر و هر زمانی دیگر؛ سیاستی که توانسته بود همزمان دو رقیب سرسخت و قوی را که عبارت بودند از امریکا و ایران، برای سالهای سال در کنار خویش داشته باشد.
سپنتا یک چنین سیاستی را که همزمان دو رقیب را با هم داشته باشی، نه تنها انفعال ندانسته که مناسب ترین شیوه تعامل دیپلوماتیک با کشورها در مسیر سیاست خارجی درست می داند. در این بخش می توان به میزان بالایی با مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری سابق موافق بود؛ چرا که هر عقل سلیم و منطق پویا و درستی همین موضع را تائید و تصدیق می کند.
جمهوری اسلامی ایران علاوه بر آنکه کشوری است مقتدر و موضع اخیر دولت وحدت ملی، از اهمیت چندانی برای مقامات آن برخوردار نیست؛ -البته به دلیل تشریفاتی و سمبولیک بودن این موضع گیری و نیز عدم توانایی دولت افغانستان در کمک دهی موثر به دولت آل سعود-، و در واقع که نمی تواند تهدیدی ولو کوچک برای جمهوری اسلامی ایران باشد، غیر از اینها به نظر می رسد مقامات دولت وحدت ملی کشور، فراموش کرده اند و یا اینکه خود را به فراموشی زده اند که در عرض و طول سه دهه متوالی و به خصوص در یک دهه اخیر، در شرایطی که مقامات عربستان سعودی، پا را از غائله افغانستان بیرون کشیده و به عیش و نوش مصروف بودند، این جمهوری اسلامی ایران بود که صادقانه در کنار دولت و ملت افغانستان ایستاد و علاوه بر کمکهای قابل توجه به دولت و مردم ما، و در شرایط وخیم تحریمهای خارجی، بیشترین فشار را از ناحیه هموطنان مهاجر ما در ایران، تقبل و تحمل کردند و در حال حاضر نیز تحمل می کنند.
همه می دانیم که حدود سه میلیون پناه جو در ایران داریم و این را نیز می دانیم که همه ی این مهاجران و آوارگان شیعه نیستند و تعداد زیادی از برادران سنی ما هم در میان مهاجرانی اند که در جمهوری اسلامی ایران با وضعیت نسبتاً خوبی زندگی می کنند.
بسیار بجا و مناسب بود که دولت ما پیش از اقدام به هر نوع موضع گیری در قبال موضوع یمن و عربستان، یک مکثی هم روی این علاقه و پیوندها با کشور دوست و برادر ایران می کرد و با یک موضع گیری عجول و به تعبیر خیلی ها غیر مسئولانه، پل های پشت سر خویش را تخریب نمی کرد و به تعبیر معروف، راه آشتی را باز می گذاشت.
در هر حال، چنانکه بیشتری از آگاهان از جمله آقای سپنتا هم معتقد بودند هنوز هم دیر نشده و کارشناسان و مردم و نیز رسانه ها، با یک اقدام هماهنگ مدنی می توانند دولت وحدت ملی را قانع سازند تا پیش از آنکه دیر شود، در موضع گیری اش نسبت به ورود به جنگهای ویرانگر نیابتی، تجدید نظر کرده و سیاست فعال و مسئولانه لااقل بی طرفی را در پیش گیرد.
منبع : خبرگزاری صدای افغان
