منظور از رمضان، بهار قرآن است چیست؟ آیا چون قرآن در رمضان نازل شده؟ آیا به جهت آنکه در رمضان قرآن زیاد می خوانیم و به اصطلاح ختم قرآن می کنیم؟ آیا فقط رمضان بهار قرآن است؟ چه ارتباطی بین بهار قرآن و رمضان و ساماندهی خانواده و افراد جامعه وجود دارد؟ چرا چنین عنوان زینت بخش این نوشتار شده است؟
در پاسخ به سوالات مذکور، نکات ذیل را با هم مرور می کنیم؟
خواندن قرآن، بالاتر از آن حفظ تمامی سوره های قرآن! و بالاتر از آن تفسیر و تأمل بر آیات و برکات قرآن، ختم مکرر و مکرر قرآن، آن هم در ماه قرآن که ۷۰ برابر ثواب در مقایسه با سایر ماه های سال دارد و نیز بر سر گرفتن قرآن در شب های قدر و خواندن دعای جوشن کبیر و بر زبان جاری کردن صفات و اسامی باریتعالی همه و همه مقدمه اند، برای رسیدن به ذیل مقدمه ای بسیار مهم و حیاتی: ساری و جاری نمودن پیام قرآن در زندگی فردی و اجتماعی. و بیش از همه نهاد و سازمان های اجتماعی، این خانه خانواده است که می بایست نسیم قرآن و رمضان در آن بتابد و با تابش نور فراوان وحی کاستی ها و ناراستی ها و آلودگی ها در این نهاد زیر بنایی از میان برداشته شوند.
آنجا که امام صادق(علیه السلام) می فرماید: روزه تنها خودداری از خوردن و آشامیدن نیست بلکه روزه شما باید با امور ذیل توأم شود: ۱- زبان از دروغ باز بدارید ۲- دیده از حرام بپوشانید ۳- نزاع و دعوا نکنید ۴- حسد نورزید ۵- غیبت نکنید ۶- از مجادله کناره گیرید ۷- سوگند حتی به راست مخورید ۸- از فحاشی و دشنام بپرهیزید ۹- ظلم و ستم نکنید ۱۰- بی خودی از هم جدا نشوید و متفرق نگردید .
این حدیث نورانی بدان معناست که رمضان ارتباطی مستقیم و مستمر با پاکسازی ذهن و زندگی از پلیدی ها و رذایل اخلاقی و رفتاری داشته و بدون اینها رمضان و روزه محدود به گرسنگی و تشنگی خواهد شد.
اگر پدران و مادران مسلمان، این گونه بر روزه و رمضان تأمل کنند و به تمرین بپردازند و اگر قرائت قرآن را مقدمه پرورش روح و روان و ارتباط موثر و خدا پسندانه و عاشقانه با اعضای خانواده بر شمرند، و صرفاً به ظواهر فرائض دینی اکتفا نکنند، قطعاً و یقیناً نسیم بهاری قران و رمضان بر جان و جوهر خود و فرزندان در خانواده وزیدن خواهد گرفت. و کانون خانواده را گرمتر و پایدارتر و متعالی تر خواهد نمود.
ما نیز در بهار قرآن با توبه و استغفار، غبار از کعبه دل می زداییم و با عشق و عقل و دین و قرآن در کنار هم و در فضایی بهاری به سیر و سلوک می پردازیم. خشم، غضب، تنبلی، غیبت، دروغ، آزار یکدیگر، معاشرت با بدان، بدرفتاری با خوبان، قطع رحم، مزاحمت برای همسایگان بدپوشی و بدلباسی، ... غبارهایی است که باید با آب توبه از جان و جوهر زندگی زدوده شوند، تا نسیم بهاری قرآن و معنویت فرصت وزیدن به خانه هایمان را بیابد.
به راستی اگر قرآن را نه صرفاً برای بوسیدن و بر بالای سر مسافر گرفتن و بر سر قبر اموات گذاشتن و در سفره عقد و عروسی نهادن و زیر سقف اتومبیل نصب کردن و در قاب ها و قالب های طلایی پیچیدن ... بلکه برای فهمیدن و آموختن و عمل کردن می ستودیم و می خواندیم. امروز می بایست آمار طلاق و اعتیاد و بیکاری و فاصله های عظیم طبقاتی و فقر و سرقت و غارت و ... کمترین را در کشور ما در مقایسه با سایر نقاط عالم می داشت.
مردان و زنان بسیاری از اینکه همسرشان اهل مسجد و هیأت و اشک و ناله و گریه و قرائت قرآن و دعا و راز و نیاز هستند، امّا با همسر و فرزندان و خانواده، به ویژه والدین همسر رابطه ای سرد و خشک و خشن دارند می نالند و شکایت دارند.
... و یکی از دلایل کمرنگ شدن ارزش ها و معیارهای دینی و اخلاقی در بین برخی لایه های دیندار جامعه ما و نیز عمیق تر شدن گسست نسلی و شکاف بین فرزندان و والدین را می بایست در عدم ارتباط پایدار و با نشاط با اعضای خانواده از سوی زن و شوهر جستجو کرد. و بهترین و نماد بیرونی اعتقادات دینی، معاشرت و مراوده و تعامل گفتاری و رفتاری با دیگران است. به همین دلیل در آیات و روایات خوشرویی و خوش اخلاقی و بیان ملایم و دوستانه با اطرافیان از اصلی ترین نشانه های خلوص و بندگی و از مهم ترین پیش نیازی متقاعد سازی مخاطبان به شمار می آید.
ماه رمضان بهترین فرصت و فضا برای رسیدن به مقامات مذکور است تمرین خوش اخلاقی و تحمل مخالف و آموزش و تکیه بر شیوه های ارتباط شاد و موثر، یکی از محورهای مهم خودسازی در این ماه به شمار می آید.
به راستی تشابه رمضان با بهار (قرآن) چیست؟ بهار چه خصوصیات ممتازی دارد که رمضان به بهار قرآن تشبیه شده است؟
به جاست که ویژگی های بهار را با هم مرور کنیم:
۱- تنوع: بهار فصلی متنوع با تمامی رنگ ها، گل ها، میوه ها و زیبایی های منحصر به خود می باشد. این ویژگی را روزه داران می بایست در ذهن و زندگی خود ایجاد کنند. یعنی اعضای خانواده تمامی تلاش و تمرکز خود را در فراهم سازی تنوع و توجه به ابعاد مختلف زندگی معطوف نمایند. زندگی یک بعدی و گفتار و رفتار تکراری، تهوع آور و ملال انگیز خواهد بود. لذا معاشرت و صله رحم، مطالعه و آموزش، عبادت و زیارت، تفریح و تفنن، بازی و سرگرمی، مسافرت، ورزش، هنر... از جمله برنامه ها و اقدامات متنوع و فرح بخشی است که نباید از نگاه و نظر والدین بدور باشد.
۲- تعادل: بهار فصلی متعدل است که نه چون زمستان سرد و نه چون تابستان گرم و طاقت فرسات. زندگی و روابط با اعضای خانواده و اطرافیان و معاشرت و صله رحم نه سرد و منجمد و نه گرم و داغ باشد. خروج از تعادل، یعنی ورود به گرداب افراط و تفریط.
اینجاست که حضرت علی (علیه السلام) فرمود: بی خردان را نمی بینید مگر یا در افراط گرفتارند یا در تفریط.
روانشناسان و کارشناسان علوم تربیتی معتقدند خانواده ها عموماً به سه گروه تقسیم می شوند:
۱- خانواده بسته، که خط قرمزها و باید و نباید های پیمود و آزاردهنده زیادی دارند. بی اعتمادی، بدبینی، گوشه گیری، انزواطلبی، کمرویی از جمله آثار تخریبی این گروه از خانواده هاست.
۲- خانواده باز، که در آن اعضای خانواده کمترین ارتباط عاطفی و کلاسی و منطقی را با هم دارند. هر یک از اعضای خانواده در جزیره ای جدای از دیگران زندگی می کند. خودخواهی، زود رنجی، پرخاشگری، ناسازگاری، احساس کمبود و تنهایی آثار و عوارض تلخ این گونه خانواده هاست.
۳- معتدل، همان خانواده ای که چون بهار ضمن تنوع و زیبایی های گوناگون، همه اعضاء با هم ارتباطی دوستانه و منطقی و بر اساس قواعد و مسئولیت ها و مأموریت های روشن داشته و از افراط و تفریط پرهیز می کنند.
۴- شادابی، نشاط، طراوت و زیبایی، از دیگر ویژگی های بهار است که می بایست در بهار قرآن، در فضای نورانی رمضان، مورد تأکید و توجه و تمرین اعضای خانواده قرار گیرد تا در تمامی ماه های سال زندگی و تعاملی شاد و با نشاط داشته باشیم.
صرف اینکه در شعار و شعر و مداحی ها و سخنرانی های عرفانی ماه مبارک رمضان بگوییم رمضان بهار قرآن است و افکار و افعال ما کمترین شباهتی به بهار نداشته باشد، چه سود و ثمری خواهد داشت؟
زن و شوهر می بایست شاداب و با طراوت و آراستگی و انرژی مثبت و نگاهی بهاری زندگی و ارتباطی بهاری را برای هم و برای فرزندان خود فراهم سازند.
۵- حیات و رویش خوبی ها، از دیگر ویژگی های بهار است. از این نماد زیبا باید نمودی زیباتر در زندگی خود بسازیم. باعث رویش و پالایش یکدیگر شویم.
آقایان زمینه های آموزش و آرامش و نیایش و پرورش را برای همسران خود فراهم سازند و خانم ها موجب بارش محبت و عشق و عاطفه در روابط بین اعضای خانواده شوند.
۶- هماهنگی، در بهار همه پدیده های عالم با مقصدی واحد و همراهی و همآهنگی لازم فضای دل انگیز و شور آفرینی فراهم می سازند. اعضای خانواده نیز در بهار قرآن فرصتی طلایی برای همدلی و همسویی و همآهنگی بیشتر تلاش می کنند. مخصوص والدین نباید فعالیت ها و زحمات یکدیگر را خنثی کنند.
۷- خانه تکانی، غبار رویی از ویژگی های دیگر بهار است. ما نیز در بهار قرآن با توبه و استغفار، غبار از کعبه دل می زداییم و با عشق و عقل و دین و قرآن در کنار هم و در فضایی بهاری به سیر و سلوک می پردازیم. خشم، غضب، تنبلی، غیبت، دروغ، آزار یکدیگر، معاشرت با بدان، بدرفتاری با خوبان، قطع رحم، مزاحمت برای همسایگان بدپوشی و بدلباسی، ... غبارهایی است که باید با آب توبه از جان و جوهر زندگی زدوده شوند، تا نسیم بهاری قرآن و معنویت فرصت وزیدن به خانه هایمان را بیابد.
منبع: تبیان نت
در پاسخ به سوالات مذکور، نکات ذیل را با هم مرور می کنیم؟
خواندن قرآن، بالاتر از آن حفظ تمامی سوره های قرآن! و بالاتر از آن تفسیر و تأمل بر آیات و برکات قرآن، ختم مکرر و مکرر قرآن، آن هم در ماه قرآن که ۷۰ برابر ثواب در مقایسه با سایر ماه های سال دارد و نیز بر سر گرفتن قرآن در شب های قدر و خواندن دعای جوشن کبیر و بر زبان جاری کردن صفات و اسامی باریتعالی همه و همه مقدمه اند، برای رسیدن به ذیل مقدمه ای بسیار مهم و حیاتی: ساری و جاری نمودن پیام قرآن در زندگی فردی و اجتماعی. و بیش از همه نهاد و سازمان های اجتماعی، این خانه خانواده است که می بایست نسیم قرآن و رمضان در آن بتابد و با تابش نور فراوان وحی کاستی ها و ناراستی ها و آلودگی ها در این نهاد زیر بنایی از میان برداشته شوند.
آنجا که امام صادق(علیه السلام) می فرماید: روزه تنها خودداری از خوردن و آشامیدن نیست بلکه روزه شما باید با امور ذیل توأم شود: ۱- زبان از دروغ باز بدارید ۲- دیده از حرام بپوشانید ۳- نزاع و دعوا نکنید ۴- حسد نورزید ۵- غیبت نکنید ۶- از مجادله کناره گیرید ۷- سوگند حتی به راست مخورید ۸- از فحاشی و دشنام بپرهیزید ۹- ظلم و ستم نکنید ۱۰- بی خودی از هم جدا نشوید و متفرق نگردید .
این حدیث نورانی بدان معناست که رمضان ارتباطی مستقیم و مستمر با پاکسازی ذهن و زندگی از پلیدی ها و رذایل اخلاقی و رفتاری داشته و بدون اینها رمضان و روزه محدود به گرسنگی و تشنگی خواهد شد.
اگر پدران و مادران مسلمان، این گونه بر روزه و رمضان تأمل کنند و به تمرین بپردازند و اگر قرائت قرآن را مقدمه پرورش روح و روان و ارتباط موثر و خدا پسندانه و عاشقانه با اعضای خانواده بر شمرند، و صرفاً به ظواهر فرائض دینی اکتفا نکنند، قطعاً و یقیناً نسیم بهاری قران و رمضان بر جان و جوهر خود و فرزندان در خانواده وزیدن خواهد گرفت. و کانون خانواده را گرمتر و پایدارتر و متعالی تر خواهد نمود.
ما نیز در بهار قرآن با توبه و استغفار، غبار از کعبه دل می زداییم و با عشق و عقل و دین و قرآن در کنار هم و در فضایی بهاری به سیر و سلوک می پردازیم. خشم، غضب، تنبلی، غیبت، دروغ، آزار یکدیگر، معاشرت با بدان، بدرفتاری با خوبان، قطع رحم، مزاحمت برای همسایگان بدپوشی و بدلباسی، ... غبارهایی است که باید با آب توبه از جان و جوهر زندگی زدوده شوند، تا نسیم بهاری قرآن و معنویت فرصت وزیدن به خانه هایمان را بیابد.
به راستی اگر قرآن را نه صرفاً برای بوسیدن و بر بالای سر مسافر گرفتن و بر سر قبر اموات گذاشتن و در سفره عقد و عروسی نهادن و زیر سقف اتومبیل نصب کردن و در قاب ها و قالب های طلایی پیچیدن ... بلکه برای فهمیدن و آموختن و عمل کردن می ستودیم و می خواندیم. امروز می بایست آمار طلاق و اعتیاد و بیکاری و فاصله های عظیم طبقاتی و فقر و سرقت و غارت و ... کمترین را در کشور ما در مقایسه با سایر نقاط عالم می داشت.
مردان و زنان بسیاری از اینکه همسرشان اهل مسجد و هیأت و اشک و ناله و گریه و قرائت قرآن و دعا و راز و نیاز هستند، امّا با همسر و فرزندان و خانواده، به ویژه والدین همسر رابطه ای سرد و خشک و خشن دارند می نالند و شکایت دارند.
... و یکی از دلایل کمرنگ شدن ارزش ها و معیارهای دینی و اخلاقی در بین برخی لایه های دیندار جامعه ما و نیز عمیق تر شدن گسست نسلی و شکاف بین فرزندان و والدین را می بایست در عدم ارتباط پایدار و با نشاط با اعضای خانواده از سوی زن و شوهر جستجو کرد. و بهترین و نماد بیرونی اعتقادات دینی، معاشرت و مراوده و تعامل گفتاری و رفتاری با دیگران است. به همین دلیل در آیات و روایات خوشرویی و خوش اخلاقی و بیان ملایم و دوستانه با اطرافیان از اصلی ترین نشانه های خلوص و بندگی و از مهم ترین پیش نیازی متقاعد سازی مخاطبان به شمار می آید.
ماه رمضان بهترین فرصت و فضا برای رسیدن به مقامات مذکور است تمرین خوش اخلاقی و تحمل مخالف و آموزش و تکیه بر شیوه های ارتباط شاد و موثر، یکی از محورهای مهم خودسازی در این ماه به شمار می آید.
به راستی تشابه رمضان با بهار (قرآن) چیست؟ بهار چه خصوصیات ممتازی دارد که رمضان به بهار قرآن تشبیه شده است؟
به جاست که ویژگی های بهار را با هم مرور کنیم:
۱- تنوع: بهار فصلی متنوع با تمامی رنگ ها، گل ها، میوه ها و زیبایی های منحصر به خود می باشد. این ویژگی را روزه داران می بایست در ذهن و زندگی خود ایجاد کنند. یعنی اعضای خانواده تمامی تلاش و تمرکز خود را در فراهم سازی تنوع و توجه به ابعاد مختلف زندگی معطوف نمایند. زندگی یک بعدی و گفتار و رفتار تکراری، تهوع آور و ملال انگیز خواهد بود. لذا معاشرت و صله رحم، مطالعه و آموزش، عبادت و زیارت، تفریح و تفنن، بازی و سرگرمی، مسافرت، ورزش، هنر... از جمله برنامه ها و اقدامات متنوع و فرح بخشی است که نباید از نگاه و نظر والدین بدور باشد.
۲- تعادل: بهار فصلی متعدل است که نه چون زمستان سرد و نه چون تابستان گرم و طاقت فرسات. زندگی و روابط با اعضای خانواده و اطرافیان و معاشرت و صله رحم نه سرد و منجمد و نه گرم و داغ باشد. خروج از تعادل، یعنی ورود به گرداب افراط و تفریط.
اینجاست که حضرت علی (علیه السلام) فرمود: بی خردان را نمی بینید مگر یا در افراط گرفتارند یا در تفریط.
روانشناسان و کارشناسان علوم تربیتی معتقدند خانواده ها عموماً به سه گروه تقسیم می شوند:
۱- خانواده بسته، که خط قرمزها و باید و نباید های پیمود و آزاردهنده زیادی دارند. بی اعتمادی، بدبینی، گوشه گیری، انزواطلبی، کمرویی از جمله آثار تخریبی این گروه از خانواده هاست.
۲- خانواده باز، که در آن اعضای خانواده کمترین ارتباط عاطفی و کلاسی و منطقی را با هم دارند. هر یک از اعضای خانواده در جزیره ای جدای از دیگران زندگی می کند. خودخواهی، زود رنجی، پرخاشگری، ناسازگاری، احساس کمبود و تنهایی آثار و عوارض تلخ این گونه خانواده هاست.
۳- معتدل، همان خانواده ای که چون بهار ضمن تنوع و زیبایی های گوناگون، همه اعضاء با هم ارتباطی دوستانه و منطقی و بر اساس قواعد و مسئولیت ها و مأموریت های روشن داشته و از افراط و تفریط پرهیز می کنند.
۴- شادابی، نشاط، طراوت و زیبایی، از دیگر ویژگی های بهار است که می بایست در بهار قرآن، در فضای نورانی رمضان، مورد تأکید و توجه و تمرین اعضای خانواده قرار گیرد تا در تمامی ماه های سال زندگی و تعاملی شاد و با نشاط داشته باشیم.
صرف اینکه در شعار و شعر و مداحی ها و سخنرانی های عرفانی ماه مبارک رمضان بگوییم رمضان بهار قرآن است و افکار و افعال ما کمترین شباهتی به بهار نداشته باشد، چه سود و ثمری خواهد داشت؟
زن و شوهر می بایست شاداب و با طراوت و آراستگی و انرژی مثبت و نگاهی بهاری زندگی و ارتباطی بهاری را برای هم و برای فرزندان خود فراهم سازند.
۵- حیات و رویش خوبی ها، از دیگر ویژگی های بهار است. از این نماد زیبا باید نمودی زیباتر در زندگی خود بسازیم. باعث رویش و پالایش یکدیگر شویم.
آقایان زمینه های آموزش و آرامش و نیایش و پرورش را برای همسران خود فراهم سازند و خانم ها موجب بارش محبت و عشق و عاطفه در روابط بین اعضای خانواده شوند.
۶- هماهنگی، در بهار همه پدیده های عالم با مقصدی واحد و همراهی و همآهنگی لازم فضای دل انگیز و شور آفرینی فراهم می سازند. اعضای خانواده نیز در بهار قرآن فرصتی طلایی برای همدلی و همسویی و همآهنگی بیشتر تلاش می کنند. مخصوص والدین نباید فعالیت ها و زحمات یکدیگر را خنثی کنند.
۷- خانه تکانی، غبار رویی از ویژگی های دیگر بهار است. ما نیز در بهار قرآن با توبه و استغفار، غبار از کعبه دل می زداییم و با عشق و عقل و دین و قرآن در کنار هم و در فضایی بهاری به سیر و سلوک می پردازیم. خشم، غضب، تنبلی، غیبت، دروغ، آزار یکدیگر، معاشرت با بدان، بدرفتاری با خوبان، قطع رحم، مزاحمت برای همسایگان بدپوشی و بدلباسی، ... غبارهایی است که باید با آب توبه از جان و جوهر زندگی زدوده شوند، تا نسیم بهاری قرآن و معنویت فرصت وزیدن به خانه هایمان را بیابد.
منبع: تبیان نت
منبع : خبرگزاری آوا- سرویس آئین و اندیشه
