پاکستان اتهام تازه ای وارد کرده است. این بار اما نه به حکومت افغانستان که رئیس جمهور گذشته و ریاست امنیت ملی کشور را نشانه گرفته است.
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان گفته است که کرزی و ریاست امنیت ملی افغانستان در راه مذاکره طالبان با حکومت افغانستان سنگ اندازی می کنند.
این در حالی است که روند مذاکره حکومت با طالبان توسط حکومت پاکستان به تعلیق در آمد. قرار بود دور دوم مذاکره میان طالبان و حکومت افغانستان نزدیک به یک ماه پیش از سر گرفته شود و روی ایجاد آتش بس میان دو طرف بحث و گفت و شنود صورت گیرد.اما با اعلام مرگ ملا عمر، مذاکره به تعویق افتاد و حملات وحشیانه از سوی گروه های تروریستی در داخل کشور بویژه کابل شدت یافت.
آگاهان و کارشناسان مسایل افغانستان گفتند که اعلام مرگ ملا عمر در شرایط کنونی که مذاکره میان طرفین جریان داشت یک عمل آگاهانه و تعمدی بود، قصد و غرض نیز آن بود که مذاکره به تعویق افتد و دهشت افگنی در افغانستان ادامه پیدا کند.
حال وقتی سخنگوی وزارت خارجه پاکستان اعلام می کند که مقام هایی در حکومت و خارج از حکومت مانع مذاکره حکومت افغانستان با طالبان می شود ،این پرسش مطرح می گردد که ترفند جدید پاکستان کدام اهداف را نشانه گرفته وغرض از این گونه اتهام بستن ها چه می تواند باشد؟
پاره ای ازآگاهان بدین باور هستند که پاکستان همانند گذشته، سیاست دوگانه در قبال افغانستان دارد و هر گاه فشار های خارجی برآن کشور افزوده می شود، لحن مقام های آن کشور تغییر پیدا می کند و با انداختن توپ بازی به زمین افغانستان و ایجاد هیاهو در میان هواداران و طرفداران بین المللی خود، می خواهد این گونه وا نمود کند که پاکستان خواهان روند صلح و ثبات در افغانستان است، اما این حکومت افغانستان است که مذاکره با طالبان را جدی نمی نگرد.
این گروه از تحلیل گران براین نکته اشاره می کنند که این رویه و روند تنها از سیاست های کنونی حکومت پاکستان نیست تا بوده چنین بوده و هر وقت و زمانی که حکومت پاکستان تحت فشار قرار گرفته است، لحن خود را تغییر داده و موضع انعطاف پذیری از خود نشان داده است در حالی که هیچ ایمان و اعتقادی نداشته است.
این بار هم بر اساس همان قاعده گذشته صورت می گیرد تغییری محسوسی در سیاست های پاکستان نسبت به گروه های دهشت افگن ایجاد نشده است.
پاکستانی ها گفته اند که اسناد ومدارکی متقنی را به حکومت افغانستان ارائه خواهند داد که مبین عمل حکومت پاکستان در رابطه به برچیدن پایگاه های گروه حقانی در آن کشوراست .
حکومت افغانستان در پی حملات تروریستی اخیر از حکومت پاکستان خواسته بود که پایگاه ها و مراکز آموزشی گروه حقانی را از آن کشور جمع کند.
گر چه حکومت پاکستان ادعا کرده است که اسناد جمع آوری پایگاه های گروه حقانی را به حکومت افغانستان ارایه می دهد؛ اما حکومت افغانستان تا هنوز هیچ واکنش نشان نداده و بر اساس گفته های برخی خبرگزاری ها، آمدن سرتاج عزیز به افغانستان و مذاکره با اشرف غنی تاثیری نداشته و اعتماد سلب شده دوباره بر نگشته است.
لذا معلوم می دارد که ادعای ارایه اسناد و مدارک نیز دروغی بیش نیست و حکومت پاکستان می خواهد افکار عمومی را به سوی دیگری معطوف دارد.
بنابراین می توان این گونه بیان داشت که هیاهوی کنونی در واقع پاسخ به گفته های مشاور امنیت ملی ایالات متحده امریکا است که که چندی قبل وارد اسلام آباد شد و به مقام های پاکستان گفت : آنچه در رابطه به پایگاه حقانی انجام یافته ناکافی بوده است. در واقع می توان این گفته های پاکستانی ها را پاسخی به مقام های ایالات متحده امریکا دانست.
نکته دیگری که برخی از صاحب نظران بر آن تاکید کرده آنست که آنچه پاکستان را دچار بهت وبیم کرده است، افزون بر فشار های ایالات متحده امریکا، تنش های روبه افزایش آن کشور با هندوستان است.
در هفته های اخیر مرزهای دوکشور نا آرام و متشنج گزارش شده است. گفته شده که تبادل آتش میان مرزبانان دو کشور تلفاتی به همراه داشته و هم چنان نُه(۹) سرباز پاکستانی توسط هواپیماهای هندی هدف قرار گرفته و کشته شده اند.
این گزارش ها نگرانی های پاکستانی ها را در پی داشته و اصرار مقام های سیاسی آن کشور به معنای آنست که نا آرامی در مرزهای خود با هندوستان را جدی می بینند و احتمال هر پی آمدی را می دهند.
اگر چنانچه جنگی میان دو کشور صورت گیرد، تنش میان افغانستان و پاکستان می تواند بر توانایی های ارتش پاکستان تاثیر منفی برجای بگذارد. لذا مقام های آن کشور می خواهند حداقل کاری که انجام دهند آنست که عقبه به نام افغانستان نداشته باشند که تهدید علیه آن کشور باشد.
نکته دیگری که باز توجه پاره ای از تحلیل گران را به خود معطوف داشته است گشوده شدن و تسهیل راه های ورود به آب های آزاد است .بدین معنا که یکی از رویه های معمول و متعارفی که حکومت پاکستان بر افغانستان فشار وارد می آورد، وابستگی حکومت به بنادر آبی آن کشور بوده است . محاط بودن افغانستان به خشکه، یکی از نا گزیری هایی بوده که حکومت افغانستان را وادار می ساخته است که به پاکستان باج دهد تا راه ترانزیتی میان کشور مسدود و یامحدود نشود وتاجران کشو بتوانند اموال خود را صادر و وارد کنند.
پاکستان نیز این ضعف حکومت را می دانسته و می کوشیده است از این راه بیشترین فشار را بر حکومت افغانستان وارد آورد. اما به نظر می ر سد که وضعیت تغییر کرده است، این امکان نیز به تدریج از حکومت پاکستان گرفته می شود، زیرا راه های بدیلی- گرچه به هزینه بیشتر- برای افغانستان بوجود آمده که می تواند افغانستان را از بندرگاه های آبی پاکستان بی نیاز و یا حداقل کم نیازسازد.
در کنفراس اخیر "ریکا" در افغانستان، ازجمله رضا رحمانی فضلی وزیر داخله ایران نیز شرکت جسته بود، وی از تسهیلاتی که آن کشور برای تاجران افغانستان فراهم آورده است سخن گفت.
وی بندر چابهار را بزرگترین بندری خواند که می تواند برای تاجران افغانستان قابل استفاده باشد و هم چنان از ایجاد راه آهن میان دو کشور سخن گفت، این ها همه زمینه های مثبت و موثری است که می تواند زمینه های بی نیازی افغانستان ر ا از پاکستان فراهم آورد.
نکته دیگری را که نمی توان از یاد برد وضعیت داخلی گروه طالبان است. به نظر می رسد علی رغم تلاش های پاکستان برای متحد نگاه داشتن این گروه، باز هم گزارش های منتشر شده حاکی است که میان طرفداران و مخالفان رهبری کنونی طالبان جنگ و درگیری صورت گرفته است.
شاید حکومت پاکستان محاسبه می کند که تداوم اختلاف ها میان گروه طالبان می تواند، سبب تضعیف این گروه شود و حداقل امتیازهایی که می تواند در شرایط کنونی توسط این گروه بدست آورد از دست بدهد و کار به جایی برسد که گروه طالبان کمترین تاثیر را نداشته باشد.
لذا تلاش کنونی و اتهام زدن های آن چنانی می تواند ناشی از نگرانی های آن کشور در رابطه به آینده گروه طالبان باشد .
به هر روی، آنچه از پاکستان دیده نشده است، صداقت در گفتار و درستی در عمل بوده است. تبلیغات و پرو پاگندای کنونی پاکستان نیز برای حکومت ومردم افغانستان شناخته شده است به نظر می رسد که تلاش های دیپلماتیک حکومت افغانستان ازیک سوی و برداشتن اختلافات داخلی و رسیدن به یک انسجام درونی مطمئن از سوی دیگر می تواند تاثیر مثبت و موثری برجای بگذارد و حکومت پاکستان را وادار به تعامل با حکومت افغانستان سازد.
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان گفته است که کرزی و ریاست امنیت ملی افغانستان در راه مذاکره طالبان با حکومت افغانستان سنگ اندازی می کنند.
این در حالی است که روند مذاکره حکومت با طالبان توسط حکومت پاکستان به تعلیق در آمد. قرار بود دور دوم مذاکره میان طالبان و حکومت افغانستان نزدیک به یک ماه پیش از سر گرفته شود و روی ایجاد آتش بس میان دو طرف بحث و گفت و شنود صورت گیرد.اما با اعلام مرگ ملا عمر، مذاکره به تعویق افتاد و حملات وحشیانه از سوی گروه های تروریستی در داخل کشور بویژه کابل شدت یافت.
آگاهان و کارشناسان مسایل افغانستان گفتند که اعلام مرگ ملا عمر در شرایط کنونی که مذاکره میان طرفین جریان داشت یک عمل آگاهانه و تعمدی بود، قصد و غرض نیز آن بود که مذاکره به تعویق افتد و دهشت افگنی در افغانستان ادامه پیدا کند.
حال وقتی سخنگوی وزارت خارجه پاکستان اعلام می کند که مقام هایی در حکومت و خارج از حکومت مانع مذاکره حکومت افغانستان با طالبان می شود ،این پرسش مطرح می گردد که ترفند جدید پاکستان کدام اهداف را نشانه گرفته وغرض از این گونه اتهام بستن ها چه می تواند باشد؟
پاره ای ازآگاهان بدین باور هستند که پاکستان همانند گذشته، سیاست دوگانه در قبال افغانستان دارد و هر گاه فشار های خارجی برآن کشور افزوده می شود، لحن مقام های آن کشور تغییر پیدا می کند و با انداختن توپ بازی به زمین افغانستان و ایجاد هیاهو در میان هواداران و طرفداران بین المللی خود، می خواهد این گونه وا نمود کند که پاکستان خواهان روند صلح و ثبات در افغانستان است، اما این حکومت افغانستان است که مذاکره با طالبان را جدی نمی نگرد.
این گروه از تحلیل گران براین نکته اشاره می کنند که این رویه و روند تنها از سیاست های کنونی حکومت پاکستان نیست تا بوده چنین بوده و هر وقت و زمانی که حکومت پاکستان تحت فشار قرار گرفته است، لحن خود را تغییر داده و موضع انعطاف پذیری از خود نشان داده است در حالی که هیچ ایمان و اعتقادی نداشته است.
این بار هم بر اساس همان قاعده گذشته صورت می گیرد تغییری محسوسی در سیاست های پاکستان نسبت به گروه های دهشت افگن ایجاد نشده است.
پاکستانی ها گفته اند که اسناد ومدارکی متقنی را به حکومت افغانستان ارائه خواهند داد که مبین عمل حکومت پاکستان در رابطه به برچیدن پایگاه های گروه حقانی در آن کشوراست .
حکومت افغانستان در پی حملات تروریستی اخیر از حکومت پاکستان خواسته بود که پایگاه ها و مراکز آموزشی گروه حقانی را از آن کشور جمع کند.
گر چه حکومت پاکستان ادعا کرده است که اسناد جمع آوری پایگاه های گروه حقانی را به حکومت افغانستان ارایه می دهد؛ اما حکومت افغانستان تا هنوز هیچ واکنش نشان نداده و بر اساس گفته های برخی خبرگزاری ها، آمدن سرتاج عزیز به افغانستان و مذاکره با اشرف غنی تاثیری نداشته و اعتماد سلب شده دوباره بر نگشته است.
لذا معلوم می دارد که ادعای ارایه اسناد و مدارک نیز دروغی بیش نیست و حکومت پاکستان می خواهد افکار عمومی را به سوی دیگری معطوف دارد.
بنابراین می توان این گونه بیان داشت که هیاهوی کنونی در واقع پاسخ به گفته های مشاور امنیت ملی ایالات متحده امریکا است که که چندی قبل وارد اسلام آباد شد و به مقام های پاکستان گفت : آنچه در رابطه به پایگاه حقانی انجام یافته ناکافی بوده است. در واقع می توان این گفته های پاکستانی ها را پاسخی به مقام های ایالات متحده امریکا دانست.
نکته دیگری که برخی از صاحب نظران بر آن تاکید کرده آنست که آنچه پاکستان را دچار بهت وبیم کرده است، افزون بر فشار های ایالات متحده امریکا، تنش های روبه افزایش آن کشور با هندوستان است.
در هفته های اخیر مرزهای دوکشور نا آرام و متشنج گزارش شده است. گفته شده که تبادل آتش میان مرزبانان دو کشور تلفاتی به همراه داشته و هم چنان نُه(۹) سرباز پاکستانی توسط هواپیماهای هندی هدف قرار گرفته و کشته شده اند.
این گزارش ها نگرانی های پاکستانی ها را در پی داشته و اصرار مقام های سیاسی آن کشور به معنای آنست که نا آرامی در مرزهای خود با هندوستان را جدی می بینند و احتمال هر پی آمدی را می دهند.
اگر چنانچه جنگی میان دو کشور صورت گیرد، تنش میان افغانستان و پاکستان می تواند بر توانایی های ارتش پاکستان تاثیر منفی برجای بگذارد. لذا مقام های آن کشور می خواهند حداقل کاری که انجام دهند آنست که عقبه به نام افغانستان نداشته باشند که تهدید علیه آن کشور باشد.
نکته دیگری که باز توجه پاره ای از تحلیل گران را به خود معطوف داشته است گشوده شدن و تسهیل راه های ورود به آب های آزاد است .بدین معنا که یکی از رویه های معمول و متعارفی که حکومت پاکستان بر افغانستان فشار وارد می آورد، وابستگی حکومت به بنادر آبی آن کشور بوده است . محاط بودن افغانستان به خشکه، یکی از نا گزیری هایی بوده که حکومت افغانستان را وادار می ساخته است که به پاکستان باج دهد تا راه ترانزیتی میان کشور مسدود و یامحدود نشود وتاجران کشو بتوانند اموال خود را صادر و وارد کنند.
پاکستان نیز این ضعف حکومت را می دانسته و می کوشیده است از این راه بیشترین فشار را بر حکومت افغانستان وارد آورد. اما به نظر می ر سد که وضعیت تغییر کرده است، این امکان نیز به تدریج از حکومت پاکستان گرفته می شود، زیرا راه های بدیلی- گرچه به هزینه بیشتر- برای افغانستان بوجود آمده که می تواند افغانستان را از بندرگاه های آبی پاکستان بی نیاز و یا حداقل کم نیازسازد.
در کنفراس اخیر "ریکا" در افغانستان، ازجمله رضا رحمانی فضلی وزیر داخله ایران نیز شرکت جسته بود، وی از تسهیلاتی که آن کشور برای تاجران افغانستان فراهم آورده است سخن گفت.
وی بندر چابهار را بزرگترین بندری خواند که می تواند برای تاجران افغانستان قابل استفاده باشد و هم چنان از ایجاد راه آهن میان دو کشور سخن گفت، این ها همه زمینه های مثبت و موثری است که می تواند زمینه های بی نیازی افغانستان ر ا از پاکستان فراهم آورد.
نکته دیگری را که نمی توان از یاد برد وضعیت داخلی گروه طالبان است. به نظر می رسد علی رغم تلاش های پاکستان برای متحد نگاه داشتن این گروه، باز هم گزارش های منتشر شده حاکی است که میان طرفداران و مخالفان رهبری کنونی طالبان جنگ و درگیری صورت گرفته است.
شاید حکومت پاکستان محاسبه می کند که تداوم اختلاف ها میان گروه طالبان می تواند، سبب تضعیف این گروه شود و حداقل امتیازهایی که می تواند در شرایط کنونی توسط این گروه بدست آورد از دست بدهد و کار به جایی برسد که گروه طالبان کمترین تاثیر را نداشته باشد.
لذا تلاش کنونی و اتهام زدن های آن چنانی می تواند ناشی از نگرانی های آن کشور در رابطه به آینده گروه طالبان باشد .
به هر روی، آنچه از پاکستان دیده نشده است، صداقت در گفتار و درستی در عمل بوده است. تبلیغات و پرو پاگندای کنونی پاکستان نیز برای حکومت ومردم افغانستان شناخته شده است به نظر می رسد که تلاش های دیپلماتیک حکومت افغانستان ازیک سوی و برداشتن اختلافات داخلی و رسیدن به یک انسجام درونی مطمئن از سوی دیگر می تواند تاثیر مثبت و موثری برجای بگذارد و حکومت پاکستان را وادار به تعامل با حکومت افغانستان سازد.
مولف : م. سمنگانی
