نارندرا مودی؛ نخست وزیر هند، دعوت نواز شریف؛ همتای پاکستانی خود را برای شرکت در یک نشست منطقه‌ای در اسلام آباد در سال آینده پذیرفته است.
روز جمعه، نخست وزیران دو کشور در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در روسیه ملاقات کردند. ملاقات روز جمعه پس از افزایش خصومت در مرز دو کشور و لغو مذاکرات در سطح وزیران امور خارجه توسط هند در سال گذشته صورت می گیرد.
دو طرف توافق کردند برای تسریع در تحقیقات پیرامون حمله تروریستی در مومبای (بمبئی) در سال ۲۰۰۸ که پیکارجویان مستقر در پاکستان به انجام آن متهم هستند با یکدیگر همکاری کنند.
اس جایشانکار؛ وزیر خارجه هند نیز گفت که دوطرف در مورد برگزاری جلسه مشاوران ارشد امنیتی خود برای بررسی مساله تروریزم موافقت کرده اند.
ملاقات روز جمعه نخستین ملاقات بین رهبران دو کشور پس از شرکت آقای شریف در مراسم سوگند آقای مودی در مه سال ۲۰۱۴ است.
از زمان پیروزی آقای مودی و حزب ملی گرای هوادار او در هند، روابط دو کشور همسایه و دو قدرت اتمی هند و پاکستان بیشتر از پیش رو به سردی نهاده است. تنش های شدیدی میان دو کشور بروز کرده و هند در بیشتر موارد، از خود سرسختی و انعطاف ناپذیری نشان داده است.
پاکستان هم البته به سهم خود در تهییج هند به اتخاذ سیاست های غیر دوستانه و چه بسا خصمانه، نقش داشته است. به ویژه وقتی یک مظنون اصلی دست داشتن در حمله مرگبار تروریستی در شهر مومبای هند که در پاکستان زندانی بود به قید وثیقه آزاد شد.
این اقدام خشم شدید هند را برانگیخت و پس از آن، هند اقدام به اتخاذ سیاست های تهدیدآمیز و تلافی جویانه کرد.
هند، پاکستان را متهم می کند که از گروه های افراطی و تروریستی به منظور آماج قرار دادن منافع و ایجاد ناامنی و بی ثباتی در آن کشور استفاده می کند؛ اتهامی که پاکستان البته آن را رد می کند؛ اما کارشناسان می گویند تا زمانی که فعالیت قانونی یا غیر قانونی گروه های اسلام گرای افراطی در پاکستان که تهدیدی علیه هند نیز محسوب می شوند، ادامه داشته باشد، نمی توان به تغییر مواضع هند و بازگشت فضای اعتماد میان دو همسایه اتمی امیدوار بود.
با این حال، انتظار می رود دیدار دو رهبر در حاشیه نشست سران سازمان همکاری های شانگهای و پذیرش درخواست پاکستان از سوی هند مبنی بر دیدار نارندا مودی از پاکستان و شرکت او در یک نشست منطقه ای در سال آینده، بتواند به آب شدن آرام و آهسته یخ های سنگین رابطه میان دو کشور کمک کند.
کارشناسان می گویند که اگر این اتفاق بیفتد یکی از مهم ترین تبعات سودبخش آن برای افغانستان خواهد بود.
افغانستان در میان موج سنگین و شدید تنش های سیاسی و دعاوی حقوقی دو کشور بر سر کنترل کشمیر، همواره قربانی بوده است.
بسیار بدیهی است که تشدید تنش و حتی بروز جنگ میان کشور همسایه و دو قدرت اتمی منطقه، هرگز به نفع افغانستان نیست. به همان میزان اگر دو کشور، بنای آشتی و سازش و صلح بگذارند و بر اختلافات دیرینه و ریشه دار تاریخی، غلبه کنند، این امر، به تامین ثبات و پایداری و امنیت در افغانستان نیز کمک خواهد کرد؛ زیرا کشور ما دیگر صحنه جنگ های نیابتی قدرت های رقیب و متخاصم منطقه ای نخواهد بود و دو کشور مهم منطقه، به سرمایه گذاری های رقابتی و سازنده در پروژه های زیربنایی افغانستان، تمایل نشان خواهند داد.
به نظر می رسد سیاستمردان افغانستان نیز تا حدودی در ایجاد چنین زمینه ای، کوتاهی کرده اند. آنها دست کم به منظور تامین منافع بلندمدت افغانستان و غلبه بر وضعیت نابسامان امنیتی و اقتصادی کشور می توانستند سیاست خارجی افغانستان در قبال کشورهایی مانند هند و پاکستان را به گونه ای مدیریت کنند که دو کشور رقیب، این امکان را پیدا نکنند که به منظور پیشبرد جنگ نیابتی خود، از میان فعالان سیاسی و دولتمردان افغانستان یارگیری کنند.
اتخاذ سیاست های یکجانبه و افراطی در دستگاه سیاست خارجی افغانستان در قبال پاکستان و هند، جنگ نیابتی و رقابت منفی و خصومت آمیز میان آنها در افغانستان را تشدید و تقویت می کند.
بر اساس این تئوری، حتی امضای پیمان استراتژیک با هند در زمان کرزی نیز یک اشتباه راهبردی بود. در حالی که پاکستان می توانست همچنان بر همه امور تاثیر بگذارد و به آسانی راه نفوذ هند در افغانستان را سد کند و این اتفاق هم افتاد.
پس از کرزی در دوره اشرف غنی نیز بار دیگر شاهد یکجانبه گرایی در سیاست خارجی افغانستان در قبال هند و پاکستان این بار به نفع پاکستان هستیم که به قیمت نادیده گرفتن هند به پیش برده می شود.
این سیاست نیز از منطق و اعتدال عقلانی لازم برخوردار نیست و نمی تواند نقش میانجی گرانه و آشتی جویانه افغانستان میان پاکستان و هند را تامین کند.
روز جمعه، نخست وزیران دو کشور در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در روسیه ملاقات کردند. ملاقات روز جمعه پس از افزایش خصومت در مرز دو کشور و لغو مذاکرات در سطح وزیران امور خارجه توسط هند در سال گذشته صورت می گیرد.
دو طرف توافق کردند برای تسریع در تحقیقات پیرامون حمله تروریستی در مومبای (بمبئی) در سال ۲۰۰۸ که پیکارجویان مستقر در پاکستان به انجام آن متهم هستند با یکدیگر همکاری کنند.
اس جایشانکار؛ وزیر خارجه هند نیز گفت که دوطرف در مورد برگزاری جلسه مشاوران ارشد امنیتی خود برای بررسی مساله تروریزم موافقت کرده اند.
ملاقات روز جمعه نخستین ملاقات بین رهبران دو کشور پس از شرکت آقای شریف در مراسم سوگند آقای مودی در مه سال ۲۰۱۴ است.
از زمان پیروزی آقای مودی و حزب ملی گرای هوادار او در هند، روابط دو کشور همسایه و دو قدرت اتمی هند و پاکستان بیشتر از پیش رو به سردی نهاده است. تنش های شدیدی میان دو کشور بروز کرده و هند در بیشتر موارد، از خود سرسختی و انعطاف ناپذیری نشان داده است.
پاکستان هم البته به سهم خود در تهییج هند به اتخاذ سیاست های غیر دوستانه و چه بسا خصمانه، نقش داشته است. به ویژه وقتی یک مظنون اصلی دست داشتن در حمله مرگبار تروریستی در شهر مومبای هند که در پاکستان زندانی بود به قید وثیقه آزاد شد.
این اقدام خشم شدید هند را برانگیخت و پس از آن، هند اقدام به اتخاذ سیاست های تهدیدآمیز و تلافی جویانه کرد.
هند، پاکستان را متهم می کند که از گروه های افراطی و تروریستی به منظور آماج قرار دادن منافع و ایجاد ناامنی و بی ثباتی در آن کشور استفاده می کند؛ اتهامی که پاکستان البته آن را رد می کند؛ اما کارشناسان می گویند تا زمانی که فعالیت قانونی یا غیر قانونی گروه های اسلام گرای افراطی در پاکستان که تهدیدی علیه هند نیز محسوب می شوند، ادامه داشته باشد، نمی توان به تغییر مواضع هند و بازگشت فضای اعتماد میان دو همسایه اتمی امیدوار بود.
با این حال، انتظار می رود دیدار دو رهبر در حاشیه نشست سران سازمان همکاری های شانگهای و پذیرش درخواست پاکستان از سوی هند مبنی بر دیدار نارندا مودی از پاکستان و شرکت او در یک نشست منطقه ای در سال آینده، بتواند به آب شدن آرام و آهسته یخ های سنگین رابطه میان دو کشور کمک کند.
کارشناسان می گویند که اگر این اتفاق بیفتد یکی از مهم ترین تبعات سودبخش آن برای افغانستان خواهد بود.
افغانستان در میان موج سنگین و شدید تنش های سیاسی و دعاوی حقوقی دو کشور بر سر کنترل کشمیر، همواره قربانی بوده است.
بسیار بدیهی است که تشدید تنش و حتی بروز جنگ میان کشور همسایه و دو قدرت اتمی منطقه، هرگز به نفع افغانستان نیست. به همان میزان اگر دو کشور، بنای آشتی و سازش و صلح بگذارند و بر اختلافات دیرینه و ریشه دار تاریخی، غلبه کنند، این امر، به تامین ثبات و پایداری و امنیت در افغانستان نیز کمک خواهد کرد؛ زیرا کشور ما دیگر صحنه جنگ های نیابتی قدرت های رقیب و متخاصم منطقه ای نخواهد بود و دو کشور مهم منطقه، به سرمایه گذاری های رقابتی و سازنده در پروژه های زیربنایی افغانستان، تمایل نشان خواهند داد.
به نظر می رسد سیاستمردان افغانستان نیز تا حدودی در ایجاد چنین زمینه ای، کوتاهی کرده اند. آنها دست کم به منظور تامین منافع بلندمدت افغانستان و غلبه بر وضعیت نابسامان امنیتی و اقتصادی کشور می توانستند سیاست خارجی افغانستان در قبال کشورهایی مانند هند و پاکستان را به گونه ای مدیریت کنند که دو کشور رقیب، این امکان را پیدا نکنند که به منظور پیشبرد جنگ نیابتی خود، از میان فعالان سیاسی و دولتمردان افغانستان یارگیری کنند.
اتخاذ سیاست های یکجانبه و افراطی در دستگاه سیاست خارجی افغانستان در قبال پاکستان و هند، جنگ نیابتی و رقابت منفی و خصومت آمیز میان آنها در افغانستان را تشدید و تقویت می کند.
بر اساس این تئوری، حتی امضای پیمان استراتژیک با هند در زمان کرزی نیز یک اشتباه راهبردی بود. در حالی که پاکستان می توانست همچنان بر همه امور تاثیر بگذارد و به آسانی راه نفوذ هند در افغانستان را سد کند و این اتفاق هم افتاد.
پس از کرزی در دوره اشرف غنی نیز بار دیگر شاهد یکجانبه گرایی در سیاست خارجی افغانستان در قبال هند و پاکستان این بار به نفع پاکستان هستیم که به قیمت نادیده گرفتن هند به پیش برده می شود.
این سیاست نیز از منطق و اعتدال عقلانی لازم برخوردار نیست و نمی تواند نقش میانجی گرانه و آشتی جویانه افغانستان میان پاکستان و هند را تامین کند.
