د سولې عالی شورا یو غړۍ وایی چی اشرف غنی تصمیم لری چی دا شورا لغوه کړی. دا تصمیم د سولې په چارو کې د دولت وزارت رامنځته کولو طرحی تصویب نه وروسته نیول شوی دی.
حاجی دین محمد؛ د سولې عالی شورا غړۍ ویلی دی چی اوسنۍ شرایطو په کتو سره، د سولې په چارو کې دولت وزارت، هیڅ لاسته راوړنه د سولې په برخه کې نه لری.
هغه زیاته کړی چی ولسمشر په دی فکر دی چی د ولسمشري ته رسیدو نه وروسته، سولې عالی شورا لغوه کړی.
ښاغلی دین محمد همدارنګه ویلی دی چی سولې خبری اتری حساس مرحلی ته رسیدلی او حکومت په دی باور دی چی خبری اتری د سولې په چارو کې دولت وزارت له لوری مدیریت کړی.
هغه زیاته کړی چی که دولت وزارت سولې چارو کې هیواد کې سولې راوستلو باندی ونه توانیږی، د مشکل حل لپاره، ددی پروسی په وړاندی به ډیر مشکلات رامنځته شی.
اشرف غنی، څو میاشتی مخکې، سولې چارو کې دولت وزارت رامنځته کړ او سلام رحیمی؛ خپل دفتر پخوانۍ رییس ددی وزارت رهبری ته وګمارل.
د سولې عالی شورا انحلال تصمیم خبر اوس خپور شوی دی؛ خو ددی انتظار شته چی لږ ترلږه ددی حکومت تر پایه پوری به عملی نه شی.
په دی حال کې، نشانی دا ښیی چی سولې عالی شورا به په نهایت کې منحل شی. دا په داسی حال کې دی چی دا شورا، کلونه کیږی چی د انتفاع څخه خارج شوی او یو بی نشان نوم پاته شوی دی.
سولې عالی شورا په دی مقصد د حامد کرزی پخوانۍ ولسمشر له لوری رامنځته شوی وو چی د ټولو قومونو، ګوندونو، جریانونو او سیاسی تشکیلاتو، مدنی نهادونو، ښځو او... نمایندګانو په ګډون یو کوچنۍ جرګه په توګه وکولای شی د حکومت پرده ترشا سیاستونه او تصمیمات د سولې لپاره توجیه کړی او ورته مشروعیت ورکړی. په دی توګه، د همغه شروع څخه، ددی شورا رامنځته کېدو څخه مقصد، ملی ګټی او د ټولو ګډون کوونکو غړو آزادانه مشورت نه وو.
د همغه شروع څخه، ډیر څېری چی د سولې عالی شورا غړو په حیث اعلان شوی وو، په ناستو کې یی حضور نه درلود او خپله په دی معنی وو چی دا شورا یو سمبولیک شک لری او مقصد یی د سولې په برخه کې حکومت سیاستونو توجیه نه بغیر بل څه نه وو؛ هغه سیاستونه چی د مشکل څخه هم خالی نه وو.
په دی توګه، د کرزی په وخت کې، د شاخص او اغیزمند څېرو لکه برهان الدین ربانی او... حضور ددی شورا په راس کې، تر یو اندازی پوری ددی شورا نقش فعال شکاره کول؛ خو د اشرف غنی دولت په رامنځته کېدو سره، دا شورا په پوره توګه څنګ ته شو او فعالیتونه یی حکومت انحصارګرایانه شعاع لاندی قرار ونیول.
د طالبانو او امریکا مستقیم خبرو اترو شروع کېدو سره، سولې عالی شورا حتی د یو بی نشان نوم په حیث هم حضور نه درلود؛ ځکه د سولې په برخه کې دولت سیاست کلیت، ماته وخوړله او دا ماته په دومره اندازی سره محرز او لمن درلود چی په سادګی سره ونه شوای کړای چی سولې عالی شورا نوم باندی خاوره کښیږدی او یاده یی وباسی.
اوس چی سولې چارو کې دولت وزارت رامنځته شوی دی، سولې عالی شورا نور خپل موضوعیت له لاسه ورکړی دی او ورته اړتیا نشته؛ ددی ترڅنګ چی مشر یی کریم خلیلی هم حکومت څخه واټن پیدا کړی او رسمآ د ارګ اپوزیسیون په جبهه کې قرار نیولی دی.
د سولې په چارو کې دولت وزارت هم کافی صلاحیت د تصمیم نیولو لپاره نه لری؛ بلکه ددی پروسی اصلی سیاستمدار، خپله اشرف غنی او هغه ته نږدی قومی څېری به وی؛ په دی حال، دا وزارت کولای شی په نمادین توګه د دولت جدیت سولې چارو کې نمایش ورکړی.
دا وزارت یو انحصاری، قومی او حکومتی نهاد دی او د سولې عالی شورا برخلاف، هیڅ اړېکه د خلګو، قومی تودو، سیاسی جریانونو او حزبی جناحو سره نه لری، او دا په دی معنی دی چی اشرف غنی دا وزارت ته رسمیت نه ورکولو سره غواړی سولې پروسه خپل انحصار او قومی حلقی ته نږدی قرار ورکړی.