هر کال د مارچ اتمه ورځ په مسیحی تقویم کې د ښځو ورځې په هیڅ ورڅخه لمانځنه کیږی. د غرب سلطه او حضور وخت راهیسی، ددی مناسبت څخه په افغانستان کې هم لمانځنه کیږی. بشر حقوق مدافع نهادونه، ان جی اوها او ځینی مدنی فعالین، ددی ورځی څخه د ښځو مقام تکریم او نارینه او ښځینه جنسیتی تساوی څخه دفاع لپاره یادوی او ددی ورځی څخه لمانځنه کوی.
خو بیله شکه، هغه مشکلات او مصایب چی دا قشر باندی ترسره کیږی، کم به نه شی؛ ځکه دا ډول اقدامات لومړۍ داچی تقویمی او مناسبتی دی او یواځی د مارچ اتم په بهانه ترسره کیږی او مارچ نهم ورځ نور نه څوک کوم پیغام صادروی نه کوم مراسم نیسی او نه ښځو وضعیت ته کوم توجه کیږی. له بل لوری، د مارچ اتمی څخه تجلیل د ښځو نړیوال ورځی په مناسبت هم د همغو تناقضو څخه دی چی موږ په افغانستان کې ورسره لاس او ګریوان یو.
داچی د مارچ ۸ د تاریخی او عقیدتی لحاظه څومره زموږ کلتور او آدابو او ټولنیز سنتونو سره سازګار دی او حتی افغانستان کط د ښځو لپاره کوم مفهوم درلودلای شی، د مارچ ۸ څخه تجلیل نفس په هغه هیواد کې چی هره ورځ پکې ښځی سر وهل کیږی، یو جدی او دردناک تناقض دی.
افغانستان هغه هیواد دی چی دا ډول ډیر زخمونه په خپل تاریخی حافظه کی لری.
پری شوی پزی، اور کې سوځیدل شوی بدنونه، وهل شوی بازوګانی، برباد عصمت او وخت ناوخت ضجه ګانی چی هیڅ بشری حقوق نهاد، د ښځو حقوق مدافع هیڅ موسسی هیڅ مدنی فعال او هیڅ دولتی مقام غوږونو ته نه رسیږی او هغه چی ددی ورځی تجلیل لپاره سړکونو او نورو ځایونو ته وځی یو د زرهاوو څخه دی او بل داچی یواځی د څو ورځو لپاره روته توجه کیږی او دریم داچی هیڅ څه د هغوی ژوند زخم نه شی تسکینولای.
په دی توګه، موږ کابل لوکس هوتلونو کې د همدی ښځو لپاره چی هیڅ ښه ورځ نه دی درلودلی، د هغوی ورځی په مناسبت مجلل ناستې ترسره کوو، مطبوعاتی اعلامیه خپروو، د بی عدالتی او تبعیض او اجحاف څخه خبری کوو، مدین فعالیتونو او ښځو حقوق برخه کې ښځینه فعالینو ته جایزه او تقدیرنامه ورکوو او دولت داری کې هغوی ته مشارکت وعدی ورکوو او په آخر کې هم یو مجلل پذیرایی او رسنیزه چشم اندازه عکسونو سره د ښځو ورځی محفل پای ته رسوو؛ خو د ستاره او سحرګل لپاره تراوسه مصیبت پای ته نه دی رسیدلی او هغوی محرومیت، رنج، بی عدالتی، تبعیض، تاوتریخوالی او زخمونه د امر ترآخره پوری پاتیږی.
د ښځو حق دادی چی د هغوی حق د یو ټولنیز مسآلی په حیث مطرح شی او ښځو بومی ټولنې کلتوری هویت او کلتور او دین ته په کتو سره، په دی لړ کې کلتور جوړونه وشی. ښځو حق، د خارجی لوکس کالاوو په شان بازار ته د واردولو او عرضه وړ نه دی. د ښځو حق یو کلتوری محصول دی چی باید د ټولنو سنتونو او ارزښتونو او کلتور او دین زړه څخه وکاږل شی او یو اصیل او احترام وړ ارزښت په حیث ځای پرځای شی.