محمد محقق؛ اجرایی ریاست دوهم معاون وایی چی افراطیون یو قوم د افغانستان صاحب بولی چی دا، یو ناحقه خبره ده؛ ځکه اساسی قانون په اساس، ۱۴ قومونه ددی هیواد صاحب دی.
ښاغلی محقق ویلی چی افغانستان زور ته نه تسلیمیږی؛ لکه څنګه چی شوروی اتحاد ځواکونه په زور سره هیواد ته داخل شوی وو چی په ترڅ کې یی، سخت تلفات ولیدل او ماته وخوړل.
اجرایی ریاست دوهم معاون همدارنګه هیواد کې جاری وضعیت ته په کتو سره بیله دی چی بریښناییز پیژندپاڼو څخه یادونه وکړی، وویل چی ولی دولت غواړی د یو قوم هویت بل قوم باندی قبول کړی؟
هغه وویل چی اساسی قانون، ۱۴ قومونه ددی خاوری صاحبان بولی او هر یو یی مستقل او پیژندل شوی هویت درلودونکې دی او څوک هم نه شی کولای چی یو قوم هویت بل قوم باندی تطبیق کړی.
هغه زیاته کړه چی که ددی اقدام مخه ونه نیول شی، افغانستان بحران سره مخامخ کیږی چی مدیریت به یی ډیر مشکل وی.
پوهان وایی چی ښاغلی محقق تازه اظهارات، دداسی وضعیت ناظر دی چی یو ځل بیا افغانستان ملت سیاسی برخلیک ددی وضعیت سره مخ دی.
مهمه نکته چی په دی منځ کې شتون لری دادی چی ددی بحران اصلی عاملین، عملآ اساسی قانون صریح او روشانه مفاد ته کوم اعتنا نه لری او ملی وحدت حکومت په دوره کې تیرو وختونو څخه، اساسی قانون په تعلیق یا ځنډول شوی دی.
همدا کار ددی لامل شوی چی نفاق او قومیت په اساس باندی مشکلات نور هم پررنګ تره شی او دا د ملیو شورا په شان ټاکنیز نهادونو او ټاکنو او اساسی قانون ضعف له امله دی.
ملی وحدت دولت سران لږ توجه هم دا ملی پراخ بحران ته نه کوی او هغوی لپاره مهم نه دی چی هغه بحرانونه چی یو په بل پسی رامنځته کوی، د خلګو ټولنیز ژوند باندی یی اغیزه څه ده.
افغانستان لوی اکثریت ټولنه نادیده نیولنه د الکترونیکی تذکرو ویښ لړۍ شکاره نفاق دی چی اساسی قانون نص نقضوی، ملی اقتدار ته زیان رسوی، ملی وحدت خرابوی او یو سیاسی او ټولنیز ژور بحران رامنځټه کوی چی نتیجه یی کولای شی د افغانستان ملی قدرت او ثبات او پرمختګ او پرمختیا او خلګو ژوند باندی منفی اغیزه ولری.
دا چی څوک ددی ځمکې اصل خاوندان دی، اصلی او ښه معیار یی، اساسی قانون دی؛ ځکه دا قانون بیله کوم تبعیض او امتیازه د افغانستان ټولو اتباعو او اوسیدونکې په وړاندی عدالت اعمال او وحدت رامنځته کول دی؛ خو ولی دداسی قانون شتون سربیره، همدارنګه افغانستان ټولنه، ددی درو کلیدی عناصرو یعنی وحدت او عدالت او برابری نه شتون څخه رنج وړی؟
ولی تراوسه نه پوهیږو چی ولی یو خاص قوم ددی ځمکې خاص خاوند معرفی شی او هویت او کلتور او سنتونه او قومی پیژاند یی د افغانستان پر ټول ټولنې باندی تحمیل شی؛ خو ۱۳ نور قومونه، اساسی قانون تصریح سربیره، د عمل او تصمیم دایره څخه دباندی قرار ونیسی او حق او هویت او هستیی د هغه بل قوم هویت او هستی لاندی معرفی شی؟
ددی کار اصلی دلیل، مشخص دی او هغه اساسی قاون بی رحمانه تعلیق یا مصادره دی او هغه چی ښاغلی غنی په تبیر سره، افراط ګری سره هڅه کوی چی ځان د افغانستان حقیق صاحب او مالک معرفی کړی او خپل اراده په دی برخه کې پرنورو باندی تحمیل کړی، په حقیقت کې ددی لامل کیږی چی دا ځمکه د همیشه په شان ضعیف او شاته پاته شی او دا د هیواد سیاسی حاکمیت او استقلال په لاره کې لوی خنډ دی.