په ترکیه کې ډیری افغان مهاجر په غیر قانوني ډول ژوند کوي، داسې وخت هم راځي چې څوک یي له مرګ څخه هم نه خبریږي. په تیرو دوو کلونو کې د داسې کسانو شمیر ډیر لوړ شوی دی. د دغو مهاجرو په اړه د یوې آلمانۍ انټرنټ پاڼې رپوټ.

له ایران سره په پوله د ترکيي وان ښار ډیر سوړ ژمی لري او په واورو پوښل شوی وي. دا ښار د تراژیديو يا غميزو صحنه ده چې نوره نړۍ ترې بی خبره ده. دا هغه جملې دي چې د «ټاکس شاو» آلماني انټرنټ پاڼې پرې خپل رپوټ پيل کړی دی.
په رپوټ کې راغلي دي مهدي سلطاني څلور کاله مخکې له افغانستانه تښتیدلی او ترکیي ته راغلی دی. هغه اوس د نورو پناه غوښتونکو مرستې ته وردانګي. مهدي هغه ځای مونږ ته ښکاره کوي چې څو میاشتې مخکې یي کشف کړی دی. دلته هغه کسان ښخ دي چې خپل عمر یي په مساپرۍ او غربت کې تیر کړی دی. اکثره د دوی افغانان دي. د لومړي ځل له پاره کله چې هغه دغه هدیره ولیدله نږدې تشه وه، خو اوس له قبرونو ډکه ده.
ایران نور د پاتې کیدو ځای نه دی
ډیري پناه غوښتونکي له سرحد څخه د اوښتو چانس په ژمي کې ازمایې، ځکه د پولیسو مامورین په سړه هوا کې ډيرې ګزمې نه کوي. هغه مسیر چې غریز او خطرناک دی. کله ناکله خلک ترې را ښویږي او یا یې یخ وهي. مهدې وايي سره له دې هم د هغو پناه غوښتونکو شمیر زیات شوی دی چې دغه لاره انتخابوي. د هغه په خبره په افغانستان کې د جګړې وحشت او ترور هغوې دې ته اړباسي چې دغه لاره انتخاب کړي. په افغانستان کې وضعیت په دوامداره توګه لا زیات خرابیږي. هغه کسان چې له دغه هیواد څخه مهاجر کیږي د امنیت او ښه ژوند په لټه کې دي.
تهران له دې ښار څخه ختیځې خوا ته زر کیلومتره لرې پروت دی. ایران د څو لسیزو له پاره داسې یو هیواد وو چې په سلګونو زرو افغان مهاجرو به ورته پناه وړله. خو ایران نور د پاتې کیدو ځای نه دی. ډیري له دوی څخه نه شي کولی ځانته د ماښام ډوډۍ برابره کړي. د ایران بد اقتصادي حالت او بندیزونه د دې سبب شوي دي چې حکومت دغه پناه غوښتونکي بیرته افغانستان ته ستانه کړي.
د مهاجرت په چارو کې د ملګرو ملتونو سازمان د ارقامو په حواله تیر کال ۴۵۰ زره افغان مهاجرو ایران د خپل هیواد په نیت ترک کړی دی. له دوی څخه ۲۴۵ زره کسان په اجباري توګه ایستل شوي دي. له دې برخلیک څخه د تیښتې په خاطر ډیري د دوی هڅه کوي چې د ترکيي پر لور حرکت وکړي.