اخبار و حوادث جاری در عربستان سعودی به گونه ای در حال پیشرفتن است که به اذعان کارشناسان مسائل سیاسی جهان عرب، این کشور طی چند ماه آینده شاهد تغییرات گسترده ای در ساختار سیاسی و قدرت خواهد بود.

اگر بخواهیم وضعیت عربستان سعودی در چند ماه آینده را بررسی کنیم، باید از دو زاویه و محور به آن بنگریم. اول: احتمال مرگ «ملک عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود» پادشاه عربستان سعودی و دوم: افزایش دامنه اعتراضات مردمی در شهرهای مختلف عربستان.

پس از مرگ پادشاه سعودی

«ملک عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود» پادشاه عربستان سعودی اکنون 89 سال سن دارد. وی به دلیل کهولت سن و بیماری، دیگر قادر به اداره کشورش نیست. او هفته گذشته زمام امور عربستان سعودی را به برادرش شاهزاده «سلمان بن عبدالعزیز» ولیعهد سعودی سپرد و برای استراحت و درمان عازم کشور مراکش شد. لازم به ذکر است خاندان آل سعود از سال ها پیش یک شهرک مسکونی – تفریحاتی در کشور مراکش خریداری کرده اند و بسیاری از شاهزادگان آل سعود برای استراحت به آنجا می روند.

شاهزاده «سلطان بن عبدالعزیز» ولیعهد و وزیر دفاع پیشین سعودی که سال گذشته از دنیا رفت، در این شهرک به سر می برد و پیکر وی از آنجا به سعودی منتقل شد.

«ملک عبدالله بن عبدالعزیز» اکنون در مراکش است و پزشکان می گویند باید برای انجام یک عمل جراحی فورا به آمریکا برود اما دو روز پیش رسانه های عرب زبان اعلام کردند که وی می ترسد به آمریکا برود و در آنجا بمیرد از همین رو از رفتن سر باز می زند.

پزشکان علت وخیم شدن حال او را، سنگینی کار و فعالیت در اجلاس اخیر مکه موسوم به "کنفرانس گفتگوی مذاهب اسلامی" که 26 و 27 ماه مبارک رمضان برگزار شد، دانسته اند.

کارشناسان پیش بینی کرده اند که پس از مرگ پادشاه سعودی، درگیری و اختلاف شدیدی میان شاهزادگان آل سعود، برای جانشینی و تصاحب قدرت به وجود خواهد آمد، به ویژه اینکه حدود دو ماه پیش شاهزاده «بندر بن سلطان بن عبدالعزیز» سفیر سابق سعودی در آمریکا که رابطه نزدیک و تنگاتنگی با سازمان اطلاعات و امنیت آمریکا (CIA) دارد، جانشین شاهزاده «مقرن بن عبدالعزیز» در وزارت اطلاعات سعودی شد.

برخی تحلیل ها وجود دارد که گفته می شود پس از مرگ ملک عبدالله، شاهزاده بندر یا از طریق کودتا و یا از طریق دیگر خود را جانشین ملک عبدالله خواهد کرد، به ویژه اینکه شاهزاده سلمان که در حال حاضر ولیعهد است و بر اساس قانون اساسی سعودی باید جانشین ملک عبدالله شود، از محبوبیت و تجربه کافی برای اداره امور برخوردار نیست. از سوی دیگر نیز وضعیت داخلی سعودی اکنون به گونه ای است که برخی از شاهزادگان سعودی نیز معتقدند که تنها فردی امنیتی مانند شاهزاده بندر قادر است اوضاع را کنترل کند تا از سقوط آل سعود جلوگیری شود.

افزایش دامنه اعتراضات در سعودی

اخباری که هر روزه در رسانه های خبری مختلف عربستان و دیگر کشورهای عربی منتشر می شود، نشان می دهد که دامنه اعتراضات و نارضایتی مردمی در شهرهای مختلف سعودی و در میان قشرهای مختلف، روز به روز در حال افزایش و گسترده تر شدن است.

تا حدود سه ماه پیش، اعتراضات مردمی عربستان بیشتر به شیعیان و در مناطق شیعه نشین محدود می شد اما از حدود سه ماه پیش گروه های مختلف اهل سنت در شهرهای مختلف نیز به معترضین پیوستند و در این مدت نیز چندین تظاهرات، اعتراض، تحصن و تجمع های گوناگون در شهرها و مناطق مختلف این کشور برگزار شده است.

شاید بتوان اصلی ترین اعتراضات انجام شده توسط اهل سنت سعودی را دو دسته دانست. اول اعتراض دختران دانشجو در شهر "ابا" در جنوب عربستان. دوم اعتراض و تحصن خانواده ها و نزدیکان زندانیان سعودی. این زندانیان شامل فعالان سیاسی، فرهنگی و نیز برخی شیوخ سلفی افراطی هستند.

نکته جالب اینجاست که تا زمانی که شیعیان تنها معترضین و تظاهر کنندگان در عربستان بودند، مقامات آل سعود جمهوری اسلامی ایران را به دخالت در امور داخلی این کشور و تحریک شیعیان متهم می کرد، اما اکنون که اهل سنت و گروه های مختلف مردمی سعودی نیز معترض هستند و تظاهراتی برگزاری می کنند، دیگر مقامات سعودی قادر به متهم کردن جمهوری اسلامی ایران نستند زیرا هیچ ارتباطی میان طرفین وجود ندارد.

علاوه بر این مسائل، برخی اخبار پراکنده ای که هر روز یا هر چند روز یک بار منتشر می شود، نشان دهنده افزایش شدید و بی سابقه نارضایتی عمومی از وضعیت این کشور است، به ویژه اینکه اخیرا اخبار زیادی در مورد فقر در عربستان که تاکنون پنهان و نامحسوس بوده، در فضای مجازی و سایت های خبری منتشر می شود.

آمار دقیقی از وضعیت فقر در این کشور وجود ندارد، اما به گفته برخی کارشناسان و فعالان سیاسی عربستان، نزدیک به 60 درصد از جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی می کنند.

نتیجه و پیش بینی

در پایان پیش بینی می شود که در آینده نزدیکی که پادشاه سعودی از دنیا می رود، اختلاف و درگیری میان شاهزادگان بر سر جانشینی وی بالا بگیرد و مردم معترض نیز از وضعیت و چنین فرصت به وجود آمده ای استفاده کنند و با گسترش دادن دامنه اعتراضات خود، اوضاع داخلی سعودی را به طور کامل بی ثبات کنند.

بدون شک با افزایش بی ثباتی در عربستان سعودی، قیمت جهانی نفت نیز به شدت افزایش خواهد یافت. کارشناسان مسائل اقتصادی پیش بینی می کنند در کمتر از یک سال آینده قیمت جهانی نفت به دلیل بی ثبات شدن وضعیت داخلی عربستان، به 200 دلار در هر بشکه برسد.

از سوی دیگر، بی ثبات شدن عربستان سعودی، جان تازه ای به انقلاب ملت مظلوم بحرین خواهد داد و پیش بینی می شود که با افزایش دامنه اعتراضات مردمی در بحرین، رژیم آل خلیفه سقوط کند.
منبع: تابناک