امام حسن مجتبی (ع) دومین امام شیعیان در بین ائمه اطهارعلیهم السلام از مظلومیت خاصی برخوردار است به گونه ای كه این مظلومیت در همه ابعاد از جمله در ثبت و ضبط سخنان و زندگینامه و شخصیت آن حضرت كاملا مشهود است.


در این مطلب به برخی از سخنان گوهربار این امام بزرگوار اشاره می شود باشد تا اندكی از غبار غربت از سیمای نورانی آن حضرت زدوده شود.

* از حضرت امام حسن علیه السلام پرسیده شد كه بردباری یعنی چه؟فرمودند: بردباری عبارت از فرو بردن خشم و اختیار خودداشتن است.

* از حضرت پرسیده شده بزرگواری چیست؟ فرمودند: احسان به قبیله و تبار و تحمل خسارت و جرم آنها.

* از امام علیه السلام پرسیده شد كه جوانمردی یعنی چه؟ فرمودند:جوانمردی عبارت است از حراست دین، و عزت نفس، و با نرمش برخورد كردن و بررسی عملكرد خویش، و پرداخت حقوق و دوستی كردن با مردم.

* از امام حسن علیه السلام معنای كرامت و بزرگ منشی را پرسیدند؟ فرمودند: بخشش پیش از خواهش و اطعام در هنگام قحطی.

* امام علیه السلام فرمودند: 'ای بندگان خدا' بدانید كه خداوند شما را بیهوده نیافریده است، و به حال خود رها نكرده، مدت عمرتان را نوشته، و روزی شما را بینتان قسمت كرده تا هر خردمندی قدر و ارزش خود را بداند و بفهمد جز آنچه مقدر شده هرگز به او نمی رسد.

* امام مجتبی علیه السلام فرموده است: به تحقیق خداوند روزی شما را بر عهده گرفته است، و شما را برای بندگی فراغت بخشیده و به شكرگزاری تشویق كرده است و نماز را بر شما واجب فرموده و به پرهیزكاری توصیه فرموده است.

* امام مجتبی علیه السلام فرموده است: پرهیزكاری در بازگشت 'به سوی خدا' و سررشته هر حكمت، و شرافت هر كار است، و هر كس از پرهیزكاران به كامیابی رسید به وسیله تقوا بوده است.

* امام مجتبی علیه السلام فرمود: هیچ قومی مشورت نكرد مگر اینكه به ترقی و تكامل راه یافت.

* امام حسن علیه السلام: در تفسیر آیه شریفه 'وقفوهم انهم مسئولون' فرموده اند: به تحقیق 'روز قیامت' هیچ بنده ای قدم از قدم برنمی دارد مگر اینكه نسبت به چهار چیز موردبازجویی و پرسش قرار می گیرد: 1- از جوانی اش كه در چه راهی مصرف كرده.

2- و از عمرش كه در چه كاری آنرا بكار گرفته. 3- و از ثروتش كه چگونه جمع و در چه راهی مصرف كرده. 4- و از دوستی ما اهل بیت و خاندان پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم.

* جدم رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: اگر از بنی امیه در روی زمین احدی نماند جز پیرزن فرتوت و ناتوانی، همان دین خدا را به مسیر نادرستی خواهد كشاند.

* امام حسن علیه السلام فرمود: چنان برای دنیایت تلاش كن كه گویا همیشه زنده ای، و چنان برای آخرتت تلاش كن كه گویی فردا مرگت فرا می رسد.

* راوی می گوید: امام حسن علیه السلام زمانی كه نماز را برپا می داشتند زیباترین لباس را می پوشیدند، به حضرت عرض شد، ای پسر رسول خدا چرا به هنگام نماز اینگونه لباس می پوشی؟حضرت فرمودند: به تحقیق خدا زیبا است و زیبایی را دوست می دارد. پس خود را برای پروردگارم می آرایم، چنانچه می فرماید: 'به هنگام نماز و حضور در مساجد لباس زیبای خود را بپوشید' پس دوست دارم كه بهترین لباسم را بپوشم.

* امام حسن علیه السلام فرمود: زیرك ترین زیرك ها فرد با تقوا است احمق ترین احمق ها شخص فاجر و فاسق است.

* امام فرمودند: جایگاه های دانش و چراغ های درخشان هدایت باشید زیرا روشنی روز بعضی از بعضی دیگرش بیشتر است.

* امام حسن علیه السلام فرموده است: از میان شیعیان ما علمایی بپا می خیزند كه ایستادگی افراد ضعیف از دوستان ما و آنها كه ولایت ما را پذیرا شده اند به واسطه آنها است و از تاجی كه برسر دارند نور می درخشد.

* امام حسن علیه السلام زمانی كه وضویش پایان می پذیرفت رنگ مباركش تغییر می كرد. در این باره از حضرت پرسیده شده 'چرا رنگ شما تغییر می كند؟' فرمودند: كسی كه می خواهد وارد بارگاه 'خداوند متعال' شود سزاوار است رنگش تغییر كند.

* مردی از حضرت موعظه خواست، حضرت فرمودند: آماده سفر آخرت شو و زاد و توشه آن را پیش از رسیدن مرگ فراهم نما.

* امام حسن علیه السلام فرمود: هان ای مردم، به تحقیق كسی كه برای خدا پند دهد و سخن خدا را راهنمای خود قرار دهد به راهی پایدار رهنمون شود و خداوند او را به رشد موفق سازد.

* امام حسن علیه السلام فرمود: بین حق و باطل به اندازه چهار انگشت فاصله است، آنچه با چشم ببینی حق است و چه بسا كه باطل زیادی را با گوش بشنوی.

* از حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام پرسیده شد زهد چیست؟فرمودند: میل به پرهیزگاری و بی میلی نسبت به دنیا. باز پرسیده شد كه حلم چیست؟ فرمودند: خشم را فرو بردن و مالك خود شدن. باز پرسیده شد كه سداد چیست؟ فرمودند: بدی را به وسیله خوبی برطرف كردن.

* امام حسن علیه السلام به یكی از فرزندانشان فرمودند: ای پسرم با احدی برادری مكن تا آنكه بدانی كجاها می رود و از كجاها می آید، و چون از حالش خوب آگاه شدی و رفتارش راپسندیدی با او برادری كن. به شرط اینكه رفتارت براساس چشم پوشی از لغزش و همراهی در سختی باشد.

* امام حسن علیه السلام فرمودند: همانا بیناترین چشم ها آن است كه درطریق خیر نفوذ كند، و شنواترین گوش ها آن است كه پذیرنده تر باشد و سالم ترین دل ها آن است كه از شبهه پاك باشد.

* امام حسن علیه السلام فرمودند: خردمند كسی است كه وقتی از او پند خواستند خیانت نكند.

* امام حسن علیه السلام فرمودند: هر گاه یكی از شما برادر خود را ملاقات كند، باید كه جایگاه نور از پیشانی او را ببوسد.

* امام حسن علیه السلام فرمود: نابودی مردم در سه چیز است: 1- بزرگ نمایی 2- افزون خواهی بسیار 3- حسد و رشك بردن.

بزرگ نمایی كه به وسیله آن دین نابود می شود و به واسطه آن شیطان ملعون رانده درگاه خدا شد و حرص كه به خاطر آن آدم از بهشت خارج شد، و رشك كه سررشته همه بدی است و به واسطه آن قابیل هابیل را كشت.

* امام حسن علیه السلام فرمود: شما را به پرهیزگاری و ترس از خدا و ادامه تفكر و اندیشه سفارش می كنم زیرا تفكر و اندیشه سرچشمه همه خوبی ها است.

* امام حسن علیه السلام فرمود: شستن دست ها پیش از غذا فقر را می زداید و بعد از آن اندوه را برطرف می سازد.

* امام حسن مجتبی علیه السلام فرمود: چنان با مردم رفتار نما كه دوست داری با تو رفتار كنند.

* كسی كه عقل ندارد ادب ندارد، و كسی كه همت ندارد جوانمردی ندارد و كسی كه حیا ندارد دین ندارد.

* امام حسن علیه السلام فرمود: دانشت را به مردم بیاموز، و خود نیز دانش دیگران را فرا گیر.

* امام حسن مجتبی علیه السلام فرمود: هیچ بی نیازی برتر از عقل نیست و هیچ نیازمندی هم مثل نادانی نیست و هیچ وحشتی بدتر از خودپسندی نیست، و هیچ عیشی لذت بخش تر از اخلاق نیكو نیست.

* امام حسن علیه السلام فرمود: علم را با نوشتن مهار كنید.

* امام حسن علیه السلام فرمود: هر كس قبل از سلام سخن گفت جوابش ندهید.

* دانش را فر اگیرید و اگر توان حفظش را ندارید بنویسید و درخانه هایتان نگهداری نمایید.

* امام حسن علیه السلام فرمود: آغاز كردن به بذل و بخشش پیش از درخواست و تقاضا، از بزرگترین شرافت و بزرگی است.

* امام حسن علیه السلام فرمود: كسی كه خدا را بندگی كند، خداوند هم همه چیز را فرمانبردار او گرداند.

* امام حسن علیه السلام فرمود: كسی كه در دلش جز خوشنودی خدا خطور نكند، چون دعا كند من ضامنم كه دعایش مستجاب شود.

* از حضرت امام مجتبی علیه السلام پرسیده شد نیرومندی چیست؟فرمودند: دفاع از پناهنده، و پایداری در نبرد، و ایستادگی هنگام سختی.

* ازحضرت پرسیده شد فقر چیست؟ فرمودند: آزمندی به هر چیزی.

* از امام مجتبی معنای فقر پرسیده شد، فرمود: خوشنود بودن انسان به مقداری كه خدا روزی او كرده هر چند كم باشد. 

منبع: ایرنا