خبرگزاري رويترز در تحليلي از نشست اخير کشورهاي عضو ناتو در شيکاگو نوشت؛ واقعيت آن است که اين سازمان دچار بحران هويت شده و نمي داند پس از خروج از افغانستان چه نقشي در جهان خواهد داشت.

به گزارش خبرگزاری آوا؛ به دنبال نشست اخير ناتو در شيکاگو که در آن تصميم گرفته شد نيروهاي ناتو تا سال 2014 از افغانستان خارج شوند، خبرگزاري رويترز در تحليلي از اين نشست، به وضعيت پيمان آتلانتيک شمالي (ناتو) پرداخته است.

رويترز مي نويسد؛ ناتو در نشست سران خود در شيکاگو، چهره شجاعي را از خود ارائه کرد، اما واقعيت اين است که بحران منطقه يورو اين پيمان را تضعيف کرده و ناتو در مورد اينکه پس از پايان ماموريتش در افغانستان در سال 2014 چه نقشي را خواهد داشت، دچار بحران هويت شده است.
سران ناتو در شيکاگو توافق کردند که تا اواسط سال آينده کنترل افغانستان را به نيروهاي امنيتي کشورمان واگذار کنند و به اين ترتيب، اين پيمان غربي را در مسير غيرقابل برگشت ترک جنگ ده ساله منفور قرار دادند.
سوال مهمي که در سرتاسر برگزاري اين نشست دوروزه سران مطرح شد، اين بود که ناتو _يک گروه متشکل از 28 کشور براي جنگ سرد_ چگونه خود را با جهان پس از سال 2014 وفق خواهد داد.


در يک دوره اي که دولت ها براي کاهش کسري بودجه خود به کاهش هزينه هاي دفاعي روي آورده اند.
ايالات متحده در آسيا با چالش هاي دفاعي مواجه است و بسياري از اعضاي ديگر ناتو که با مشکلات اقتصادي دست و پنجه نرم مي کنند، اشتهاي اندکي براي ماجراجويي هاي خارجي دارند.
اين مسائل، اين سوال را پيش مي آورد که آيا ايالات متحده آمريکا سه چهارم هزينه هاي دفاعي ناتو را برعهده دارد.

با وجود دلسردي بابت بي علاقگي هم پيمانان اروپايي اش براي کمک بيشتر به بخش دفاعي (نظامي) خود، همچنان به اين سازمان 63 ساله وفادار خواهد ماند.
يک مقام ارشد آمريکا که نخواست نامش فاش شود، با تشبيه ناتو به يک تيم ورزشي، گفت: "از وقتي که ناتو تاسيس شده، ايالت متحده در خط حمله آن بوده، ما مشکلي با اين قضيه ندايم، اما ما نگران اين هستيم که _با توجه به فشارهاي اقتصادي اروپا_ ما مجبور خواهيم شد تمام وظايف را برعهده بگيريم و در تمام پست ها خودمان بازي کنيم. اين براي يک تيم خوب نيست".
در حاليکه پنتاگون نيز مجبور شده هزينه هاي نظامي خود را کم کند (حدود 487 ميليارد دالر طي ده سال) _شکاف ميان ايالات متحده و هم پيمانان اروپايي اش بيشتر خواهد شد؛ زيرا بسياري از دولت ها که مجبور به کاهش بودجه به دليل بحران بدهي شده اند، بخش نظامي را "آسان ترين هدف" براي کاهش بودجه مي بينند.
کشورهاي بزرگ اروپايي مانند آلمان و انگليس بودجه نظامي خود را بشدت کاهش داده اند و فقط 5 کشور اروپايي عضو ناتو، طبق اساسنامه ناتو 2 درصد از توليد ناخالص داخلي خود را به بخش دفاعي (نظامي) اختصاص داده اند.
"پيتر دي کرم" وزير دفاع بلژيک گفت: با هشدار سال گذشته رابرت گيتس وزير دفاع آمريکا موافق است که ناتو با خطر "وضعيت نظامي نامناسبي" مواجه است، مگر آنکه اعضاي پيمان براي تغيير و دگرگوني توانمندي هاي در حال تنزل اقدامي صورت دهند.


"دي کرم" گفت: ناتو سازماني سياسي_ نظامي براي دفاع جامع است و هيچ کشوري نمي تواند بدون مشارکت يا پرداخت سهم درست خود از مزايا و يا دارايي هاي آن بهره مند شود.
وي گفت: چالش بزرگ اين است که با در نظر گرفتن محدوديت هاي بودجه اي، کشورهاي عضو (دوطرف اقيانوس اطلس) سهم عادلانه اي از بار اين سازمان را بردوش بکشند.
واکنش ناتو به کمبود پول، "دفاع هوشمند"، صرفه جويي از طريق تقسيم تجهيزات و امکانات ميان هم پيمانان و تخصصي کردن کشورهاي در حوزه هاي مختلف نظامي، است.
اندرس فوگ راسموسن، دبيرکل ناتو در خصوص نشست شيکاگو به رويترز، گفت: "فکر مي کنم اين نشست پيام روشني داشت که هم پيمانان اروپايي بايد با وجود بحران اقتصادي و کاهش بودجه نظامي، در آينده توانمندي هاي نظامي لازم را کسب کنند".


وي گفت: ما در آينده نزديک پول بيشتري براي بخش نظامي دريافت نخواهيم کرد، اين مسئله باعث مي شود ما به شيوه جديدي کار را انجام دهيم و من فکر مي کنم همکاري هاي چند مليتي راهي است که پيش روي ما قرار دارد.


در اين نشست، بسته اوليه اي شامل 20 طرح چند مليتي به تصويب رسيد. از جمله توانمندسازي جت هاي جنگنده براي استفاده از مهمات کشورها و منابع مختلف و طرحي براي سرمايه گذاري جهت ساخت هواپيماهاي گشت زني دريايي در چندين کشور مختلف.
سوال بزرگتري که در شيکاگو مطرح شد، اين بود که ناتو در آينده چه نقشي بايد داشته باشد. آيا اين سازمان بايد به جنگ در قسمت هاي مختلف جهان ادامه دهد، يا اينکه روي دفاع از قلمروي خود متمرکز شود؟
ناتو در گذشته، چندين بار خود را بازسازي کرده و شکل جديدي به خود گرفته است. ناتو که در اصل يک معاهده دفاعي دوجانبه بود که در طول جنگ سرد آمريکاي شمالي و اروپاي غربي را به هم پيوند مي داد، در جريان فروپاشي شوروي سابق، همچنان زنده ماند و در جنگ هاي يوگسلاوي سابق در طول دهه 90 ميلادي مداخله کرد.
افغانستان اولين ماموريت ناتو درخارج از منطقه سنتي عمليات هايش و جاه طلبانه ترين آنها بود.
ناتو هسته اصلي نيروهاي بين المللي کمک رسان به امنيت (ايساف) را که عليه طالبان در افغانستان مي جنگند، تشکيل مي دهد. اين نيروها متشکل از 50 کشور هستند.
سال گذشته انگليس و فرانسه _با کمک اندک آمريکا که البته تجهيزات و تدارکات حياتي را فراهم مي آورد، عمليات هوايي ناتو در ليبي را هدايت کردند که منجر به سقوط قذافي شد.
وندرا، وزير دفاع چک معتقد است؛ مسئله اصلي براي پيمان ناتو، در حال حاضر گسترش آن يا انجام عمليات در خارج از قلمرو سنتي نيست؛ بلکه مسئله اصلي دفاع مشترک از کشورهاي عضو است.
بند 5 اساسنامه ناتو که پايبندي به دفاع دوجانبه است، بستر و عامل اصلي بود که پيمان ناتو را در چشم مردم کشورهاي عضو آن، توجيه کرد.


اما سران ديگر، مانند ديويد کامرون نخست وزير انگليس با اين موضوع که ناتو بايد بلندپروازي هاي خود را کاهش دهد و به درون مرزهاي خود متمرکز باشد، مخالف است.
وي در يک کنفرانس خبري، گفت: ناتو بايد کاملا برعکس عمل کند. ما بايد به بيرون نگاه کنيم. نظارت ناتو را از سر بگيريم و مطمئن شويم که ناتو آمادگي دارد و مي تواند از پس تهديداتي که در خارج از قلمروي آن قرار دارد، اما تهديدات واقعي براي کشورهاي ما محسوب مي شود، برآيد.
جامي شي، معاون دبيرکل ناتو در امور چالش هاي امنيتي نوظهور اخيرا نوشته است؛ بزودي ناتو پيماني خواهد شد که هيچ عملياتي در دست انجام نخواهد داشت.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، وي که مطلب خود را در وب سايت انديشکده کارنگي نوشته، گفته است؛ مداخله هاي آينده ناتو بعيد به نظر مي رسد که از الگوهاي گذشته تبعيت کند و به احتمال فراوان در مداخله هاي آينده به جاي اعزام نيروهاي زميني، بيشتر روي عمليات دريايي و هوايي متمرکز خواهد شد.


وي افزود: به احتمال زياد اهداف محدود و کوتاه مدت خواهد بود و بيشتر جمع آوري اطلاعات و استفاده از نيروهاي ويژه، بهره گيري از روبات ها و هواپيماهاي بدون سرنشين، بجاي سربازها خواهد بود.
اگر قرار باشد ليبي الگويي براي آينده باشد، همه هم پيمانان در عمليات ها شرکت نخواهند کرد.


کلارا اودونل از تحليلگران موسسه بروکينگز مي گويد: اين حقيقت که کشورهايي مانند لهستان و هلند که به طور سنتي در تمام عمليات هاي ناتو شرکت داشتند، تصميم گرفتند در ليبي شرکت نداشته باشند، نشان دهنده تمايل آنها براي اتحاد و انسجام با ديگر کشورهاي عضو ناتو است و اين حاکي از نارضايتي و تنفر مردم از ماجراجويي هاي خارجي در بسياري از کشورها است./ا