به گزارش خبرگزاری افغان(آوا) ـ کابل: نزدیک به چهار سال است که روابط اقتصادی و سیاسی میان ایران و افغانستان به صورت فزاینده در حال توسعه است. اخیراً هیئتی از وزارت فواید عامه به جمهوری اسلامی ایران سفر کرده و موضوعات حمل و نقل ریلی میان دو کشور را مورد بحث و ارزیابی قرار داده است. این سفر، در راستای تقویت همکاری‌های دوجانبه در بخش حمل‌ونقل ریلی و تجارت بین افغانستان و ایران، انجام شده است. هدف از این مذاکرات افزایش انتقالات، تسهیل امور اقتصادی و گسترش زیرساخت‌ها بوده و مقامات دو کشور بر اهمیت توسعه شبکه‌های ریلی و ایجاد کریدورهای مشترک تاکید کرده‌اند.
محمد اشرف حق شناس، سخنگوی وزارت فواید عامه در مصاحبه با آوا می‌گوید که مولوی محمد اسحاق صاحبزاده، معین خط آهن وزارت فواید عامه امارت اسلامی، در رأس یک هیئت تخنیکی به منظور گسترش انتقالات خط ریلی به ایران سفر کرد.
به گفته حق شناس، در این سفر معین خط آهن افغانستان با مسئولین شرکت‌های فعال و اداره خط آهن ایران به شکل جداگانه دیدار و گفتگو کرده که در این دیدارها در مورد افزایش انتقالات از طریق قطعه سوم خط آهن خواف هرات، ارتقای ظرفیت کارمندان تخنیکی، معیاری‌سازی خط آهن افغانستان، ایجاد و اتصال مسیر‌های جدید به خصوص کریدور منطقه‌ای ریلی قوی افغانستان، ایران و چین و همچنین تقویت همکاری‌های دوجانبه بحث مفصل صورت گرفته و قرار شد در آینده نشست سه جانبه‌ای در مورد کریدور سه کشور نیز برگزار شود.
وی افزود: در این سفر هیئت افغانستان طی نشست‌های جداگانه با نماینده ویژه ایران برای افغانستان، شرکت‌های ساخت و توسعه زیربنای حمل و نقل و شرکت‌های خط آهن فعال در حوزه ریلی ایران، در مجموع روی کاهش هزینه‌های ترانزیتی و اتصال مسیر‌ها گفتگو شد. جلب سرمایه‌گذاری‌های جدید و ایجاد خط آهن در افغانستان و همچنین وصل کریدورهای منطقه‌ای توسعه خط آهن و جلب همکاری‌های منطقه‌ای عمدتاً محور این دیدارها بوده است.

حق شناس افزود: در جریان سفر رسمی هیئت افغانستان به جمهوری اسلامی ایران، با والی مشهد و شماری از تاجران ایرانی و افغانستانی نیز دیدارهایی صورت گرفت و مسائل ترانزیتی و تجارتی در اتاق  حمل‌ونقل مورد بررسی قرار گرفت.
بر اساس گفته‌های حق‌شناس، در این نشست، بر اهمیت جذب سرمایه‌گذاری و افزایش ظرفیت انتقالات بحث شده و معین خط آهن وزارت فواید عامه بر تعهد خود به حمایت از تاجران دو کشور و تسهیل فعالیت‌های تجاری تأکید کرد.
 
افزایش انتقالات از طریق خط ریلی، روابط سیاسی، اقتصادی و منطقه‌ای را استحکام می‌بخشد
این در حالی است که کارشناسان روابط بین الملل و آگاهان امور نیز روابط تجاری و ترانزیتی میان افغانستان و ایران را حیاتی، مثمر ثمر و حائز اهمیت در منطقه می‌دانند.
دکتر سلیمان حسینی، استاد دانشگاه، در مصاحبه با آوا گفت که روابط تجاری و ترانزیتی بین افغانستان و ایران، به طور ویژه از اهمیت بالایی برخوردار است، به خصوص در زمینه حمل و نقل ریلی، پس از بازگشت رئیس خط آهن وزارت فواید عامه از سفر  ایران و مذاکرات با مقام‌های وزارت راه و شهرسازی و شرکت ملی راه آهن ایران، به نظر می‌رسد که این روابط به مرحله‌ای جدید و تقویت‌شده وارد شده است.
وی به برخی از نکات اساسی و پیامد‌های این سفر اشاره کرد و گفت: توسعه روابط ترانزیتی: ایران به عنوان یک مسیر استراتژیک برای ترانزیت کالا به افغانستان و کشورهای آسیای میانه اهمیت زیادی دارد. روابط ترانزیتی و حمل ‌و نقل ریلی بین دو کشور می‌تواند در تقویت تجارت میان افغانستان و کشورهای منطقه تاثیر به‌سزایی داشته باشد. توسعه شبکه‌های ریلی در هر دو کشور می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل را کاهش داده و سرعت جابجایی کالاها را افزایش دهد.
همچنین به گفته حسینی، ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، به عنوان یک پل ارتباطی بین شرق و غرب و همچنین بین آسیای مرکزی و خلیج فارس، برای افغانستان و کشورهای آسیای میانه نقش کلیدی ایفا می‌کند. مذاکرات جدید در این راستا می‌تواند ظرفیت‌های حمل و نقل از طریق خط آهن را گسترش دهد و افغانستان را به یکی از محورهای مهم تجاری در منطقه تبدیل کند.
این استاد دانشگاه به پیامدهای اقتصادی این روابط نیز اشاره کرد و گفت: تقویت روابط ترانزیتی و تجاری دو کشور می‌تواند تاثیرات مثبت زیادی بر اقتصاد افغانستان داشته باشد. از یک سو، افغانستان می‌تواند به عنوان یک کریدور ترانزیتی برای کالاهای وارداتی و صادراتی ایران عمل کند و از سوی دیگر، ایران می‌تواند با تسهیل دسترسی به بازارهای آسیای میانه، منافع اقتصادی بیشتری کسب کند. این همکاری می‌تواند منجر به افزایش اشتغال و توسعه زیرساخت‌ها در افغانستان نیز شود.
به باور حسینی، از منظر سیاسی نیز تقویت روابط اقتصادی و ترانزیتی می‌تواند هم‌گرایی بیشتری بین دو کشور ایجاد کند و روابط افغانستان با ایران را مستحکم‌تر کند. همچنین این نوع همکاری‌ها می‌تواند باعث تقویت ثبات در منطقه شود، زیرا یک شبکه حمل و نقل مطمئن و موثر می‌تواند به کاهش تنش‌ها و ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای منجر شود.
حسینی اضافه کرد: از بعد منطقه‌ای، همکاری‌های ترانزیتی و تجاری میان ایران و افغانستان می‌تواند به کشورهای آسیای میانه و حتی پاکستان نیز تاثیرگذار باشد. تسهیل دسترسی به بازارهای جهانی از طریق بنادر ایران، می‌تواند تاثیرات مثبتی در رشد اقتصادی منطقه داشته باشد. این مساله همچنین می‌تواند به تقویت روابط منطقه‌ای و ایجاد شبکه‌های اقتصادی جدید کمک کند.
در نهایت، همکاری‌های دو کشور در زمینه ترانزیت و حمل و نقل ریلی می‌تواند به عنوان یک پروژه مشترک در راستای توسعه پایدار اقتصادی و سیاسی در منطقه باشد، به ویژه در شرایطی که دو کشور به دنبال تقویت روابط اقتصادی و سیاسی در برابر تهدیدات و چالش‌های جهانی هستند.
 
حرکت هفته‌ای سه رام قطار؛ نواقص خط ریلی خواف ـ هرات و مشکلات کنسرسیوم برطرف شده است
قابل یادآوری است که پیش از این جبارعلی ذاکری، مدیرعامل جدید شرکت ملی راه آهن ایران در دیدار با محمد اسحاق صاحب زاده، معین وزارت فوائد عامه و رئیس اداره خط آهن کشور و هیئت همراه، با اشاره به عزم راه‌آهن ایران برای کمک به راه‌آهن افغانستان، اظهار داشت: وجود خط آهن در شمال غربی افغانستان و نزدیکی به مرز مشترک با ایران، فرصت بسیار خوبی برای ترانزیت بین دو کشور است.
به گفته او هم‌اکنون بسیاری از مشکلاتی که کنسرسیوم ریلی ایران و افغانستان با آن مواجه بوده، برطرف شده و در حال حاضر هفته‌ای سه قطار در مسیر تعیین شده سیر می‌کند.
صاحب زاده نیز در این دیدار با بیان اینکه خروجی پروژه خواف- هرات نماد دوستی دو کشور را به تصویر می‌کشد، ابراز امیدواری کرد با همکاری‌های مشترک، شاهد افزایش سطح انتقالات و حمل بارهای ترانزیتی و در نتیجه، رشد و ارتقای تجارت بین دو کشور باشیم.
وی با بیان اینکه بر اساس مطالعات انجام شده ظرفیت بار خوبی از مسیر چین- افغانستان- ایران وجود دارد، تاکید کرد: افغانستان آمادگی کامل دارد که در این مسیر به همراه ایران، قدم‌های لازم را بردارد.
معین وزارت فوائد عامه همچنین از انجام مطالعات مهندسی برای احداث مسیر ریلی زرنج- قندهار خبر داد که با اتصال این خط ریلی به زابل ایران، فصل جدیدی از همکاری و مبادلات تجاری بین دو کشور گشوده خواهد شد.
این در حالی است که ایران قرار است برای سومین دور، تعداد دیگری از کارکنان خط آهن افغانستان را آموزش بدهد.
محمود سیادت، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان نیز در این مورد با بیان اینکه دولت افغانستان با سرعت بسیار خوب و عالی در حال تکمیل مسیر ریلی از ایستگاه روزنک تا شهر هرات است، و جدیت زیادی در پایان دادن به این طرح دارد، افزوده است که در ابتدای شروع عملیات راه‌آهن خواف - هرات به دلیل مشکلات امنیتی و تغییر حکومت افغانستان، سرعت کار کند بود و بهره برداری از مسیر افتتاح شده نیز در حد دلخواه نبود، اما با اراده جدی که بین ۲ کشور در توسعه تعاملاتشان وجود داشت، مسیر آسیب دیده بازسازی و مشکلاتی که ایران در تعریف نقش کنسرسیوم و ارتباطش با راه‌آهن داشت، برطرف شد.
با این حال مصطفی رضایی، مدیرعامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان نیز در نشست «فرصتها و چالشهای توسعه حمل و نقل ریلی ایران و افغانستان» که در محل اتاق تجارت خراسان رضوی برگزار شده بود با اظهار اینکه؛ سه رام قطار باری هر هفته در مسیر راه آهن خواف - هرات در طول یک ماه گذشته تردد کرده و کالاها بارگیری و تخلیه شده است، افزود: در دولت چهاردهم و از زمان حضور مدیرعامل جدید راه آهن جمهوری اسلامی ایران، فعال شدن مسیر ریلی خواف - هرات در اولویت قرار گرفته و همه نقایص آن تا حد زیادی برطرف شده است.