خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ تهران: از سال 94 با صدور فرمان مترقی امام خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، ادارات آموزش و پرورش، علاوه بر دانش‌آموزان مهاجر دارای مدارک اقامتی معتبر، دانش‌‌آموزان فاقد اوراق اقامتی را نیز صرفا با ارائه برگه حمایت تحصیلی در مدارس خود به صورت برابر با سایر دانش‌آموزان پذیرا بوده‌اند.
 
مشکلات ثبت نام برای سنجش‌های پزشکی
دانش‌آموزان در بدو ورود به مدارس در جمهوری اسلامی ایران در معرض آزمون‌های تشخیصی و غربالگری قرار می‌گیرند که این خدمات به دانش‌آموزان اتباع نیز به صورت یکسان ارائه می‌شود و معاونت سلامت برای آن دسته از دانش ‌آموزان اتباع که واکسن‌‌های مورد نیاز را دریافت نکرده‌اند، خدمات بهداشتی، از جمله تزریق واکسن انجام می‌دهد.
وزارت آموزش و پرورش ایران در تازه‌ترین خبر اعلام کرده که ثبت‌نام پایه اول دبستان و هفتم دانش‌آموزان اتباع خارجی به صورت الکترونیکی و حضوری در حال انجام است.
به گفته‌ی این وزارت، فرصت خانواده‌های اتباع خارجی برای ثبت‌نام فرزندان‌شان در مدارس تا ۳۱ اسد/ مرداد است و هدف از ثبت‌نام الکترونیک حذف حضور افراد برای انجام این فرآیند است.
طبق خبر منتشرشده خانواده‌های مهاجر می‌توانند به آدرس my.medu.ir مراجعه و ثبت نام الکترونیک را از طریق این پایگاه انجام دهند. طبق دستورالعمل ثبت‌نام که از سوی وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شده است، امسال امکان ثبت‌نام در مدارس خارج از محدوده زندگی هم فراهم شده است.
البته وزارت آموزش و پرورش ایران خاطرنشان کرده است که ثبت‌نام دانش‌آموزان پایه دهم پس از هدایت تحصیلی و از نیمه دوم تیرماه انجام خواهد شد.
این در حالی است که مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که همچنان بسیاری از خانواده‌های اتباع خارجی در فرآیند ثبت‌نام الکترونیکی فرزندان خود برای سنجش های پزشکی دچار مشکل بوده و قادر به ثبت‌نام نمی‌باشند.
در این زمینه، بررسی میدانی انجام شده توسط رنا جهت ثبت نام دانش آموزان اتباع افغانستانی در پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش ایران دارای مشکلاتی است، از جمله؛
۱- اسم دانش آموز در قسمت فرزندان اضافه نشده است.
۲-  بعد از باز شدن پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش برای اتباع، صفحه تایید محل سکونت، ظاهر می شود و از کاربر درخواست می شود که در سامانه املاک اسکان، محل سکونت خویش را تایید نماید، اما جهت ورود به سامانه املاک اسکان نیاز به کد ملی و سیم کارت به اسم شخص می باشد.
3-  در سامانه املاک اسکان گزینه ای برای اتباع خارجی تعرف نشده و فقط با کد ملی امکان ثبت محل سکونت انجام می شود.
با توجه به موارد فوق امکان استفاده اتباع خارجی از پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش وجود ندارد و حتی اخذ نوبت سنجش بدو ورود به مدرسه که قبلا امکان پذیر بود، در حال حاضر میسر نیست.
در این مورد مهاجرین افغانستانی برای ثبت نام دانش آموزان خود برای سنجش با مشکلات متعددی در سامانه مواجه اند. از جمله یکی از مهاجرین افغانستانی در پیامی به کانال اخبار مهاجرین رنا، مشکلی که با آن مواجه است را به شکل زیر بیان کرده است:
"با آمدن طالبان به خاطر تحصیل فرزندانم به ایران مهاجر شدیم. سال ۱۴۰۱ برج ۹ برگه حمایت تحصیلی به ما دادند که آن موقع هیچ مدرسه ای جا نداشت و ثبت نام نکردند. امسال چندبار اخبار تلویزیون اعلام کرد که کودکان برای ثبت نام در کلاس اول، ابتدا باید سنجش شوند و افراد دارای برگه سرشماری هم می توانند در سنجش شرکت کنند. با هزار زحمت یک کافی نت که اشنا به نوبت گرفتن با برگه سرشماری بود، پیدا کردم و نوبت گرفتم. در روز نوبت به مرکز سنجش مراجعه کردم و سنجش انجام شد و گفت به مدرسه برای ثبت نام مراجعه کنید. فردا برای ثبت نام به مدرسه نزدیک خانه مان رفتم، وقتی فهمید افغان هستم، گفت جا نداریم. به یک مدرسه دورتر رفتم، مدیرش گفت فعلا بخشنامه نیامده، چند روز بعد بیا. چند روز بعد رفتم، دوباره گفت بخشنامه نیامده، چند روز بعد بیا. چند بار رفتم. آخرش کمی با ناراحتی گفتم اگر ثبت نام نمی کنید، بگویید، چرا این قدر اذیت می‌کنید. یکی از آن‌ها دلش سوخت و گفت سنجش انجام دادید، گفتم بله! گفت نتیجه اش را بده، گفتم نتیجه ندادن، سنجش گفت برو مدرسه ثبت نام کن، گفتش برو به همان کافی نت که نوبت گرفتی و نتیجه سنجش را بگیر. با خوشحالی به طرف کافی نت رفتم، ولی تا به کافی نت رسیدم، مسول کافی نت گفت: خانم از سایت برای اتباع نمی شود نتیجه سنجش گرفت. دوباره حالم بد شد. از کافی نت توضیح خواستم، گفت: تا چند روز پیش هم می شد نوبت گرفت و هم نتیجه، ولی الان برای اتباع نمی شود. خوب الان من باید چه کار کنم؟ نتیجه سنجش را از کجا بگیرم؟ اگه مدرسه دوباره بهانه گرفت، از کجا پیگیری کنم؟!!".
 
هنوز دستورالعمل رسمی ثبت‌نام دانش آموزان اتباع خارجی در مدارس ایران ابلاغ نشده است
نکته‌‌ی دیگری که در مورد ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع خارجی در مدارس ایران وجود دارد این است که هر سال باید دو دستور‌العمل جهت ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع صادر شود تا مدارس بتوانند آنها را ثبت‌نام کنند. سال گذشته میزان مهاجران افغانستانی در ایران افزایش یافت و زمان صدور دستور‌العمل برای ثبت‌نام کودکان و نوجوانان اتباع تا سنبله/ شهریور به درازا کشید، دقیقاً زمانی که مدارس پرونده ثبت‌نام را بسته بودند و ظرفیت بسیاری از آنها پر شده بود، دستور‌العمل ثبت‌نام صادر شد. اکنون یک سال از موج مهاجران افغانستانی‌ها به ایران گذشته است و انتظار می‌رود دستورالعملی که از سوی وزارت داخله/ کشور ایران صادر می‌شود پیش از پر شدن ظرفیت تمام مدارس کشور ابلاغ گردد.
این در حالی است که با تماس‌ خبرنگار آوا با تعدادی از دفاتر کفالت مشخص شده است که تاکنون هيچ بخش‌نامه‌ای جهت صدور برگه حمايت تحصيلي به این دفاتر ارسال نشده است. همچنین ثبت‌نام از طریق سایت‌ آموزش و پرورش نیز به دلیل موجود نبودن کدهای فراگیر بسیاری از مهاجرین در سامانه‌ی آن دچار مشکل است.
در این راستا، رئیس ستاد مرکزی ثبت‌نام دانش‌آموزان وزارت آموزش و پرورش به روزنامه ایران گفته است که دستورالعمل ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع هنوز ابلاغ نشده است.
سیدمجتبی هاشمی با بیان اینکه در حوزه ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع باید با وزارت کشور و وزارت امور خارجه هماهنگ شویم، اظهار کرد: سیاست‌های عمومی جمهوری اسلامی ایران میزبانی از این عزیزان است، یعنی همان امکاناتی که دانش‌آموزان هم‌میهن ما در مدارس و برای تحصیل می‌گیرند، دانش‌آموزان اتباع نیز می‌گیرند.
وی در عین حال با بیان اینکه مقررات ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع هر سال متفاوت است، تصریح کرد: مرکز بین‌الملل وزارت آموزش و پرورش که تصدی این امر را بر عهده دارد، جلساتی با دوستان خارج از مجموعه آموزش و پرورش داشته است اما هنوز به دستورالعملی واحد نرسیده‌اند و به محض اینکه این دستورالعمل احصا شود، حتماً ابلاغ خواهد شد.
حمیدرضا بوالی فعال حوزه‌ی مهاجرین هم می‌گوید نکته اصلی این است که هرساله دو بخشنامه صادر می‌شود؛ بخشنامه اول برای کسانی که از سال‌های قبل در مدارس بوده‌اند و باز هم باید امسال ثبت‌نام کنند و مدارک اقامتی دارند، بخشنامه دوم هم مربوط به کسانی است که اصلاً مدارک اقامتی ندارند ولی طبق دستور رهبر انقلاب اسلامی مشمول تحصیل می‌شوند. در سال گذشته، بخشنامه دوم ۲۷ و ۲۸ سنبله/ شهریور ابلاغ شد و آن زمان بسیاری از مدارس به اتمام دوره ثبت‌نام رسیده بودند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: امسال یک اقدام خوب از سوی وزارت آموزش و پرورش صورت گرفت، سایت سنجش برای دانش‌آموزان کلاس اولی باز گذاشته شد و مهاجران می‌توانستند با شناسه‌هایی که از پیش دریافت کرده بودند برای سنجش نوآموزان مراجعه کرده و مراحل ثبت‌نام و سنجش را انجام دهند. از این رو فکر می‌کنم یک گام از سال قبل جلوتر هستیم؛ زیرا قبلاً سنجش دانش‌آموزان اتباع بعد از ابلاغ بخشنامه انجام می‌شد و همین سنجش نیازمند پروسه زمانی یک هفته‌ای بود، از این رو ثبت‌نام دانش‌آموزان به تأخیر می‌افتاد اما در حال حاضر تعداد زیادی از دانش‌آموزان کلاس اولی سنجش را انجام داده‌اند.
بوالی درباره وضعیت ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع در سایر مقاطع گفت: همان‌طور که عنوان شده هنوز هیچ بخشنامه‌ای نیامده و ما هم هیچ چیزی از شرایط جدید ثبت‌نام نمی‌دانیم. این بخشنامه باید بیاید و بر مبنای آن اقدام شود. این فعال اجتماعی و آموزشی حوزه مهاجرت گفت: بخشنامه اولیه باید از سوی وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شود، طبق آخرین خبر این موضوع نیز در دست بررسی است و مراحل نهایی را طی می‌کند.
انتظار می‌رود که بخشنامه اولیه در همین روزها صادر شود زیرا امسال ثبت نام دانش‌آموزان ایرانی در مدارس به صورت مجازی شده است. همه دانش‌آموزان از طریق همان درگاه ثبت‌نام می‌کنند و اما امکان دسترسی از طریق این درگاه برای مهاجران هنوز فراهم نشده است. امیدواریم این بخشنامه زودتر صادر شود و در بخش فنی درگاه هم برای مهاجران تمهیدی اندیشیده شود.
 از آنجا که پیش از این، اتباع خارجی برای ثبت‌نام در مدارس امکان استفاده از پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش را نداشتند‌، همین موضوع سبب شد تا رویه‌ای جدید از سوی وزارت آموزش و پرورش ایران برای ثبت‌نام اتباع خارجی در مدارس طراحی شود.
موضوعی که وحدانی، کارشناس ارشد اتباع و مهاجرین خارجی وزارت آموزش و پرورش ایران در تاریخ 7 سرطان/ تیر به آن اشاره کرد و گفت شیوه‌نامه جدید ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع خارجی در مدارس برای سال۱۴۰۳-۱۴۰۲ نیمه‌نهایی شده و انتظار می‌رود که به زودی نهایی شود و به استان‌ها/ولایات کشور ارسال شود و در آن شیوه‌نامه نحوه ثبت‌نام دانش‌آموزان خارجی اعلام خواهد شد.
 
این در حالی است که به گفته وزیر داخله/ کشور جمهوری اسلامی ایران، برای سال جدید آموزشی ثبت نام دانش آموزان مهاجر افغانستانی تنها از بین کسانی خواهد بود که حداقل دارای برگه های سرشماری اند و هیچ تصمیمی برای ثبت نام دانش آموزانی که فاقد مدارک اقامتی و هویتی اند، وجود ندارد.