عدم آگاهی مردم و پروار شدن جیب کلاهبرداران در پروسه صدور تذکره الکترونیکی در ایران

خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ تهران: از زمانی که طرح توزیع تذکره‌ها‌ی الکترونیکی برای مهاجرین افغانستانی در جمهوری اسلامی ایران آغاز شده، بازار شیادان و فرصت‌طلبان هم برای ثبت‌نام مهاجرین گرم شده، چرا که به دلیل ناآگاهی مردم و عدم اطلاع‌رسانی کافی، هزینه‌‌های گزافی از سادگی مردم به جیب می‌زنند. کار و کسب این فرصت‌طلبان حتی در شرایطی که سایت تذکره الکترونیکی برای یک ماه مسدود بود، با فریب مردم ادامه داشت.
 
محمد رضا علوی، یکی از شهروندان طالبِ تذکره‌ی الکترونیکی این‌گونه از ضرر مالی‌اش به خبرنگار آوا گفت: "در ۸ میزان برای ثبت نام تذکره‌ی الکترونیکی به کافی‌نت مراجعه کردم و مبلغ ۵۰۰ هزار تومان بابت ثبت نام خانواده‌ام، آن‌هم در زمانی که سایت بسته بوده، از من گرفتند و تنها به دادن کدی چند رقمی به من بسنده کردند".
 
خانم اکبری هم یکی دیگر از متقاضیان تذکره از متغایر بودن سنش با مدرک اقامتی‌اش گفت: "در تذکره‌ی کاغذی‌ام سنم همان سن واقعی‌ام بود، اما در ثبت تذکره‌ی الکترونیکی دو سال پایین تر زدند و این تذکره‌ی جدید با مدارک تحصیلی که امسال فارغ التحصیل می‌شوم، مطابقت ندارد".
 
محمد علی امیری هم از سردرگمی خود این‌گونه می‌گوید: "هزینه‌های ثبت‌نام خیلی زیاد است، بعضی‌‌ها نفری ۴۰ هزار تومان برای ثبت نام تذکره می‌گیرند، بنابر‌این مجبور شدم، خودم ثبت نام کنم. برای ثبت نام خیلی اذیت شدم، ساعت ها  وقتم را گرفت. اطلاعات تذکره دست نویس که داشتم، خیلی بد خط و نامفهوم بود و اطلاعات تذکره دست نویس را اشتباه ثبت کردم  و تایید نهایی زدم. الان هم سر در گم هستم که چه باید کرد؟ ثبت نام دیگری انجام دهم، یا نه، اگر انجام دهم، تکلیف ثبت نام اول که اشتباه شده، چه می‌شود؟ اگر هم ثبت نام نکنم، شاید آن ثبت نام اولی اشتباه بوده و مورد قبول قرار نگیرد و کسی تا به کافی نت مراجعه نکنم و پول نپردازم، پاسخگو نیست".
 
آقای حسینی، یکی از کارگزاران ثبت نام تذکرهای الکترونیکی در کافی‌نت اطراف تهران به خبرنگار آوا گفت: طرح تذکره الکترونیکی از ابتدای امسال آغاز شد اما پس از وقفه‌ای مشکل تخنیکی در سایت ایجاد شد و آن این بود که انتخاب گزینه ایران برای بایومتریک برداشته شد و همین باعث شد خیلی از افراد سودجو و کلاهبردار از مهاجرین عزیزمان سوءاستفاده کنند، تاجایی که از برخی افراد نفری۵۰ هزار تومان در برخی از کافی نت‌ها ثبت‌نام می‌کنند".
 
وی در ادامه گفت؛ مردم با مشکل جدی بابت هزینه‌هایی که بابت خدمات سفارت از مهاجرین اخذ می‌شود، روبرو هستند. همان طور که می‌دانید ارزش واحد پولی ایران به شدت پایین آمده و این مطلب زندگی مهاجرین را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
 
حسینی خاطرنشان کرد؛ به عنوان نمونه محصلی که باید تمام فکر و ذکرش دنبال کسب علم باشد، چگونه از پس تمدید اقامتش برآید یا کسی که تازه ازدواج نموده چگونه هزینه های زندگی را سر و سامان دهد تا بتواند برای نکاح خط یا الصاق فرزند و یا ... پس انداز داشته باشد!!
 
وی اظهار کرد: "اصلا چه لزومی دارد ما در سفارت خود هزینه‌ها را به دالر پرداخت کنیم، مگر واحد پولی کشورمان دالر است؟ مگر آن‌هایی که کارگری می‌کنند، درآمد دالری دارند؟ این مسئله مهم باعث به وجود آمدن خیلی از مشکلات شده، در حالی که می توانست با همکاری مسئولین و نهاد‌های کلان کشوری به ویژه ریاست جمهوری پیش نیاید".
 
این کارگزار ثبت‌نام تذکره الکترونیکی به خبرنگار آوا گفت؛ هرچند تعداد زیادی نامه از تهران به رییس جمهور فرستاده شده، ولی تاکنون هیچ تغییری در روند کاهش هزینه‌ها صورت نگرفته است.
 
وی افزود؛ تمام مسائل پیش آمده تنها مربوط به دولت نمی‌شود، بلکه به خود ملت ما بر می گردد. هرچند در به وجود آمدن این مشکلات مسئولین کشورما نقش پررنگی داشتند، اما این بدین معنا نیست که مردم بی‌تقصیر اند.
 
حسینی در ادامه افزود: "اگر از یک جهت نگاه کنیم، می بینیم که خودمان مشکلات را پیچیده‌تر و بغرنج‌تر می‌کنیم؛ دلیلش هم این‌است پس از بی ارزش شدن واحد پول ایران در مقابل دالر، فعالین فرهنگی و دانشجوها کمپینی جهت کاهش هزینه‌های سفارت به راه انداختند تا امضا جمع کنند و خدمت ریاست جمهوری تقدیم شود، اما با کمال تاسف دیدیم که در این رابطه چه کارشکنی‌هایی شد  و به این عزیزان توهین‌هایی کردند که دور از انصاف است".
 
وی خاطرنشان کرد؛ طبق گزارش‌ها حدود ۳ میلیون مهاجر در ایران داریم و تا این لحظه، مجموع امضاها حدود ۵۲۰۰ امضا است؛ آن وقت برای یک کمپین که به نفع خود مردم است، هیچ گونه اتحادی نداریم و از مسئولین گله‌مند هستیم.
 
رضایی از دیگر کارگزاران ثبت تذکره‌ در رابطه با نگرانی‌های مردم و دشورای‌ آن‌ها برای شرکت در پروسه ثبت‌نام تذکره الکترونیکی می‌گوید: تذکره‌های پدر و خودِ بسیاری از مهاجرین در کنده‌های داخل افغانستان ثبت است و در دسترس نیست. از سوی دیگر، مهاجرینی که مراحل ثبت‌نام را گذرانده‌ و با مغایرت سن و نام تذکره با مدرک اقامتی‌شان روبرو شدند، باید بدانند که این مشکل به آسانی قابل حل نیست و تنها مشخصاتی که در تذکره و کنده دارند، ثبت تذکره‌ی الکترونیکی می‌شود و اگر با مشکل جدی مواجه شدند، می‌توانند نام و سن شان را در پاسپورت‌شان تغییر بدهند، در حالی که این تذکره تنها برای تثبیت هویت ملی یک شخص ارائه می‌شود و هیچ کاری دیگری نمی‌توان با این تابعیت انجام دهد.
 
وی افزود یکی دیگر از مشکلات توزیع تذکره‌، هزینه‌های گزاف دالری است؛ با توجه به بالارفتن قیمت دالر و بالا بودن تعداد جمعیت خانوارها، پرداخت هزینه‌ی سنگین ده دالر از سوی خانواده‌هایی که هفت یا هشت نفری هستند، بسیار سرسام‌آور است و از عهده‌ی پرداخت آن برنمی‌آیند.
 
رضایی در ادامه خاطرنشان کرد؛ در این میان هم شیادان و کلاهبرداران فرصت‌طلب از نا‌اگاهی و عدم اطلاع مردم، پول‌های گزافی بابت ثبت‌ اطلاعات در سیستم و حتی ثبت‌نام وکالتی دریافت کردند که این ضرر بزرگ متوجه مردم کم‌بضاعت جامعه‌ی مهاجر گردیده است.
 
ناصر عظیمی، فعال مهاجر نیز در مصاحبه با خبرنگار آوا در مورد این مشکلات گفت؛ تعدادی از افراد حقیقی در اطراف تهران با چهره‌ی شناخته شده و با ادعای این‌که از سفارت مجوز گرفتند، مردم را ثبت نام می‌کنند و نفری سی هزار تا پنجاه هزار تومان تنها هزینه‌ی ثبت اطلاعات در سایت می‌گیرند، در صورتی که به صورت آنلاین با گوشی هم می‌توانند ثبت نام کنند.
 
این درحالی است که با توجه به عدم همکاری مسئولین و نهادهای ذیربط، ضعف‌هایی در نحوه اطلاع رسانی صورت گرفته و همین موضوع باعث فریب بسیاری از هموطنان شده است.
 
در رابطه با این موضوع، محمدی، دانشجو و فعال فرهنگی به خبرنگار آوا می‌گوید: ثبت نام در دو مرحله انجام می‌شود؛
۱- مرحله اول ثبت اطلاعات است که بایستی تمامی افراد خانواده ثبت نام شوند،
۲- مرحله دوم انتخاب مرکز است که این قسمت بعد از وقفه ای دوباره برای ایران فعال شد و گزینه ایران در آن قرار گرفت.
 
وی خاطرنشان کرد؛ مشکل همین مرحله دوم بود که عده ای ندانسته بعد از ثبت مرحله اول، در زمانی که مرحله دوم برای ایران باز نبود، افغانستان را انتخاب کردند و فرم‌ها را برای کابل ارسال کردند.
 
این فعال فرهنگی افزود: "انتظار داشتیم که خود اداره احصاییه با ساخت کلیپ‌های کوتاه‌مدت آموزشی و پخش آن از تلویزیون کشوری و پخش گسترده در بین شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس بوک، اينستاگرام، تلگرام و... و تهیه بروشور آموزشی نقش پر رنگ‌تری در این زمینه داشته باشد تا مردم در این مدت به کافی‌نت‌ها مراجعه نمی‌کردند".
 
محمدی به خبرنگار آوا گفت؛ در حال حاضر در استان‌های تهران، مشهد، کرمان و زاهدان دفاتر ثبت نام ایجاد شده و ممکن است در آینده در سایر استان‌های همجوار نیز ایجاد شود.
 
دکتر ظهوری حسینی، استاد دانشگاه و فعال مهاجرین نیز با بیان این‌که داشتن تذکره‌ الکترونیکی و تابعیت را از نظر حقوقی برای اتباع هر کشوری لازم و ضروری می‌داند، می‌گوید، در جلسه‌ای که به تاریخ ۱۲حوت سال ۱۳۹۵ در  کابینه افغانستان تشکیل شد، طرح تعدیل قانون ثبت احوال نفوس مطرح گردید و نهایتا به تصویب رسید و کم‌کم مراحل حرکت این گام بزرگ برای توریع تذکره الکترونیکی برای عموم مردم برداشته شد.
 
وی ضمن بیان اهمیت تذکره در تحقق یک دولت الکترونیک و انجام امور مردم و هم‌چنین امور اداری کشور، خاطرنشان کرد: از معایب این پروسه‌ی زمانبر، حضور افرادی هستند که متاسفانه دوره های آموزشی را طی نکرده و اکثرا به صورت غیرتجربی کار می‌کنند. هرچند ما قدردان زحماتشان هستیم، ولی بهتر است در جریان کار، این اموارت را فرا بگیرند و با همکاری مردم و سران این پروسه کمک شایانی کنند تا این پروسه با موفقیت طی شود.

پاسخ مسئولین پروسه تذکره الکترونیکی در ایران فردا، چهارشنبه(24 میزان) در گزارش جداگانه‌ای منتشر خواهد شد.
 
با وجود وضعیت نابسمان معیشتی مهاجرین و حواشی و مشکلات و فراز و نشیب‌های فراوان در روند توزیع تذکره‌های الکترونیکی، باید از مردم خواست با همکاری با مسئولین و بالابردن اطلاعات خود، تحقیق کامل در این زمینه و مراجعه نمودن به مراجع ذی‌ربط، سدی برای جلوگیری از سوءاستفاده شیادان و کلاهبرداران شوند. در این زمینه، قشر دانشجو و فرهنگی و آگاه‌تر جامعه نیز می‌بایست با راه‌اندازی گروه‌های آموزشی در فضای مجازی، هموطنان خود را در زمینه‌ی تکمیل پروسه‌ی تذکره‌ی الکترونیکی یاری کنند تا با اتحاد و همدلی این پروسه با موفقیت پشت سر گذاشته شود.