هرچند مساجد بیشتر جای عبادت و راز و نیاز به حساب میآید، ولی این مکان اجتماعی، نقش اساسی در آموزش و پرورش در کشور داشته است. بسیاری در همین مساجد توان خواندن و نوشتن پیدا کرده و در بسیاری از زمانها که مکاتب در بسیاری از مناطق فعال نبوده، همین مساجد بوده که زمینه فراگیری علم را برای افراد زیادی فراهم کرده است.
خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ غزنی: تعدادی از شهروندان و عالمان دین در ولایت غزنی بر نقش کلیدی مساجد در با سواد ساختن و پرورش افراد تأکید میکنند.
ذکریا جوادی، یک عالم دین که سالها ملا امام مسجد بوده، در این رابطه به خبرنگار آوا گفت: "به علاوه اینکه مساجد جای عبادت است، ولی در کنار آن، این مکان مقدس از گذشته تا حال نقش کلیدی در با سواد ساختن بسیاریها داشته؛ بسیاریها در مساجد نزد ملا امامان از حروف الفبا شروع کرده و تا سرحد با سواد شدن و حتی عالم دین شدن به فراگیری علم پرداختهاند، آنها زیبا نوشتن را فراگرفته و همین طور با ادبیات به خوبی آشنایی پیدا کردهاند".
جوادی افزود که در بسیاری از زمانها و تحولات که مکاتب در برخی مناطق فعالیت نداشته، بسیاریها در همین مساجد با سواد شده و توان خواندن و نوشتن پیدا کردهاند.
به باور این عالم دین، مساجد نقش اساسی در آموزش و پرورش انسانها در سنین مختلف به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی در کشور داشته است.
از سوی دیگر والدین تعدادی از شاگردان مکاتب نیز از نقش کلیدی مساجد در رشد استعداد کودکان و نوجوانان سخن میگویند.
بسمالله، پدری که سه فرزندش به مکتب میرود، در این زمینه به خبرنگار آوا گفت: "کودکان که قبل از رفتن به مکتب، مدتی در مساجد نزد ملا امامان تحصیل کردهاند، بهتر و زودتر از شاگردانی رشد کرده و توان خواندن و نوشتن پیدا کردهاند که به مساجد نرفتهاند".
به گفته وی، شاگردانی که در کنار مکتب برای فراگیر درس به مساجد میروند، در صنوف دو و سه بهترین خط داشته و توان نوشتن پیدا میکنند؛ اما شاگردانی که به مساجد نرفته و مستقیم شامل مکتب شدهاند، تا صنف هفت و هشت نیز توان خواندن و نوشتن پیدا نمیکنند".
بسمالله در مورد دلیل رشد کودکان و نوجوانانی که به مسجد رفته، گفت که شاگردان از آنجا که در مساجد از فراگرفتن حروف الفبا شروع میکنند، بهتر با حروف الفبا آشنا میشوند؛ به همین دلیل زودتر توان خواندن و نوشتن پیدا میکنند و در کنار آن، نحوه درس دادن در مساجد به شکل انفرادی و دقیقتر صورت میگیرد.
این در حالی است که بسیاریها هستند که اصلا مکتب نرفته و فقط در مساجد بهترین نویسنده شده و سالها به حیث مأمور و کاتب در ادارات دولتی نیز کار کردهاند. هاشم، یک مأمور متقاعد در این زمینه به خبرنگار آوا گفت: "من اصلا مکتب نرفته و فقط در مدت چند سال در مسجد نزد ملا امام درس خوانده و توان خواندن و نوشتن را پیدا کردم و از برکت همان توان نویسندگی، چند سال تحویلدار مکتب بودهام".
وی عنوان کرد که مثل او صدها مأمور دیگر نیز بوده که در مساجد توان خواندن و نوشتن پیدا کردهاند.
در همین حال، محبالله صابر، رئیس حج و اوقاف ولایت غزنی نیز میگوید که مساجد نقش اساسی را از صدر اسلام تاکنون در قسمت رشد اجتماع و حل مشکلات آنها داشته است.
به باور وی، مسجد تنها جای عبادت نیست؛ بلکه جای کسب علم و آگاهی نیز است.
محبالرحمن انصار، رئیس معارف غزنی هرچند که نقش مساجد را در باسواد و آگاه ساختن افراد جامعه تایید میکند، ولی میگوید که تنها تحصیل در مساجد در عصر حاضر کافی نیست و باید کودکان و نوجوانان را به نهادهای رسمی آموزشی مثل مکاتب و سپس دانشگاهها سپرد؛ به این دلیل که هرچند فرد، باسواد و پر معلومات باشد، ولی اگر اسناد تحصیلی معتبر از نهادهای رسمی تحصیلی نداشته باشد، نمیتواند به عنوان مأمور و کارمند در ادارات استخدام شود.
گفتنی است اگر از یک سو مساجد نقش اساسی در رشد آموزش و پرورش و آگاهی مردم دارد، ولی اگر مدیریت این مکان مهم به دست علمای توانا و معتدل نیفتد، میتواند به محل رشد افراطگرایی و افزایش تنشهای مذهبی و اختلافی نیز مبدل شود.