مروری بر تمامی ادوار جام‌جهانی باشگاه‌ها

سال ۲۰۰۰ سرانجام ایده برگزاری جام‌جهانی باشگاه‌ها که آن زمان مسابقات قهرمانی جهان نام داشت، پیاده شد. به گفته سپ بلاتر ایده تورنمنت سال ۱۹۹۳ در لاس‌وگاس آمریکا در کمیته اجرایی فیفا توسط سیلویو برلوسکونی رئیس میلان در آن زمان، مطرح شده است.

از زمانی که هر کنفدراسیون یک تورنمنت پایدار داشت، فیفا احساس کرد باید هر سال تورنمنتی برای برگزاری مسابقه بین قهرمان‌های هر قاره برگزار کند.

پس از اینکه تأیید شد قرار است مسابقات به زودی برگزار شود، کشورهایی مثل چین، برزیل، مکزیک، پاراگوئه، عربستان، تاهیتی، ترکیه، آمریکا و اروگوئه کاندیدای میزبانی شدند که البته فقط عربستان، مکزیک، برزیل و اروگوئه شرایط میزبانی داشتند. در نهایت سپتامبر ۱۹۹۷ اعلام شد میزبان اولین دوره مسابقات برزیل خواهد بود و از سال ۱۹۹۹ این رقابت‌ها آغاز خواهد شد.

سال: ۲۰۰۰
میزبان: برزیل
قهرمان: کورینتیانس
شکل برگزاری مسابقات قهرمانی باشگاه‌های جهان در نخستین دوره با حالا تفاوت دارد. تیم‌ها در دو گروه قرار گرفتند که در نهایت صدرنشین‌ها به فینال رفتند و تیم‌های دوم هر گروه هم دیدار رده‌بندی را برگزار کردند. اولین بازی تاریخ رقابت‌ها هم بین رئال‌مادرید قهرمان جام بین‌المللی و النصر عربستان قهرمان سوپرجام آسیا برگزار شد.

آسیایی‌ها قهرمان لیگ قهرمانان که پوهانگ بود را به رقابت‌ها نفرستادند و قهرمان سوپرجام راهی مسابقات شد. زننده نخستین گل تاریخ مسابقات هم نیکولا آنلکا مهاجم فرانسوی رئالی‌ها بود.

آن بازی را ۳ بر یک رئال برد. تفاضل گل باعث شد در گروه A رئال صدر را به کورینتیانس واگذار کند. منچستریونایتد قهرمان لیگ قهرمانان اروپا در گروه B سوم شد و از دور رقابت‌ها کنار رفت.

واسکوداگاما قهرمان کوپا لیبرتادورس با ۹ امتیاز قاطعانه صدرنشین شد و نکاکسا مکزیک در رده دوم قرار گرفت.

فینال تمام برزیلی را کورینتیانس پس از تساوی بدون‌گل در ضربات‌پنالتی ۴ بر ۳ برد و قهرمان شد. در واقع کورینتیانس تنها تیم تاریخ رقابت‌ها است که به‌عنوان قهرمان لیگ کشور میزبان وارد رقابت‌ها شد و عنوان قهرمانی را به‌دست آورد.


سال ۲۰۰۵
میزبان: جاپان
قهرمان: سائوپائولو
قرار بود سال ۲۰۰۱ دومین دوره مسابقات در اسپانیا برگزار شود و تعداد تیم‌ها هم به عدد ۱۲ رسیده بود. قرعه‌کشی هم صورت گرفت، ولی در پی مشکلاتی که بین فیفا و شریک تجاری‌اش پیش آمد، آن دوره لغو شد.

پس از آن هم تا سال ۲۰۰۵ خبری از مسابقات قهرمانی باشگاه‌های جهان نبود تا اینکه با فرمتی جدید رقابت‌ها از سر گرفته شد. در فرمت جدید قهرمانان هر قاره جواز حضور را پیدا کردند.

هیجان‌انگیزترین بازی این دوره نبرد الاتحاد عربستان و سائوپائولو برزیل در نیمه‌نهایی بود. تیم عربستانی حریف بزرگش را به دردسر انداخت. با این حال در نهایت سائوپائولو ۳ بر ۲ برد و به فینال رسید. در آن بازی روجریو سنی سنگربان گلزنِ تیم برزیلی هم یک گل از روی نقطه‌پنالتی زد.

لیورپول هم که بعد از آن قهرمانی دراماتیک در لیگ قهرمانان اروپا در استانبول که با شکست میلان در ضربات‌پنالتی به‌دست آمد به مسابقات رسیده بود. ساپریسا کاستاریکا را در نیمه‌نهایی با ۳ گل بردند، اما در فینال تک‌گل مینیرو هافبک دفاعی سائوپائولو کافی بود تا در دومین دوره هم قهرمان تیمی از برزیل باشد.


سال ۲۰۰۶
میزبان: جاپان
قهرمان: اینترناسیونال
این دومین دوره از چهار دوره میزبانی متوالی جاپانی ها بود. از این دوره نام مسابقات به «جام‌جهانی باشگاه‌ها» تغییر پیدا کرد. به نظر می‌رسید متخصص این جام برزیلی‌ها هستند، چرا که در سومین دوره هم تیمی از سرزمین قهوه جام را بالای سر برد.

بارسلونا در دورانی که ژاوی و اینیستا را در خط میانی، پویول را در خط دفاع و رونالدینیو را در فاز حمله داشت و رایکارد هدایت‌شان می‌کرد، نتوانستند این جام را ببرند. با زدن ۴ گل در یوکوهاما به تیم مکزیکیِ آمِریکا آمادگی‌شان را به رخ کشیدند. اینترناسیونال هم که آن زمان الکس پاتو و لوئیس آدریانو را در خط حمله داشت با دو گل همین ستاره‌ها برابر الاهلی مصر پیروز شد.

بارسایی‌ها فینال را با تنها گل گابیرو هافبک اینترناسیونال از حریف باختند. یعنی سرنوشت قهرمان اروپا تقریباً مثل دوره قبل بود، بردی قاطع در نیمه‌نهایی و باختی با حداقل گل برابر تیمی برزیلی.


سال ۲۰۰۷
میزبان: جاپان
قهرمان: میلان
نه تنها انتقام باخت در فینال لیگ قهرمانان را از لیورپول گرفتند، بلکه در جام‌جهانی باشگاه‌ها هم قهرمان شدند. تیمی که کارلتو بیش از یک دهه پیش ساخته بود، رؤیای فعلی هواداران میلان است. از سال ۲۰۰۷ قهرمان لیگ کشور میزبان هم به مسابقات اضافه شد. آن سال سپاهان ایران فینالیست لیگ قهرمانان آسیا بود و با شکست ۳ بر یک برابر اوراوا ردز دیاموندز در مجموع دو دیدار نایب‌قهرمان شد. با این وجود با توجه به قهرمانی تیم ژاپنی در جی‌لیگ، تیم اصفهانی نماینده آسیا در جام‌جهانی باشگاه‌ها بود. در بازی افتتاحیه هم زردپوشان به میدان رفتند که ۳ بر یک وایتاکریونایتد نیوزیلند را بردند. بردی که به لطف گل‌های بازیکنان عراقی‌شان عماد رضا و ابوالهیل رقم خورد. تنها گلی که خوردند را هم هادی عقیلی به اشتباه وارد دروازه خودی کرد. اما اوراوا گربه سیاه سپاهان شده بود و در این تورنمنت هم آن‌ها را ۳ بر یک شکست داد و حذف کرد. 

میلان با شکست اوراوا به فینال رسید و بوکاجونیورز هم با برتری برابر الساحلی تونس به این بازی راه پیدا کرد. فینالی که روسونری ۴ بر ۲ برد و قهرمان شد. اسطوره‌هایی مثل اینزاگی (۲ مرتبه)، نستا و کاکا هم گل‌های‌شان را زدند.


سال ۲۰۰۸
میزبان: جاپان
قهرمان: منچستریونایتد
یکی از معدود دوره‌هایی که تیمی از برزیل یا آرجنتاین در مسابقات حضور نداشت. گامبا اوزاکا که قهرمان جی‌لیگ و قهرمان لیگ قهرمانان آسیا بود، در نیمه‌نهایی به منچستریونایتد رسید. دیداری پرهیجان و به‌یادماندنی که شیاطین‌سرخ ۵ بر ۳ بردند. ۱۶ دقیقه انتهایی این بازی ۶ گل داشت. نبردی که جاپانی ها هیچوقت فراموش نمی‌کنند.

با این حال خط حمله آتشین شیاطین‌سرخ کار گامبا را ساخت. رونالدو و رونی هم در آن بازی گل زدند. کیتو اکوادور دیگر تیم فینالیست مسابقات بود. آن‌ها در نیمه‌نهایی تیم پاچوکا مکزیک را با ۲ گل مغلوب کردند تا اولین و آخرین فینال‌شان را تجربه کنند.

در فینال هم منچستریونایتدِ فرگوسن با تک گلی که رونی زد برد و تنها قهرمانی‌اش در جام‌جهانی باشگاه‌ها را جشن گرفت. رونی با ۳ گل آقای‌گل آن دوره هم شد.


سال ۲۰۰۹
میزبان: امارات
قهرمان: بارسلونا
سرانجام بعد از ۴ دوره میزبانی جاپانی ها، فیفا برای ۲ دوره میزبانی را به اماراتی‌ها داد. قهرمان امارات تیم العین بود که در همان گام اول به اوکلندسیتی قهرمان اقیانوسیه باخت و کنار رفت.

آتلانته مکزیک هم اوکلند را برد تا در نیمه‌نهایی حریف بارسلونا شود. کاتالان‌ها هم که در سال‌های رؤیایی‌شان با هدایت گواردیولا بودند، آن بازی را ۳ بر یک بردند تا فینالیست شوند. بوسکتس، مسی و پدرو برای بارسا گل زدند.

پوهانگ استیلرز قهرمان آسیا هم با شکست مازمبه کنگو راهی نیمه‌نهایی شد، اما در نیمه‌نهایی به استودیانتس ۲ بر یک باخت.

تیم آرجنتاینی در فینال برای بارسا چالش ایجاد کرد. تا دقیقه ۸۹ قهرمانی در مشت‌شان بود که پدرو کار را به تساوی کشاند. در نهایت ضربه کاری را مسی در دقیقه ۱۱۰ زد. لئو توپ ارسالی را با سینه وارد دروازه استودیانتس کرد. این یک قهرمانی جدید در ویترین افتخارات بارسا بود و برای آن هیجان زیادی داشتند.


سال ۲۰۱۰
میزبان: امارات
قهرمان: اینتر
ژوزه مورینیو موفق شد اینتر را قهرمان لیگ قهرمانان اروپا کند، اما عمر مربیگری‌اش به حضور در جام‌جهانی باشگاه‌ها همراه نراتزوری نرسید و رافائل بنیتس با این تیم قهرمان شد.

سئونگنام کوریای جنوبی آن دوره به‌عنوان قهرمان آسیا شرکت کرده بود و الوحده قهرمان امارات را برد تا در نیمه‌نهایی به اینتر برسد.

اینتری‌ها با ۳ گل از استانکوویچ، زانتی و میلیتو آن بازی را بردند و فینالیست شدند. در سمت دیگر مازمبه شگفتی‌ساز شد. ابتدا پاچوکا مکزیک را حذف کردند و سپس اینترناسیونال که سابقه قهرمانی داشت را با ۲ گل شکست دادند و به فینال رسیدند. اما در فینال زورشان به اینتر نرسید و تیمِ بنیتس آن بازی را هم با ۳ گل برد. پاندِف، اتوئو و بیابیانی گلزن‌های اینتر بودند. اینتر ۶ گل در آن دوره زد که زننده آن‌ها ۶ بازیکن مختلف بودند.


سال ۲۰۱۱
میزبان: ژاپن
قهرمان: بارسلونا
این دوره برای بارسایی‌ها خاص بود، چرا که اولین تیمی نام گرفتند که برای دومین مرتبه قهرمان جام‌جهانی باشگاه‌ها شدند. کاتالان‌ها چند ماه پیش از اینکه برای دومین مرتبه منچستریونایتد را شکست دادند تا قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شوند، قهرمانی قاطعانه‌ای با گواردیولا داشتند.

تفاوت این دوره این بود که قهرمان آسیا و میزبان دیگر در یک سمت قرار نگرفتند. نکته جالب هم این بود که کاشیوا ریسول قهرمان جاپان و السد قطر قهرمان آسیا هردو تا نیمه‌نهایی پیش رفتند. کاشیوا در پنالتی‌ها مونتری مکزیک را شکست داد و السد هم برابر اسپرانس تونس پیروز شد.

در نیمه‌نهایی کاشیوا ۳ بر یک از سانتوس باخت، تیمی که نیمار ستاره آن روزهایش بود. بارسلونا هم با ۴ گل السد را برد. در رده‌بندی قطری‌ها در پنالتی‌ها کاشیوا را بردند و سوم شدند. بارسلونا هم با ۲ گل از مسی، یک گل از ژاوی و یک گل از فابرگاس، مثل بازی قبلی ۴ بر صفر پیروز شد. سانتوس مقهور تیکی‌تاکای کاتالان‌ها شد و این دومین قهرمانی شاگردان پپ بود.


سال ۲۰۱۲
میزبان: جاپان
قهرمان: کورینتیانس
۱۲ سال قبل کورینتیانس در اولین دوره قهرمان شده بود و این دوره مثل بارسلونا در سال پیش، برای دومین مرتبه جام را بالای سر بردند. نکته جالب این دوره این بود که باز هم رافا بنیتس روی نیمکت تیم قهرمان اروپا نشست.

پس از مدت کوتاهی مربیگری در اینتر، با اخراج روبرتو دی‌متئو مربی موقت چلسی شد و با این تیم هم در جام‌جهانی باشگاه‌ها حضور پیدا کرد. با این وجود داستان مثل ۲ سال پیش برای بنیتس شیرین تمام نشد. سانفرنس هیروشیما قهرمان جاپان از الاهلی مصر باخت و اولسان هیوندای قهرمان لیگ قهرمانان آسیا هم برابر مونتری مکزیک شکست خورد. این دو تیم به دیدار پنجمی رفتند و سانفرنس آن بازی را برد.

کورینتیانس با یک گل الاهلی را برد، در حالی که چلسی ۳ بر یک مونتری را مغلوب کرد. پابلو گوئررو مهاجم پرویی تیم کورینتیانس که تک‌گل تیمش را در بازی نیمه‌نهایی زده بود، در فینال هم گل زد و همان یک گل کافی بود تا این تیم قهرمان شود.


سال ۲۰۱۳
میزبان: مراکش
قهرمان: بایرن‌مونیخ
سرانجام پس از ۸ سال کشوری به جز جاپان و امارات میزبان شد.  مراکشی‌ها نه تنها میزبانی را گرفتند، بلکه راجا کازابلانکا تیم پرهوادار این کشور هم به فینال رسید.

بایرن‌مونیخ قهرمان لیگ قهرمانان اروپا بود و آن سال در شرایطی به جام‌جهانی باشگاه‌ها می‌آمد که فصلی پرافتخار را پشت سر گذاشته بودند. هر جامی که می‌شد را با یوپ هاینکس بردند و جام جدیدی را هم در مراکش با پپ گواردیولا به‌دست آوردند.

پپ سومین قهرمانی‌اش را در این تورنمنت جشن گرفت. راجا ابتدا مونتری را برد، گوانگژو اورگراند هم که قهرمان آسیا بود، الاهلی مصر قهرمان آفریقا را برد. بایرن‌مونیخ به‌راحتی با ۳ گل از ریبری، مانژوکیچ و گوتسه تیم چینی را برد و فینالیست شد.

در سمت دیگر نتیجه‌ای عجیب رقم خورد. اتلتیکومینیرو در ترکیبش رونالدینیو را داشت و همه فکر می‌کردند حریف بایرن خواهد شد، اما راجا در نیمه دوم ۳ گل زد و حریف قدرتمند برزیلی‌اش را درهم کوبید.

دیدار رده‌بندی هم سوژه جالبی داشت. مینیرو در دیداری جذاب ۳ بر ۲ برابر گوانگژو پیروز شد. یکی از گل‌های تیم برزیلی را هم رونالدینیو زد. دقیقه ۸۷ پس از شیطنت بازیکن گوانگژو، رونالدینیو عصبانی شد و با استوک به پای حریف کوبید. حرکتی که باعث شد علیرضا فغانی داور ایرانی مسابقه به اسطوره برزیلی کارت سرخ مستقیم نشان بدهد. فینال مثل بازی رده‌بندی حاشیه‌ای نداشت. بایرن‌مونیخ همان دقایق ابتدایی توسط دانته و تیاگو به گل رسید و با ۲ گل راجا را شکست داد تا قهرمان شود.


سال ۲۰۱۴
میزبان: مراکش
قهرمان: رئال‌مادرید
از این سال سلطنت اسپانیایی‌ها شروع شد. هم در اروپا قهرمان می‌شدند و هم در جهان. در این دوره اوکلندسیتی نیوزیلند شگفتی‌ساز شد و تا نیمه‌نهایی پیش آمد. الساحلی تونس را شکست دادند و در نیمه‌نهایی برابر سن‌لورنسو باختند، باختی که با وجود سرسختی‌شان ثبت شد.

در وقت‌های اضافه تیم آرجنتاینی برد و حریف رئال در فینال شد کروس‌آسول مکزیک با شکست وسترن سیدنی واندررز به نیمه‌نهایی رسید و با ۴ گل از کهکشانی‌ها شکست خورد. راموس، بنزما، بیل و ایسکو گلزن‌های رئالِ آنچلوتی بودند. در فینال هم راموس و بیل گل زدند تا با برتری ۲ بر صفر اولین قهرمانی رئال‌مادرید در جام‌جهانی باشگاه‌ها رقم بخورد. این نخستین قهرمانی از قهرمانی‌های چهارگانه‌شان بود.


سال ۲۰۱۵
میزبان: جاپان
قهرمان: بارسلونا
باز هم جاپان و باز هم بارسلونا. کاتالان‌ها از کشور آفتاب تابان خاطرات خوبی دارند. این دوره پس از کسب سه‌گانه با لوئیس انریکه گام به جام‌جهانی باشگاه‌ها گذاشتند. ریورپلاته هم پس از ۱۹ سال قهرمان کوپا لیبرتادورس شده بود و دو تیم تا فینال پیش رفتند، فینالی که بارسا برد و سومین مرتبه به جام رسید.

سانفرنس هیروشیما نماینده کشور میزبان پس از برد برابر اوکلندسیتی و مازمبه تا نیمه‌نهایی رفت، اما در این بازی با یک گل از ریورپلاته باختند. گوانگژو اِورگراند با هدایت اسکولاری ابتدا آمِریکا مکزیک را برد، اما برابر بارسا با ۳ گل باختند. در آن بازی سوارس هت‌تریک کرد.

گوانگژو در رده‌بندی هم به سانفرنس باخت و چهارم شد. فینال بازیِ مسی – سوارس بود. لئو یک گل و سوارس ۲ گل زدند. سوارس هم با زدن ۵ گل در ۲ بازی آقای‌گل شد و بهترین بازیکن جام هم لقب گرفت.


سال ۲۰۱۶
میزبان: جاپان
قهرمان: رئال‌مادرید
دوران زیزو در رئال‌مادرید شروع شد. پس از نتایج ضعیفی که بنیتس گرفت، باشگاه کار را به دست زیدان سپرد و اسطوره رئالی‌ها تیم را به جایی رساند که قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شد.

در ادامه مسیر به جام‌جهانی باشگاه‌ها رفتند. کاشیما آنتلرز قهرمان جاپان شگفتی‌ساز آن دوره بود. ابتدا اوکلندسیتی نیوزیلند را بردند، سپس ماملودی سان‌داونز آفریقای‌جنوبی را شکست دادند. اما نقطه اوج کارشان برتری با ۳ گل برابر اتلتیکو ناسیونال کلمبیا، قهرمان کوپا لیبرتادورس بود.

رئال هم با برتری برابر آمِریکا مکزیک به فینال رسید. هردو گل رئالی‌ها توسط رونالدو و بنزما در وقت‌های اضافه نیمه اول و دوم به ثمر رسید. اما فینال هم کاشیما برای رئال دردسر ایجاد کرد. در حالی که بنزما تیمش را پیش انداخته بود، گل‌های شیباساکی همه را متعجب کرد. با این حال یکی از نمایش‌های به‌یادماندنی رونالدو باعث شد نجات پیدا کنند. دقیقه ۶۰ بازی را به تساوی کشاند و بازی به وقت‌های اضافه رفت. با دو گل دیگر در این بخش از مسابقه، هت‌تریک کرد و رئال با برتری ۴ بر ۲ به قهرمانی رسید. رونالدو بهترین بایکن آن دوره نام گرفت.


سال ۲۰۱۷
میزبان: امارات
قهرمان: رئال‌مادرید
دوباره مسابقات به امارات برگشت. این دوره هم آسیا یک نماینده شایسته داشت. در واقع الوحده قهرمان امارات با نمایش‌های درخشانش سربلند جام را تمام کرد. با برتری برابر اوکلندسیتی و سپس اوراوا ردز قهرمانِ آسیا، به نیمه‌نهایی رسیدند. در نیمه‌نهایی در شرایطی برابر رئال‌مادرید شکست خوردند که تا دقیقه ۸۱ بازی با تساوی یک-یک در جریان بود. رونالدو گلِ رئال و رومارینیو گلِ الوحده را زده بودند. اما بیل منجی کهکشانی‌ها شد تا تیم به فینال برسد.

پاچوکا هم که ویداد کازابلانکا مراکش را برده بود، در نیمه‌نهایی به گرمیو رسید. گرمیو هم با گلی در وقت‌های اضافه حریف مکزیکی را برد و در فینالی که در ابوظبی برگزار می‌شد، به مصاف رئال رفت.

یک ضربه ایستگاهی تماشایی از رونالدو در دقیقه ۵۳ جام سوم را هم به ویترین افتخارات رئالی‌ها افزود. در آن دوره مودریچ بهترین بازیکن تورنمنت شد.


سال ۲۰۱۸
میزبان: امارات
قهرمان: رئال‌مادرید
این دوره هم رئال‌مادرید به‌عنوان قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شرکت کرد و برای چهارمین مرتبه قهرمان شد. از سال ۲۰۱۲ به بعد هیچ تیم غیراروپایی قهرمان جام‌جهانی باشگاه‌ها نشده است.

سال گذشته رئال‌مادرید شرایطی بحرانی داشت. بعد از اخراج لوپتگی، سولاری مربی کهکشانی‌ها شد و در مسابقات او روی نیمکت تیم نشست.

تیمی که با زیدان در لیگ قهرمانان اروپا هت‌تریکِ قهرمانی کرده بود، سومین قهرمانی بین‌المللی‌اش را با سولاری جشن گرفت. یکی از هیجان‌انگیزترین بازی‌های تاریخ جام‌جهانی باشگاه‌ها دیدار افتتاحیه این دوره بود.

وقتی العین از تیم‌ولینگتون با ۳ گل عقب بود، کامبک زد و کار به ضربات‌پنالتی کشید. در این ضربات برد و حریف اسپرانس شد. تیم تونسی را هم با ۳ گل بردند. کار خارق‌العاده العین وقتی بود که ریورپلاته را هم با تساوی ۲-۲ متوقف کردند و تیم قدرتمند آرجنتاینی را هم در پنالتی‌ها بردند تا فینال را برابر رئال‌مادرید برگزار کنند.

کاشیما آنتلرز که با شکست پرسپولیس قهرمان آسیا شده بود هم پس از پیروزی برابر گوادالاخارا مکزیک به نیمه‌نهایی رسید. در نیمه‌نهایی با هت‌تریک بیل ۳ بر یک به رئال باختند و به رده‌بندی رفت. باخت ۴ گله از ریورپلاته باعث شد چهارم شوند.

رئال در فینال برابر العین کار سختی نداشت و ۴ بر یک برد. مودریچ، یورننته، راموس و و نادر (گل‌به‌خودی) برای کهکشانی‌ها دروازه العین را باز کردند. بیل که همان دوران هم مثل حالا در رئال کم حاشیه نداشت، بهترین بازیکن تورنمنت شد و از ارکان اصلی قهرمانی تیمش در جام‌جهانی باشگاه‌ها بود.