بنیاد انتخابات شفاف افغانستان(تیفا) با زیر سوال بردن شفافیت برگزاری انتخابات پارلمانی و روند بازشماری آرا تأکید می‌کند که به اساس یافته‌های نظارتی آن‌ها، سطح بالای فساد انتخاباتی و فساد اخلاقی تااکنون مانع اعلان نتایج ابتدایی و نهایی انتخابات پارلمانی شده است. تیم عملیاتی در کمیسیون، به جای این‌که مصروف جدا نمودن آرای پاک از ناپاک باشد، مصروف معاملات پولی کلان و ازدیاد آرای کاندیدان مورد نظر، در اثر تفتیش‌ها و بازشماری‌های گوناگون است.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا)، نعیم ایوب‌زاده رییس تیفا که امروز پنج‌شنبه(20 جدی) در یک نشست خبری در کابل سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد که انتخابات پارلمانی ۲۸ میزان پس از سه سال تاخیر در حالی برگزار گردید که پول و منابع بسیار گزافی به مصرف رسید، مردم با تمام مشکلات در انتخابات اشتراک نمودند، ناظرین داخلی و بین‌المللی از پروسه نظارت داشتند، کاندیدان کمپاین‌های بسیار گسترده و پرمصرف را راه‌اندازی کردند، اما اکنون شفافیت این انتخابات و نتایج آن تحت سوال جدی قرار دارد.
به گفته وی، شفافیت انتخابات از برگزاری انتخابات گرفته تا اعلان نتایج ابتدایی پرسش برانگیز بوده و حتی در برخی موارد به خشونت کشانیده شده است که امروز ما شاهد بسته شدن دروازه‌های دفاتر کمیسیون انتخابات در تعدادی از ولایات و اخطارهای گوناگون از جوانب مختلف در رابطه به نتایج انتخابات هستیم که این عملکردها، هویت ساختارهای انتخاباتی را زیر سوال برده و ساختارهای دموکراتیک در افغانستان نیز با فقدان مشروعیت روبرو شده است.
بر این اساس، رییس تیفا تأکید کرد که این نهاد شدیدا نگران آینده دموکراسی و ساختارهای دموکراتیک در کشور می‌باشد.
بر اساس گزارش تیفا، به اساس تقویم انتخاباتی، ۶۱ روز پیش باید نتایج ابتدایی و ۲۱ روز پیش نتایج نهایی انتخابات مجلس نمایندگان از سوی کمیسیون انتخابات اعلان می‌گردید، اما کمیسیون با گذشت بیش از دو ماه نیز نتوانسته نتایج ابتدایی تعدادی از ولایات به شمول کابل را اعلان نماید.
به گفته این نهاد، این موضوع به صراحت عدم کفایت و شایستگی کمیسیون و وجود زد و بندهای مالی و سیاسی را در درون کمیسیون نشان می‌دهد.
به گزارش تیفا، کمیسیون انتخابات در روزهای پس از انتخابات اعلام نموده بود که در حدود ۵ میلیون رأی‌دهنده در تمام افغانستان به جز غزنی توانسته‌اند از رای خود استفاده کنند، اما به اساس گزارش‌های آن‌ها یک گروه مشخص در داخل کمیسیون در حال ازدیاد آرای تعدادی از کاندیدان هستند که تیفا در صدد مستندسازی این گزارشات است و پس از اعلان آرای کاندیدان و با مقایسه فورمه نتایج در دست داشته و جمع‌بندی آرای کاندیدان، نتایج کار خویش را اعلان خواهد نمود.
در بخش دیگر، تیفا می‌گوید که بر بنیاد ماده ۶۱ قانون اساسی افغانستان، دوره کاری رییس جمهور در اول ماه جوزا سال پنجم ختم می‌گردد و کمیسیون انتخابات با نقض صریح قانون اساسی در واقع دوره حکومت را به شکل غیرقانونی تمدید نمود که تمدید دوره زمانی حکومت از صلاحیت هیچ ارگانی نمی‌باشد.
به گفته این نهاد، کمیسیون انتخابات با تاخیر انتخابات ریاست جمهوری یک مورد دیگر قانون شکنی را در کارنامه خویش اضافه نمود.
تیفا ادامه کار حکومت وحدت ملی را پس از تاریخ معین شده، خلاف قانون اساسی دانسته و تحت شعاع قرارگرفتن انتخابات توسط پروسه صلح را خطر جدی برای عدم برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال روان میلادی می‌داند.
تیفا با توجه به نظارتی که داشته است، اعلام کرده که در ساختار کنونی کمیسیون مستقل انتخابات ظرفیت کافی برای اصلاحات انتخاباتی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را نمی‌بیند. به باور این نهاد، امروز زمان جدی برای مطرح کردن بحث اصلاحات انتخاباتی بوده، اما هیچ یک از شرکای انتخاباتی اعم از کمیسیون، حکومت، جامعه جهانی، احزاب سیاسی و دیگر ساختارها، آجندای جدی برای اصلاحات انتخاباتی ندارند.
از سوی دیگر تیفا از نبود نقش پررنگ و جدی زنان در انتخابات پیشرو نگران است و این امر تاکنون در تکت‌های انتخاباتی به صورت واضح نمایان گردیده است.
بنیاد انتخابات شفاف افغانستان در پایان پیشنهاد کرده که ؛
1ـ به اساس ماده ۱۶ قانون انتخابات تمام اعضای کمیسیون مستقل انتخابات به دلیل نقض قانون اساسی افغانستان باید از وظایف‌شان برکنار گردند.
۲ـ برای حصول اطمینان از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۸، تیفا پیشنهاد می‌نماید تا رییس جمهور مطابق قانون از وظیفه تا زمان برگزاری انتخابات کنار رود و فردی را به عنوان سرپرست حکومت معرفی نماید.
۳ـ تیفا از جامعه جهانی می‌خواهد تا سکوت خود را در مورد بی‌نظمی‌های فعلی شکستانده و بر حکومت برای آوردن اصلاحات انتخاباتی ژرف، فشار لازم را وارد نموده و اصلاحات را یکی از پیش‌شرط‌های کمک‌های مالی و تخنیکی خود قرار دهد.
۴ـ انتخابات ریاست جمهوری پیشرو نیازمند اصلاحات ساختاری و سازمانی بوده که تیفا پیشنهاد می‌نماید که یک تیم بی‌طرف و بیرون از کمیسیون بر روی طرح اصلاحات و عملی نمودن اصلاحات به صورت مستقلانه کار نماید.
۵ـ کمیسیون‌های انتخاباتی نتایج انتخابات پارلمانی را هرچه زودتر نهایی ساخته، اعلان نمایند، زیرا دوام وضعیت کنونی اعتماد مردم را به پروسه انتخابات بیشتر صدمه می‌زند.
۶ـ نهادهای کشفی و عدلی، کسانی را که در تقلب و بی‌نظمی‌های عمدی در انتخابات ولسی جرگه دست داشتند، شناسایی و تحت پیگرد قرار دهند.
۷- برای جلوگیری از تکرار مشکلات تخنیکی در روز رأی‌دهی، از همین اکنون بر کارشیوه‌های جدید و عملی به خصوص در قسمت استفاده از تکنالوژی کار صورت گیرد.
۸- تیفا از حکومت افغانستان و جامعه جهانی می‌خواهد تا موضوع انتخابات آینده ریاست جمهوری را جدی گرفته و با همکاری همه‌جانبه در این روند، شفافیت پروسه را تضمین نمایند تا از بحران‌ها احتمالی در آینده جلوگیری صورت گیرد.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا)، نعیم ایوب‌زاده رییس تیفا که امروز پنج‌شنبه(20 جدی) در یک نشست خبری در کابل سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد که انتخابات پارلمانی ۲۸ میزان پس از سه سال تاخیر در حالی برگزار گردید که پول و منابع بسیار گزافی به مصرف رسید، مردم با تمام مشکلات در انتخابات اشتراک نمودند، ناظرین داخلی و بین‌المللی از پروسه نظارت داشتند، کاندیدان کمپاین‌های بسیار گسترده و پرمصرف را راه‌اندازی کردند، اما اکنون شفافیت این انتخابات و نتایج آن تحت سوال جدی قرار دارد.
به گفته وی، شفافیت انتخابات از برگزاری انتخابات گرفته تا اعلان نتایج ابتدایی پرسش برانگیز بوده و حتی در برخی موارد به خشونت کشانیده شده است که امروز ما شاهد بسته شدن دروازه‌های دفاتر کمیسیون انتخابات در تعدادی از ولایات و اخطارهای گوناگون از جوانب مختلف در رابطه به نتایج انتخابات هستیم که این عملکردها، هویت ساختارهای انتخاباتی را زیر سوال برده و ساختارهای دموکراتیک در افغانستان نیز با فقدان مشروعیت روبرو شده است.
بر این اساس، رییس تیفا تأکید کرد که این نهاد شدیدا نگران آینده دموکراسی و ساختارهای دموکراتیک در کشور می‌باشد.
بر اساس گزارش تیفا، به اساس تقویم انتخاباتی، ۶۱ روز پیش باید نتایج ابتدایی و ۲۱ روز پیش نتایج نهایی انتخابات مجلس نمایندگان از سوی کمیسیون انتخابات اعلان می‌گردید، اما کمیسیون با گذشت بیش از دو ماه نیز نتوانسته نتایج ابتدایی تعدادی از ولایات به شمول کابل را اعلان نماید.
به گفته این نهاد، این موضوع به صراحت عدم کفایت و شایستگی کمیسیون و وجود زد و بندهای مالی و سیاسی را در درون کمیسیون نشان می‌دهد.
به گزارش تیفا، کمیسیون انتخابات در روزهای پس از انتخابات اعلام نموده بود که در حدود ۵ میلیون رأی‌دهنده در تمام افغانستان به جز غزنی توانسته‌اند از رای خود استفاده کنند، اما به اساس گزارش‌های آن‌ها یک گروه مشخص در داخل کمیسیون در حال ازدیاد آرای تعدادی از کاندیدان هستند که تیفا در صدد مستندسازی این گزارشات است و پس از اعلان آرای کاندیدان و با مقایسه فورمه نتایج در دست داشته و جمع‌بندی آرای کاندیدان، نتایج کار خویش را اعلان خواهد نمود.
در بخش دیگر، تیفا می‌گوید که بر بنیاد ماده ۶۱ قانون اساسی افغانستان، دوره کاری رییس جمهور در اول ماه جوزا سال پنجم ختم می‌گردد و کمیسیون انتخابات با نقض صریح قانون اساسی در واقع دوره حکومت را به شکل غیرقانونی تمدید نمود که تمدید دوره زمانی حکومت از صلاحیت هیچ ارگانی نمی‌باشد.
به گفته این نهاد، کمیسیون انتخابات با تاخیر انتخابات ریاست جمهوری یک مورد دیگر قانون شکنی را در کارنامه خویش اضافه نمود.
تیفا ادامه کار حکومت وحدت ملی را پس از تاریخ معین شده، خلاف قانون اساسی دانسته و تحت شعاع قرارگرفتن انتخابات توسط پروسه صلح را خطر جدی برای عدم برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال روان میلادی می‌داند.
تیفا با توجه به نظارتی که داشته است، اعلام کرده که در ساختار کنونی کمیسیون مستقل انتخابات ظرفیت کافی برای اصلاحات انتخاباتی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را نمی‌بیند. به باور این نهاد، امروز زمان جدی برای مطرح کردن بحث اصلاحات انتخاباتی بوده، اما هیچ یک از شرکای انتخاباتی اعم از کمیسیون، حکومت، جامعه جهانی، احزاب سیاسی و دیگر ساختارها، آجندای جدی برای اصلاحات انتخاباتی ندارند.
از سوی دیگر تیفا از نبود نقش پررنگ و جدی زنان در انتخابات پیشرو نگران است و این امر تاکنون در تکت‌های انتخاباتی به صورت واضح نمایان گردیده است.
بنیاد انتخابات شفاف افغانستان در پایان پیشنهاد کرده که ؛
1ـ به اساس ماده ۱۶ قانون انتخابات تمام اعضای کمیسیون مستقل انتخابات به دلیل نقض قانون اساسی افغانستان باید از وظایف‌شان برکنار گردند.
۲ـ برای حصول اطمینان از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۸، تیفا پیشنهاد می‌نماید تا رییس جمهور مطابق قانون از وظیفه تا زمان برگزاری انتخابات کنار رود و فردی را به عنوان سرپرست حکومت معرفی نماید.
۳ـ تیفا از جامعه جهانی می‌خواهد تا سکوت خود را در مورد بی‌نظمی‌های فعلی شکستانده و بر حکومت برای آوردن اصلاحات انتخاباتی ژرف، فشار لازم را وارد نموده و اصلاحات را یکی از پیش‌شرط‌های کمک‌های مالی و تخنیکی خود قرار دهد.
۴ـ انتخابات ریاست جمهوری پیشرو نیازمند اصلاحات ساختاری و سازمانی بوده که تیفا پیشنهاد می‌نماید که یک تیم بی‌طرف و بیرون از کمیسیون بر روی طرح اصلاحات و عملی نمودن اصلاحات به صورت مستقلانه کار نماید.
۵ـ کمیسیون‌های انتخاباتی نتایج انتخابات پارلمانی را هرچه زودتر نهایی ساخته، اعلان نمایند، زیرا دوام وضعیت کنونی اعتماد مردم را به پروسه انتخابات بیشتر صدمه می‌زند.
۶ـ نهادهای کشفی و عدلی، کسانی را که در تقلب و بی‌نظمی‌های عمدی در انتخابات ولسی جرگه دست داشتند، شناسایی و تحت پیگرد قرار دهند.
۷- برای جلوگیری از تکرار مشکلات تخنیکی در روز رأی‌دهی، از همین اکنون بر کارشیوه‌های جدید و عملی به خصوص در قسمت استفاده از تکنالوژی کار صورت گیرد.
۸- تیفا از حکومت افغانستان و جامعه جهانی می‌خواهد تا موضوع انتخابات آینده ریاست جمهوری را جدی گرفته و با همکاری همه‌جانبه در این روند، شفافیت پروسه را تضمین نمایند تا از بحران‌ها احتمالی در آینده جلوگیری صورت گیرد.