افزایش شدید مرگهای ناشی از آلودگی هوا در کابل/ احتمال اعمال طرح جفت و طاق در عبور و مرور وسایط نقلیه
در طی دو سال اخیر 219 مورد مرگ در اثر مریضی سینهبغل و 310 هزار مورد امراض تنفسی در شهر کابل به ثبت رسیده که این آمار صرفا از چند شفاخانهی محدود پایتخت به دست آمده است. اما مسئولین میگویند آلودگی هوای کابل به خاطر توپوگرافی مغلق این شهر، یک امر عادی بوده و میتوان با همکاریهای 21 اداره و وزارتخانه در بخش عملی کردن پلانویژهی مدیریتی و آگاهیدهی عمومی در درازمدت و طی چند سال به نتیجهی مطلوب رسید و به پرسشهای شهروندان و طرح کارشناسان پاسخ داد.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان؛ حفیظ رسولی -سرویلانس امراض طروق تنفسی و انفولانزای وزارت صحت عامه- در گفتگو با خبرنگار آوا از افزایش مرگ بر اثر امراض تنفسی در شهر کابل خبر داده و گفت: در تمام ماههای سرد سال گذشته، 118 مورد مرگ ناشی از سینهبغل و 150 هزار مورد امراض تنفسیِ ناشی از آلودگی هوا در شهر کابل به ثبت رسیده است.
وی افزود: اما امسال تنها در دو ماه از ماههای سرد سال تاکنون 101 نفر را در اثر سینهبغل از دست دادهایم و همچنین 160 هزار نفر بیمار تنفسی که ناشی از آلودگی هوا بوده را به ثبت رساندهایم. این ارقام، افزایش مرگ و میر شهروندان کابل و دچار شدن بیشتر آنان به امراض تنفسی را نشان میدهد.
وی خاطرنشان کرد که همچنین این آمار از تمام نقاط شهر کابل نبوده و صرفا از چند شفاخانهی محدود کابل میباشد.
آقای رسولی یادآور شد که شهروندان کابل بر اثر امراض گوناگونی که ناشی از آلودگی هوا بوده است میمیرند و متاسفانه آمار این تعداد در دسترس نبوده و بررسی آن در سطح شهر کابل جریان دارد.
همچنین داکتر ابراهیم شریف -مشاور وزارت صحت عامه- در مصاحبه با خبرنگار آوا بیان داشت: آلودگی هوا، مردم کابل را مورد تهدید قرار داده و فیصدی امراض تنفسی را در این شهر بالا برده است. آقای شریف مشکلات اقتصادی و اجتماعی مردم را نیز از جمله عوامل آلودگی هوای شهر کابل برشمرد.
وی، استفادهی نامعقول از سوختهای غیر استندرد را یکی از عوامل آلودگی هوا در کابل دانسته و افزود: در مناطق پرجمعیت کابل، استفاده از ذغال سنگ، پلاستیک و چوب که در هنگام سوختن، دود زیادی تولید میکنند از عوامل آلودگی هوا میباشند.
آقای شریف ادامه داد: آلودگی هوا تاثیرات بسیار منفی را بر جسم و روان ما داشته و بر ششها، ریهها، چشمها، پوست و قسمتهای مختلف بدن اثر منفی بر جای میگذارد و همچنان بالای روح انسان تاثیرات منفی زیادی داشته و آن را متاثر میکند.
داکتر شریف تصریح کرد: ادارهی محیط زیست افغانستان و ادارهی محیطی وزارت صحت عامه، باید در قسمت رفع آلودگی هوا توجه بیشتر داشته باشند و نگذارند که مواد سوختیِ اصلاحنشده مورد استفادهی مردم قرار بگیرد. باید برای مردم در این قسمت تسهیلات فراهم گردد و از طرفی هم مردم باید به صحت خودشان توجه کرده و گاز را جایگزین ذغالسنگ کنند.
وی خاطرنشان کرد: دولت باید ذغالسنگ را که از معادن به دست میآید مورد بررسی قرار داده و اصلاح کند و سپس در دسترس مردم قرار بدهد.
این داکتر اظهار داشت: وزارت فواید عامه و ریاست محیط زیست باید تدابیر لازم را در این قسمت اتخاذ کنند و ارگانهای ذیدخل مانند وزارت داخله و وزارت صحت، در اصلاح مواد سوختی خصوصا ذغالسنگ همکاری لازم را داشته باشند.
سید علی اقبال -استاد دانشگاه و کارشناس مسایل شهری- نیز در مصاحبه با آوا گفت: مشکلات تنفسی برای شهروندان، یکی از پیامدهای مستقیم آلودگی هوا است که میتواند سرآغاز برخی امراض حادِ دیگر مثل سکتهها، سرطانها و مسمومیتهای شدید شود.
آقای اقبال، در توضیحی در مورد عوامل معلوم نبودن آمار دقیق میزان تاثیر آلودگی هوا روی انواع امراض به ویژه بیماریهای تنفسی بیان داشت: نداشتن معلومات کامل و دقیقِ سالانه در رابطه با مشکلات و امراض تنفسیِ ناشی از آلودگی هوا، تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم آلودگی هوا بالای انواع امراض و ازدیاد اختلالات تنفسی و مسمومیتهای تنفسی، همه در کنار یکدیگر باعث شدهاند تا ما نتوانیم آمار دقیقی از میزان تاثیر آلودگی هوا بالای امراض مختلف داشته باشیم.
وی ادامه داد: آلودگی هوا از لحاظ جلدی هم آسیبهایی جدی از جمله بیماریهای پوستی را به دنبال دارد. آلودگی هوا در تشدید تغییرات اقلیمی؛ افزایش دمای شر، کاهش باران، فرسودگی سطح جدارها و سرکها موثر میباشد.
اقبال اظهار کرد که اتخاذ اقدامات از جانب ارگانهای ذیدخل و همچنان عملینمودنِ این اقدامات توسط این ارگانها که پالیسیسازان کشور هستند میتواند در کاهش آلودگی هوا اثرگذار باشد.
وی خاطرنشان کرد که وضعیت نامطلوب جاری در ماههای سرد سال در شهر کابل نشان میدهد که در راستای بهبود این وضعیت یا سیاستگذاریهای کمتری وجود داشته و یا هم چشمگیر و ملموس نبوده است. در هر صورت، ادارهی عالی حفاظت از محیط زیست بایستی یک سری سیاستگذاریهایی در این قبال داشتهباشد و اجرایی کند.
آقای اقبال، اقدام بعضی از ارگانهایی را که در عوضِ ذغال سنگ، تیل دیزل استفاده میکنند مایهی امیدواری خوانده و ابراز داشت: مجتعهای رهایشی، خبازان، حمامها و مکانهای مختلفی که مصرف سوختشان زیاد میباشد میتوانند با استفاده از تیل و گاز به کاهش آلودگیهای شهر کابل کمک کنند.
موصوف یاد آور شد که ارگانهای ذیدخل میتوانند با ایجاد برخی تغییرات در نحوهی ساخت ساختمانها و همچنان آگاهیرسانی به شهروندان، از شدت آلودگی هوای شهر بکاهند.
نامبرده اظهار داشت که با کاهش دادن بار ترافیکی مناطق مزدحم شهر، جلوگیری از ورود موترهای قدیمی و دودزا و اقداماتی از این قبیل میتوان در کاهش آلودگی هوا موثر بود.
در همین حال کاظم همایون -مسئول برنامهریزی اداره عالی حفاظت از محیط زیست- نیز در مصاحبه با آوا، شهر کابل را از نظر جغرافیایی دارای یک توپوگرافی مغلق خوانده و گفت: که اطراف کابل را کوههایی احاطه کرده است که این کوهها جلو تابش آفتاب و وزش بادها را میگیرند؛ لذا به آسانی نمیتوان آلایندهها را مهار ساخت.
آقای همایون، آلودگی هوای کابل را یک امر عادی خوانده و میگوید: آلودگی هوا در چنین جغرافیایی با وجود استفاده از ذغالسنگ برای گرم ساختن خانهها در ماههای سرد سال یک امر متداول میباشد که نمونههای فراوان آن در سطح جهان وجود دارد.
موصوف، تنها نسخهی موثر برای مبازره با پدیدهی آلودگی هوای کابل را ساختن یک پلان ویژهی مدیریتی در فصل سرما دانسته و ابراز کرد که خوشبختانه ما امسال این پلان ویژهی مدیریتی را در خصوص شهر کابل به وجود آوردیم که این پلان ویژه، بیشتر جنبهی اجرایی، عملیاتی و همچنان آگاهیدهی دارد.
آقای همایون گفت که این پلان ویژهی مدیریتی را با حضورداشت 21 اداره و وزارتخانههایی که با ما در کمیسیون عالی جلوگیری از آلودگی هوا مشغول کار هستند پیشکش کردیم که در راس این کمیسیون، رییس اجراییهی حکومت قرار دارد.
همایون یادآور شد که ما در این پلان، آگاهیدهی عمومی را افزایش داده و همچنین نظارت جدی خود را در مورد منابع آلودهزا آغاز کردهایم.
نامبرده ادامه داد: کارهای عملیاتی که ما در این بخش روی دست گرفتیم قابلیت اجرا روی منابع آلودهساز ثابت و سیار را خواهد داشت که در بخش سیار، نظارت بالای تمام موترها جدی میشود و در صورتی که تهدیدات آلودگی زیاد شوند، گروپهای اجرایی ما موترها را جفت و طاق خواهند ساخت و مامورین هم در دو شیفت ساعات 8 صبح و 4 عصر، 9 صبح و 5 عصر در تردد میباشند.
وی به بهتر شدن وضعیت خبازان اشاره کرده گفت: 90 فیصد آنان از گاز طبیعی استفاده میکنند که کمکی برای بهبود وضعیت آلودگی به شمار میآید.
کاظم همایون تصریح کرد که در بلندمنزلها فعلا نظارت جریان دارد و همچنین پنج گروپ نظارتی با همکاری شاروالی و وزارت داخلهی کابل بالای حمامها نظارت دارند.
آقای همایون گفت: با همکاری ریاست حج و اوقاف، از طریق مساجد و روزنههای دینی در این بخش آگاهیدهی جریان دارد و با قدرت هماهنگی و تطبیقی بیشتر کار، فعالیتها با همکاری ادارت و وزارتخانههای همکار جریان دارد تا بتوانیم با آلودگی هوا به صورت تدریجی مبارزه صورت کنیم.
وی افزود که آلودگی هوا یک پروسه است و مقابله با آن هم به یک پروسه نیاز دارد که در برنامههای 5 ساله الی 10 سالهی ما همچو مسایلی وجود دارد تا ما بتوانیم با سیاستهای تشویقی و سیاستهای مالیاتی سبز و ابزارهایی که میتوانند انکشاف پایدار را به وجود آورند به موفقیت در این پروسه نائل شویم و مقابله با آلودگی هوای کابل به صورت اصولی صورت گرفته باشد.
آقای همایون، نظر کارشناسان مبنی بر اینکه مواد سوختی و خصوصا ذغالسنگ را باید بعد از بررسی و پالایش به دسترس شهروندان قرار داد رد نکرده و میگوید: این نظر کارشناسان علمی بوده و در درازمدت قابلیت تطبیق را دارد.
مسئول برنامهریزی ادارهی عالی حفاظت از محیط زیست تصریح کرد که فعلا پالایش ذغالسنگ به سرمایهگذاریهای هنگفت و ماشین بسیار بزرگی ضرورت دارد تا سربزدایی، سلفرزدایی و رفع انواع آلودگیهای آن مانند مونوکسید کاربن از حلقهی مصرفی ذغالسنگ برداشته شود که فعلا این اقدامات نتیجه مطلوب نمیدهد.
نامبرده از سیاستهای تشویقی یاد کرده و ابراز داشت: باید از کسی که حاضر به پالایش ذعالسنگ میشود مالیه گرفته نشود. همچنان از کسی که تیل وارد میکند مالیهی زیادتری گرفته شود. از واردکنندگان گاز، مالیه کمتری اخذ گردیده و در عین حال از ذغالسنگ مالیهی بیشتری وضع گردد تا مجموعا بتوانیم به تدریج و با پیمودن یک پروسه به نتیجهی مطلوب برسیم.
او در اخیر اظهار کرد که این راهکارها بسیار خوب بوده و البته برای تطبیق آنها به چند سال فعالیت مداوم ضرورت داریم تا بتوانیم به پرسشی که مردم از ما دارند پاسخ بدهیم.