غنی و عبدالله، ایتلافی در حال شکل‌گیری، رقبای دیروز، شرکای امروز

گفت‌وگوها‌ از چه زمانی آغاز شد؟
گفت‌وگو‌ها میان اشرف غنی و عبدالله عبدالله به منظور دستیابی به چنین توافقی از چند ماه به اینسو جریان داشت. در آخرین مورد، غنی و عبدالله هفته‌ی قبل و پیش از سفر داکتر عبدالله به هندوستان برای اشتراک در نمایشگاه تجارتی افغانستان و هندوستان در بمبیی، برای سه ساعت گفت‌وگو کرده بودند. در این گفت‌وگوی سه ساعته آقای غنی از داکتر عبدالله خواسته بود تا به عنوان معاون اول وی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده حضور یابد، اما داکتر عبدالله گفته بود که وی خواستار ادامه ریاست اجرایی و حضور این کرسی در تکت انتخاباتی بعدی با آقای غنی است. منابع به ۸صبح گفته‌اند که اشرف غنی با این استدلال که وی از لحاظ سنی پیر شده است، بیمار است و احتمال این‌که در صورت پیروزی در انتخابات در جریان مأموریتش به عنوان رییس جمهوری مریض شود و یا بمیرد، علاقمند است تا داکتر عبدالله به عنوان معاون اول وی قادر باشد تا سرپرست ریاست جمهوری شود. آقای غنی به داکتر عبدالله گفته است که وی «می‌خواهد کسی معاون اولش باشد که شخصیت حساسیست‌برانگیز و جنجال‌آفرین نباشد.»
 
پس از این دیدار، آقای عبدالله از اشرف غنی یک هفته وقت خواسته بود تا بتواند مشوره‌های لازم را با متحدانش انجام دهد. حالا پس از بازگشت آقای عبدالله از سفر هند و حضور همزمان آن‌ها در خانه‌ی عبد رب ‌الرسول سیاف در پغمان بسیاری‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که هر دو به توافقاتی دست یافته‌اند. یکی از سخنگویان حکومت در پاسخ به درخواست روزنامه‌ی ۸صبح در رابطه به این موضوع گفت: «هر دو به توافقاتی نزدیک شده‌اند، اما هنوز زود است. آنچه واضح است این ‌که زمینه‌های همکاری میان هر دو گسترش یافته است. در کنار آن، هنوز مسایلی هستند که باید بر سرشان چانه‌زنی شود.»
 
شرکای رقیب، رقبای شریک
نزدیکی میان اشرف غنی و عبدالله بر سر رفتن به انتخابات به عنوان نامزد ریاست جمهوری و معاون اول، در حالی صورت می‌گیرد که هر دو جانب در طول چهار سال گذشته به عنوان شرکای حکومت وحدت ملی، اختلاف نظرهای فراوان و مشکلات جدی داشتند. اشرف غنی در طول این مدت به هیچ‌ یک از توافقاتی که انجام داده بود، پابند نماند و بسیاری از مواد توافق‌نامه‌ی حکومت وحدت ملی، عملی نشد. این امر سبب شد که داکتر ‌عبدالله بسیاری از متحدان انتخاباتی‌اش را از دست دهد. شماری از متحدانش، آقای عبدالله را به معامله‌گری، کم‌رویی، تجمل‌پرستی و نداشتن قاطعیت متهم کرده و راه خود را از وی جدا کردند.
 
اشرف غنی نیز در طول چهار سال و اندی نشان داد که یک متحد صادق و وفادار نیست. او نشان داد که به وعده‌ها و تعهدات خودش پابند نیست و دوست دارد حکومت را به صورت یک‌دست و انحصاری مدیریت کند. از سوی دیگر، با استعفای حنیف اتمر، مشاور امنیت ملی پیشین آقای غنی از حکومت، بسیاری‌ها به این باور رسیده‌اند که تیم آقای غنی دچار دو دستگی و انشعاب شده است. گفته می‌شود شماری از نزدیکان ‌آقای اتمر در هفته‌های آینده از حکومت استعفا خواهند داد تا به این ترتیب، اطراف او را بیشتر از پیش خالی کنند.
 
نزدیکی غنی و عبدالله به یکدیگر نشانگر این است که هر دو به این نتیجه رسیده‌اند که هیچ‌یک از سیاستمداران خارج از حکومت به آن‌ها اعتماد نخواهند کرد و در انتخابات آینده متحدشان نخواهد بود. فشارهایی را که همین اکنون ایتلاف بزرگ ملی بر سر حکومت وارد می‌کند، به خوبی نشانگر این است که راه توافق میان غنی و عبدالله با این ایتلاف بسته است. تلاش‌های آشکار حنیف اتمر برای شکل‌دهی تیم انتخاباتی‌اش نیز نشانگر وضع مشابهی است.
 
آیا غنی و عبدالله متحدان خوبی اند؟
از تجربه‌ی چهار سال همکاری میان غنی و عبدالله مشخص است که آن دو با وجود تفاوت‌‌های ظاهری و شکلی، متحدان خوبی برای یکدیگرشان هستند. غنی عاشق انحصار قدرت است و عبدالله عاشق تشریفات و تجملات. با توجه به تجربه‌ی بیشتر از چهار سال همکاری میان این دو، اگر عبدالله همچنان به سبک دولت‌داری تشریفاتی و تجملاتی خویش ادامه دهد و از سیاست، تنها همین مسایل مد نظرش باشد، غنی با آن مشکلی ندارد. غنی به دنبال انحصار  قدرت است و عبدالله به دلیل بی‌برنامگی و بی‌هدفی در سیاست، می‌تواند با غنی به خوبی کنار بیاید.
 
نکته‌ی دیگر این‌که غنی و عبدالله دیگر قادر به ایجاد اجماع کلان سیاسی نخواهند بود. آنان می‌دانند که هیچ‌ یک از جریان‌ها و شخصیت‌های موجود سیاسی در انتخابات آتی از آنان حمایت نخواهند کرد. این مسئله نیز سبب شده است‌ که آنان با هم نزدیک شوند. سه دیگر این‌که، غنی و عبدالله تصور می‌کنند که با حضور در قدرت، قادر خواهند بود تا نتیجه‌ی انتخابات را به نفع خودشان رقم بزنند، اما سوال اصلی این است که رقبای این دو، در روزهای و هفته‌های آینده چگونه صف‌آرایی خواهند کرد و از چه سازوکار‌هایی کار خواهند گرفت تا اتحاد سیاسی در برابر غنی و عبدالله از پایه‌های وسیع ملی برخودار شود تا آنان قادر شوند که در انتخابات سال آینده علاوه بر کسب آرای بیشتر، از تقلب سازمان‌یافته‌ای که شماری از حکومتی‌ها به دنبال انجام آن هستند، به نحو موثری جلوگیری کنند.
 
مسئله‌ی دیگر این است که با یکجا شدن غنی و عبدالله، تمامی ناکامی‌های حکومت وحدت ملی صاحب یک آدرس واحد می‌شود. به این معنا که در حال حاضر، هم تیم آقای غنی و هم تیم آقای عبدالله تلاش دارند تا ناکامی‌ها و ناتوانی‌های موجود را  به جانب مقابل نسبت دهند. با یکجا شدن این دو، حتا مباحث انتخاباتی در رابطه به ناکامی‌‌های حکومت وحدت ملی آدرس واحد پیدا می‌کند.
 
نویسنده: کریم آهنگرپور