برخی از مشکلات نخبگان افغانستانی در ایران «ظلم مشهود» است/ خواست سفیر افغانستان برای توجه جدی به حل مشکل شهریه دانشجویان

به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا) از تهران، سفیر و برخی دیپلمات‌های سفارت افغانستان در تهران، مسئولین سازمان ملی نخبگان افغانستان و برخی از چهره‌های برجسته جامعه‌ نخبگان مهاجر افغانستانی در ایران، قبل از ظهر امروز پنج‌شنبه(22 سنبله) با دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فن‌آوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان ایران دیدار و گفت‌وگو کردند. در این دیدار، سفیر افغانستان و دانشجویان نخبه، دیدگاه‌های خود را در مورد وضعیت موجود جامعه دانشجویی و نخبه مهاجر در ایران مطرح کردند. در پایان از سه دانشجوی مهاجر که رتبه نخست کنکور کارشناسی ارشد ایران را به دست آوردند، تقدیر شد.
 
مشکل شهریه دانشجویان مهاجر را در رأس توجه خود قرار دهید
دکتر نصیراحمد نور، سفیر افغانستان در تهران با بیان این‌که انقلاب واقعی در هر کشوری، انقلاب علم و فن‌آوری است و این انقلاب توسط نخبگان نخبگان فکری و علم و فن‌آوری به میان می‌آید، از پیشرفت‌ها و دست‌آوردهای جمهوری اسلامی ایران در حوزه علم و فن‌آوری ستایش کرد.
 
وی در ادامه با اشاره به شوق و علاقه بسیار نسل‌های دوم و سوم مهاجرین افغانستان در ایران به تحصیل و درخششی که همه ساله در آزمون‌های مختلف از خود نشان می‌دهند، از این‌که این کشور دروازه‌های دانشگاه‌ها، تخصص و فن‌آوری را به روی دانشجویان مهاجر باز گذاشته، قدردانی کرد و ابراز امیدواری نمود، افغانستان با این سرمایه‌ بزرگ علمی مهاجر در ایران، عین مسیر پیشرفت ایران را بپیماید.
 
دکتر نور تصریح کرد: افغانستان توانمند، بدون شک یک بازوی توانمند برای کشور برادر و همسایه، جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
 
وی در ادامه به مشکلات کنونی دانشجویان افغانستانی به خصوص مشکل پرداخت شهریه به ارز خارجی اشاره کرد و از دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فن‌آوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان ایران خواست که این موضوع را در رأس توجه خود قرار داده و ترتیبی داده شود که پرداخت شهریه دانشجویان مهاجر به ریال صورت بگیرد.
 
البته به گفته سفیر افغانستان، این پرداخت شهریه به ریال، بر اساس همان نرخی که قبلا بوده، صورت بگیرد، نه این‌که شهریه دانشجویان مهاجر، معادل نرخ امروز دالر، به ریالی دریافت گردد.
 
وی تصریح کرد: "تاجایی که سفارت با این دانشجویان در تماس است، با وضعیت کنونی، حتی توان‌مندترین دانشجوان توان ادامه تحصیلات تکمیلی را نخواهند داشت، آهسته آهسته انصراف‌ها هم شروع شده و اگر خدای نخواسته این روند ادامه پیدا بکند، من فکر می‌کنم ناخواسته دانشگاه‌های ایران از وجود دانشجویان افغانی خالی خواهد شد که این نه تنها برای افغانستان، بلکه برای شأن و مقام جمهوری اسلامی ایران نیز شایسته نخواهد بود".
 
عدم استفاده مفید از متخصصین افغانستانی در ایران
در ادامه این نشست، جمعی از نخبگان جامعه مهاجر افغانستانی در بخش‌های مختلف انسانی، مهندسی و پزشکی، مشکلات و چالش‌های موجود را مطرح کردند. به گفته این نخبگان، از متخصصین افغانستانی در ایران، استفاده مفید نمی‌شود، در حالی که استفاده از این متخصصین، در پیش‌برد روابط دو کشور نیز موثر است.
 
به گفته آن‌ها، یک جامعه علمی از مهاجرین در رشته‌های مختلف در ایران ایجاد شده که باید از این جامعه علمی استفاده شود.
 
این در حالی است که به گفته این نخبگان مهاجر، مدیریت 8 دانشگاه برتر در میان 10 دانشگاه و 7 بیمارستان از 10 بیمارستان برتر خصوصی در افغانستان توسط دانش‌آموختگان مهاجر در ایران مدیریت و اداره می‌شود. از سوی دیگر، تا 56 درصد بازار دارویی افغانستان از ایران تأمین می‌گردد و حتی متد و نظام آموزشی افغانستان با استفاده شیوه‌های آموزشی در ایران است. هم‌چنین متخصصین در شرکت‌های بزرگ مخابراتی در افغانستان، از مهاجرین دانش‌آموخته در ایران می‌باشد.
 
اما نخبگان مهاجر خاطرنشان کردند: "تا 2014، بیشتر ثقل دانشجویان خارجی افغانستان در ایران بوده، اما حالا به هند منتقل شده و در آینده به ترکیه خواهد بود".
 
پیشنهادها و مشکلات جامعه نخبگان افغانستانی
در زیر، عمده‌ترین پیشنهادها و مشکلات ارائه شده از سوی نخبگان افغانستانی در دیدار با معاون علمی و فن‌آوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان ایران فهرست می‌شود:
ـ یک پارک علم و فن‌آوری در بخش ایران و افغانستان ایجاد شود.
ـ در انتقاد کیت‌های آزمایش‌گاهی که توسط نخبگان افغانستانی در ایران تولید می‌شود، به افغانستان مشکل داریم و با  روند کار صادرات آشنا نیستیم.
ـ انتقال علم و فن‌آوری به افغانستان و ایجاد کارخانه‌های تولیدی مشترک در افغانستان که هم به نفع صادرات ایران به افغانستان است و هم  می‌تواند جلوی صادرات مشابه از هند و پاکستان را بگیرد.
ـ تصمیم‌گیری در حوزه مهاجرین در ایران به عنوان سوم شخص غائب و بدون حضور مهاجرین صورت می‌گیرد.
ـ فیلتر شرکت حضور دانش‌آموزان افغانستانی در ایران در مسابقات علمی و المپیادها برداشته شود.
ـ نخبگان دانشگاهی مهاجر که از طریق کنکور وارد دانشگاه‌ها می‌شوند، از چتر حمایتی نخبگان برخوردار گردند.
ـ مشکل شهریه این دانشجویان را با یک منطق و نگاه برد ـ برد می توان حل کرد، پیشنهادهای مختلفی وجود دارد، مثلا می توان از این دانشجویان برای خدمت در مناطق شرقی ایران که بافت اجتماعی شبیه افغانستان دارند، استفاده کرد.
ـ نیاز نباشد دانشجویان در بخش کنسولی، هر سال ویزا و اقامت خود را تمدید کنند؛ کل مدت دوره تحصیلی یک‌جا ویزا و اقامت داده شود.
ـ از سال 1386 وزارت علوم بحث رسمی کردن تشکل‌های دانشجویی را مطرح کرده، اما تاکنون هیچ تشکل دانشجویی خارجی به شمول افغانستان نتوانسته مجوز فعالیت رسمی بگیرد. فعالیت بیشتر نهادها متوقف و یا محدود شده است. برای گرفتن مجوز نیاز است که با اداره کل اموراتباع و مهاجرین خارجی هماهنگی صورت بگیرد که چون این بخش بیشتر یک دید امنیتی دارد، هیچ کاری صورت نگرفته است. این مسأله فسادزا هم بوده و تنها کار افراد و نهادهایی اجرا شده که با اداره اموراتباع آشنایی داشته‌اند.
ـ یک سازمان برای دانشجویان نخبه افغانستانی ایجاد شود که فعالیت‌ها و ثبت اختراع‌ این دانشجویان از این طریق صورت بگیرد.
ـ کد نظام پزشکی برای فارغ التحصیلان افغانستانی و مهاجر با سایر فارغ‌التحصیلان ایرانی متفاوت است، این کد نظام پزشکی نامعتبر و ناآشنا سبب شده که مریضان در آزمایشگاه‌ها و داروخانه‌ها با مشکل مواجه شوند.
ـ فارغ‌التحصیلان مهاجر در رشته‌های پزشکی حاضر اند به جامعه مهاجر، به خصوص مهاجرین غیرمجاز که به بیمه و بیمارستان‌ها دسترسی ندارند، خدمات ارائه بدهند.
ـ در سال‌های قبل، همه دانشجویان خارجی می‌توانستند از سهمیه موجود برای شرکت در دوره‌های اکمال تخصص یا رزیدنتی استفاده کند، اما از سال گذشته به این‌سو، این سهمیه فقط دراختیار دانشجویان خارجی بورسیه قرارگرفته است. می‌خواهیم این سهمیه در اختیار همه به شمول دانشجویان متولد ایران و کنکوری قرار بگیرد و بر اساس رقابت انتخاب شود.

تجدید نظر کنید؛ سرمایه‌گذاری فرهنگی بی‌بازگشت نیست!
دکتر سرور مولایی، استاد دانشگاه و از نخبگان جامعه مهاجر نیز در سخنانی ابراز امیدواری کرد که این نشست‌ها ادامه پیدا کند و از بخش نظری، به عملی برسد.
 
وی با انتقاد گفت: نشست‌هایی در گذشته برگزار شده، ده ها طرح با حسن نیت داده شده، اما متأسفانه از سوی مقامات شنیده و دیده نشده است.
 
دکتر مولایی با انتقاد از این‌که برخی به این باورند سرمایه‌گذاری فرهنگی، یک سرمایه‌گذاری بی‌بازگشت است، تصریح کرد: "لطف کنید در مورد سرمایه‌‌گذاری فرهنگی تجدید نظر کنید. این طور نیست، اگر نیروی انسانی ما در ایران تربیت شود، این یک سرمایه مستمر در افغانستان خواهد بود که سال‌ها می‌تواند کار کند و حتی روابط سیاسی دو کشور را تحت تأثیر قرار دهد. این سرمایه‌گذاری نسبت به سرمایه‌گذاری‌های مقطعی دیگر، بسیار پر بازده بوده و آینده دو کشور را تضمین می‌کند".
 
وی خاطرنشان کرد، بیشتر بچه‌هایی که با مزد دست پدران‌شان در ایران تحصیل کردند، امروز در داخل افغانستان به جاهای بلندی رسیده‌اند.
 
راز موفقیت افغانستان در شناسایی و حمایت از نخبگان
تالقانی، رییس سازمان ملی نخبگان افغانستان به عنوان دیگر سخنران این نشست، بر ضرورت هماهنگی در حمایت از نخبگان تأکید کرد و گفت: "نخبگان در دنیا حد و مرزی نمی‌شناسند، کشورهایی که بیشترین حمایت را از نخبگان خود کردند، دارای توسعه سیاسی و اقتصادی پایدار هستند".
 
وی با بیان این‌که افغانستان هنوز به آن‌حد از نخبه‌گرایی و نخبه‌پروری نرسیده، تصریح کرد: "چالش‌های افغانستان زمانی فروکش می‌کند که از نخبگان حمایت شود و تقویت نخبگان را در اولویت قرار دهد".
 
آقای تالقانی اعلام آمادگی کرد که با تشکیل یک اتاق هماهنگی، در صحبت با تمام ادارات دولتی در افغانستان، در حد توان، زمینه‌های جذب نخبگان مهاجر را فراهم نمایند.
 
ظلم مشهود؛ اگر با هم کار کنیم، مشکلات قابل حل است
دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فن‌آوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان ایران که در پایان دیدار با سفیر و دیپلمات‌های سفارت و هم‌چنین نخبگان افغانستان در ایران سخن می‌گفت، بر برقراری ارتباط نزدیک با سفارت و نخبگان افغانستان و پی‌گیری مسائل، مشکلات و پیشنهادهای مطرح شده، تأکید کرد.
 
وی در مورد مسائل مطرح شده خاطرنشان کرد: "برخی مواردی که اعلام کردید، یک ظلم مشهود است به جامعه برادران افغانستانی ما".
 
دکتر ستاری با بیان این‌که یک بخش این مشکلات به مسائل دیپلماتیک بین دو کشور نیز برمی‌گردد، تأکید کرد که اگر با هم کار کنیم و یک جِرم شویم، این مشکلات قابل حل است، می‌توانیم مبارزه و به صورت جدی پی‌گیری کنیم".
 
وی تلاش‌ها برای حل مشکلات دانشجویان و نخبگان افغانستانی را یک مبارزه خواند و از این جامعه خواست که در کنار معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری و بنیاد ملی نخبگان ایران باشند تا آن‌ها نیز دل‌گرم شده و بتوانند این مسائل را در داخل این کشور نهادینه کنند.
 
رییس بنیاد ملی نخبگان ایران تصریح کرد که 70 تا 80 درصد مشکلاتی که دانشجویان و نخبگان مهاجر مطرح کردند، شبیه حرف‌های نخبگان ایرانی نیز هست و برای حل این مشکلات، نیاز است که محیط و اکوسیستم در مسیر حرکت به سمت یک اقتصاد دانش‌بنیان، تغییر کند.
 
در پایان این دیدار، معاون علمی و فن‌آوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان ایران، از نخبگان و دانشجویان مهاجر عزیزالله موحدی، رتبه اول رشته تاریخ، زینب حسینی، رتبه اول رشته زمین‌شناسی و مرتضی شفایی، رتبه نخست رشته روابط بین‌الملل در آزمون کنکور کارشناسی ارشد امسال جمهوری اسلامی ایران، تقدیر کرد.