به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا) از تهران، مسئول نمایندگی امورمهاجرین سفارت افغانستان در تهران در گفت‌وگویی با خبرنگار آوا، تأیید می‌کند که وضعیت اقتصادی کنونی در ایران، برای مهاجرین افغانستانی مشکل‌ساز شده است. به گفته سید ابراهیم حجازی، وضعیت اقتصادی مهاجرین نسبت به ایرانی‌ها بسیار ضعیف است و افزایش بی‌سابقه نرخ ارز در مقابل ریال، واقعا برای آن‌ها، مشکل‌ساز شده است.
 
وی در مورد وضعیت ضعیف اقتصادی مهاجرین نسبت به مردم ایران گفت که این مسأله عوامل و دلایل خاص خود را دارد؛ از یک‌سو نرخ بی‌کاری در ایران، مهاجرین را هم در بر می‌گیرد، و افزایش بی‌کاری، یکی از دلایل ضعف اقتصادی مهاجرین است.
 
به گفته آقای حجازی، افزایش قیمت کالاهای اساسی در ایران نیز بر زندگی مهاجرین بیش از دیگران ها تأثیر گذاشته است؛ زیرا مردم ایران از یک‌سو بحث یارانه یا مدد معاش را دارند و از سوی دیگر، در فقدان اشتغال، بسیاری از شاغلین ایرانی مورد حمایت قرار می‌گیرند، ولی مهاجر افغانستانی علاوه بر این‌که به چنین امتیازاتی دسترسی ندارد، با مشکلات خاص اقامتی و محرومیت‌های دیگری چون عدم اختیار در انتخاب شغل‌ها یا ممنوعیت حضور در برخی ولایات و شهرها مواجه است که همه دست به دست هم داده تا در عموم وضعیت مهاجرین از نظر اقتصادی ضعیف‌تر باشد.
 
البته به گفته آقای مهدی رمضان‌پناهی، مدیرکل اموراتباع و مهاجرین خارجی ولایت قم که روز پنج‌شنبه(15 سنبله) در گفتمان "مهاجرت، استفاده از فرصت‌ها، رفع چالش‌ها" در مرکز تبیان سخن می‌گفت، مشکلات اقتصادی صرفا محدود به مهاجرین نیست و دامن‌گیر همه شده‌است.
 
محاسبه قیمت پاسپورت به دالر؛ ظلم آشکار!
اما این تنها یک بعد مسأله است؛ و در بعد دیگر، نوسان شدید قیمت ارز در مقابل دالر، مهاجرین را در دریافت خدمات سفارت افغانستان و کنسول‌گری‌ها که معمولا توسط ارز دالر انجام می‌شود، با مشکل مواجه کرده است.
 
در طول ماه‌های گذشته، نوسان و افزایش شدید نرخ ارز دالر در مقابل ریال، واحد پول ایران، اعتراضات گسترده مهاجرین را نسبت به دریافت خدمات از سفارت و کنسول‌گری‌های افغانستان در برابر دالر، به دنبال داشته است. در حال حاضر، قیمت یک جلد پاسپورت الکترونیک 120 دالر است که با نرخ ارز نزدیک به 15 هزار تومان در هر دالر، به یک میلیون 800 هزار تومان می‌رسد، در حالی که سال قبل مهاجرین یک جلد پاسپورت 120 دالری را با نرخ 600 هزار تومانی به دست می‌آوردند. قیمت یک جلد پاسپورت در طول یک سال گذشته، سه برابر شده، این در حالی است که اقتصاد مهاجرین در همین مدت، ضعیف‌تر گردیده و فشارها بر آن‌ها افزایش یافته است.
 
رحمت‌الله رضایی، یکی از شهروندان افغانستان در این مورد نوشته است، با توجه به وضعیت خراب کار در ایران و نرخ دالر به تومان، محاسبه قیمت پاسپورت به دالر یک ظلم آشکار است.
 
وی در نوشته‌ای در صفحه فیس‌بوک نسل آگاه هزاره، "به والله خود شاهد بودم که خانواده‌هایی برای هر یک از چند فرزند دختر خود که سن بیش از 19 سال داشتند، 120دالر یعنی معادل یک میلیون و 800 صد هزار تومان داده بودند. بعضی از این خانواده‌ها که تنها یک کارگر سر فلکه و روزمزد داشتند، از این ظلم گریه می‌کردند. امروزه وضعیت ایران به گونه‌ای است که حتی پرداخت 60 دالر هم سخت است".
 
آقای رضایی با اشاره به صرافانی که در کنار سفارت افغانستان در تهران فعالیت می‌کنند، آن‌ها را "دزدانی" تشبیه کرده که در کمین اند و محاسبه قیمت پاسپورت به دالر، یک نوع ظلم هویدا است.

وی خطاب به مسئولان کشور پیشنهاد کرده که قیمت پاسپورت‌ها را به جای دالر، به تومان و با توجه به توان مالی مهاجران مقیم ایران، تعیین کنند.
 
این شهروند کشور انتقاد کرده که این مردم در اروپا نیستند که معاش به دالر بگیرند، تا شما نیز با آنان معامله دالر داشته باشید؛ بلکه این‌ها مهاجرانی اند که برای تمدید اقامت در ایران، ماهیانه هر نفر حدود 60 هزار تومان باید پرداخت کنند، اکثریت قریب به اتفاق مهاجران در ایران بیمه نیستند، وضعیت کار در این روزها خوب نیست، پول مدرسه فرزندان‌شان نیز هست و صدها مشکل دیگر نیز وجود دارد.
 
در این زمینه، سید ابراهیم حجازی، مسئول نمایندگی امورمهاجرین سفارت افغانستان در تهران نیز به خبرنگار آوا می‌گوید: در شرایط اقتصادی جدید ایران، مهاجرین در حوزه‌های مختلف خدمات سفارت و بیشتر در بخش پاسپورت با مشکل مواجه شده‌اند.
 
به گفته وی، هرچند در حوزه‌هایی مانند دریافت نکاح‌خط نیز دالر دریافت می‌شود، اما هزینه‌ها یا متقاضیانش کم‌تر است، مثلا روزانه 30 درخواست نکاح‌خط وجود دارد، اما متقاضیان پاسپورت، روزانه 150 تا 300 مورد است. از سوی دیگر، یک نکاح خط برای دو نفر صادر می‌شود، اما هر عضو خانواده و به صورت جداگانه باید پاسپورت بگیرد.
 
آقای حجازی خاطرنشان کرد که به دنبال این مشکلات، ماه گذشته که قیمت دالر در برابر پول ایران، 11 هزار تومان بود، در نامه‌ای به رهبری وزارت امورمهاجرین در کابل، مشکلات مهاجرین را یادآوری کرده است.
 
وی گفت که افزایش بی‌سابقه قیمت دالر، در شرایطی که وضعیت اقتصادی مردم جالب نیست، ممکن است سبب شود که مهاجرین که نتوانند پاسپورت خود را به موقع بگیرند و این نگرفتن پاسپورت، ممکن است اقامت، حساب بانکی، تحصیل دانشجویان و... را با مشکل مواجه کند.
 
انتقال مشکلات به رهبری وزارت امورمهاجرین/ پیشنهاد ارائه نرخ ثابت برای دالر
مسئول نمایندگی امورمهاجرین سفارت افغانستان در تهران تصریح کرد که در نامه‌ای به وزارت امورمهاجرین، این مشکلات مهاجرین را یادآوری کرده از این وزارت خواسته تا در تعامل با وزارت‌های امورخارجه و مالیه و سایر ادارات ذیربط، و یا کابینه، این مشکلات مد نظر گرفته شود و برای آن چاره‌جویی گردد.
 
وی به عنوان مثال، با اشاره به این‌که کشورهایی مثل ایران یک نرخ ارز دولتی دارند، خاطرنشان کرد که در نامه به وزارت امورمهاجرین، یادآور شده که اگر امکان داشته باشد، یک نرخ ثابتی تعیین شود تا متقاضیان پاسپورت ماشین‌خوان، دالر را با یک نرخ ثابت، مثلا دالر 7 هزار تومان، ارائه بدهند.
 
البته به گفته آقای حجازی، سفارت افغانستان همیشه تلاش خود را کرده که از فشارها بر مهاجر بکاهد و در این زمینه، تخفیف‌های بی‌سابقه در توزیع پاسپورت‌های ماشین‌خوان، در نتیجه این تلاش‌ها، به خصوص تلاش‌های رهبری سفارت به دست آمده است.
 
وی بار دیگر تأکید کرد: "ما قطعا نگران این وضعیت هستیم".
 
خود سفارت هم با مشکل مواجه شده است
محمداسلام دره‌ای، مستشار و مسئول پروژه توزیع تثبیت هویت و پاسپورت سفارت افغانستان در تهران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار آوا، تصریح می‌کند که نوسانات شدید نرخ دالر، مشکلاتی را نه تنها برای مهاجرین، بلکه برای آن‌ها نیز به وجود آورده است.
 
وی با اشاره به این‌که آن‌ها هزینه تثبیت هویت مهاجرین را 10 هزار تومان معادل یک دالر دریافت می‌کنند، خاطرنشان کرد که نوسانات دالر مشکلاتی را در سیستم حساب‌دهی آن‌ها نیز به وجود آورده است.
 
اما به گفته آقای دره‌ای، آن‌ها هزینه صدور پاسپورت را به دالر دریافت می‌کنند.
 
افزایش چند برابری شهریه دانشجویان افغانستانی/ انصراف از رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی
هم‌زمان با افزایش بی‌سابقه نرخ ارز دالر در ایران، مشکلات مالی دانشجویان افغانستانی نیز افزایش یافته است؛ این دانشجویان از یک‌سو با افزایش چند برابری شهریه دانشگاه‌ها به خصوص در رشته‌های پزشکی مواجه شده‌اند و از سوی دیگر، دریافت خدمات سفارت و کنسول‌گری‌های افغانستان به خصوص پاسپورت، برای‌شان سخت و طاقت‌فرسا شده بود که البته این مشکل با تلاش‌های رهبری سفارت مرتفع شد.
 
بر اساس گزارش‌ روزنامه جام جم، چاپ تهران، تا 15 سنبله، 20 دانشجوی افغانستانی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به دلیل افزایش نرخ ارز، از ادامه تحصیل در این دانشگاه انصراف داده‌اند. این در حالی است که 17 هزار دانشجوی افغانستانی در ایران مشغول به تحصیل اند.
 
بر اساس این گزارش، مهرداد فیضی، معاون امور بین‌الملل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران به جام جم گفته که تا 15 سنبله، 20 نفر از ادامه تحصیل انصراف داده‌ و بهانه همه این 20 نفر یکی بوده؛ نوسانات قیمت ارز.

اما بهرام صلواتی، عضو هیات علمی موسسه مطالعات جمعیتی وزارت علوم ایران از انصراف حدود ۹۰ دانشجوی افغانستانی از تحصیل در ایران به علت افزایش ۵ برابر شهریه دانشگاه‌ها در پی بالا رفتن قیمت ارز خبر داده است.
 
در یک برگه انصراف‌نامه یک دانشجوی افغانستانی رشته کارشناسی پرستاری که در صفحات مجازی منتشر شده، آمده است: "این‌جانب در زمان ثبت‌نام شهریه 1000 دلار را با قیمت 4500 تومان پرداخت کردم و با افزایش سه برابری ارز، قادر به پرداخت شهریه نمی‌باشم. عدم موافقت دانشگاه با به ریالی کردن شهریه‌ها علی‌رغم میل قلبی خود، انصراف می‌دهد. کاش کمی مهربان‌تر بودیم".
 
دانشجوی افغانستانی دیگر در برگه انصراف خود از ادامه رشته پزشکی عمومی نوشته است: "1ـ سیر صعودی ارزش دلار از 3800 به 14000 تومان، در مدت تنها یک ترم؛ 2ـ بنده متولد ایران هستم و درآمدم به تومان است و پرداخت 30 میلیون تومان در هر ترم برای مقدور نیست و برخلاف میل قلبی مجبور به انصراف هستم".
 
این در حالی است که بحث شهریه دانشجویان افغانستانی و تبدیل آن از دالر به ریال، واحد پول ایران، در محور گفت‌وگوها و مذاکرات وزیر تحصیلات عالی کشور در سفر هفته پیش به ایران و هم‌چنین تلاش‌های سفیر افغانستان در تهران قرار داشت.
 
نجیب‌الله خواجه عمری، وزیر تحصیلات عالی کشور روز دوشنبه(12 سنبله) در سومین روز سفر رسمي خود به ایران، در دیدار با دکتر غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری این کشور در اصفهان، خواستار تبدیل شهریه‌های دانشجویان افغانستانی از ارزی به ریالی شد.
 
سفير افغانستان نیز در این دیدار مشكل سنگيني شهريه تحصيلي دانشجویان و ناتواني آنان در پرداخت شهريه به دنبال افزايش بي‌سابقه نرخ ارز در مقابل ريال را مطرح نمود. وی خاطرنشان کرد كه ادامه اين وضع و اجبار براي پرداخت شهريه با ارز، آن‌هم به نرخ آزاد، باعث خواهد گرديد كه اين دانشجويان انصراف دهند و نتوانند تحصيلات خود را تكميل نمايند.
 
این در حالی است که دكتر طالبي، رئيس دانشگاه اصفهان در دیدار با وزیر تحصیلات عالی افغانستان گفت كه هيئت امناي اين دانشگاه مصوب نموده تا شهريه دانشجويان مهاجر افغانستان كه در ايران تولد يافته‌اند، با اعمال تخفيف به ريال پرداخت گردد.
 
در واکنش به مشکلات شهریه دانشجویان افغانستانی که در صفحات مجازی بازتاب گسترده داشته، حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهور ایران، از دریافت نامه تعدادی از دانشجویان افغانستانی که در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی تحصیل می‌کنند، خبر داده و گفته که برای انعکاس این درخواست برای تصویب نرخ شهریه‌‌، با معاون آموزشی وزارت بهداشت صحبت و مکاتبه‌ کرده است.

به گفته آقای حسام‌الدین آشنا به انصاف نیوز، امیدوارند دولت و به ویژه وزارت‌های بهداشت و علوم، تدبیری در نظر بگیرند تا دانشجویانی که در ایران تحصیل می‌کنند و برای پرداخت شهریه منابع دالری ندارند، بتوانند تحصیل کنند.
 
هرچند باید گفت که موضوع انصراف از تحصیل دانشجویان افغانستانی در ایران، داستان تازه‌ای نیست؛ چرا که در سال 1392، ۱۰۰ نفر از دانشجویانی که در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) تحصیل می‌کردند، به دلیل افزایش و تبدیل نرخ ارز از مرجع به نرخ مبادله‌ای، که رشد دو برابری شهریه را در پی داشت، از این دانشگاه انصراف دادند.

 در آن سال این دانشجویان تلاش زیادی کردند تا حداقل این افزایش شامل ورودی‌های قدیمی نشود؛ از صحبت با مسئولان دانشگاه گرفته تا نامه به رهبری و رییس جمهوری، اما به نتیجه‌ای نرسیدند.
 
البته این تنها یک روی سکه است. در روی دیگر سکه، دانشجویان افغانستان برای استفاده از خدمات سفارت و کنسول‌گری‌های کشور، به خصوص دریافت پاسپورت‌های ماشین‌خوان نیز با مشکل مواجه بودند، که البته به دنبال تلاش‌ها و پی‌گیری‌های رهبری و دیپلمات‌های ارشد سفارت افغانستان در تهران با حکومت مرکزی در کابل، یک تخفیف بی‌سابقه برای دریافت پاسپورت این دانشجویان اعطا شد.
 
بر اساس فرمان ریاست جمهوری در این مورد، صدور پاسپورت ماشین‌خوان برای دانشجویان افغانستانی رایگان اعلام شد و آن‌ها تنها هزینه دفترچه پاسپورت، معادل 20 دالر را پرداخت می‌کنند.
 
با تلاش فراوان، مسئول امور دانشجویی سفارت افغانستان در تهران، پیرامون این مشکلات دانشجویان، حاضر به گفت‌وگو با خبرنگار صدای افغان(آوا) در تهران نشد.