اسنادی به دست خبرگزاری صدای افغان(آوا) در مزارشریف رسیده است که نشان می دهد فساد مالی میلیونی در ریاست معارف ولایت بلخ وجود دارد. بر اساس این سند، وزارت معارف بنابر ضرورتی که مکاتب ولایت بلخ داشته، به تعداد ۲ هزار و ۲۹۶ معلم حق الزحمه را در سال ۱۳۹۶ با اختصاص ۱۲۴ میلیون و ۲۰۰ افغانی که حد اوسط برای هر استاد در ۹ ماه درسی، ماهی ۶ هزار افغانی را در نظر گرفته، اختصاص داده است. با این که معارف بلخ اقرار می کند که مکاتب این ولایت با کمبود معلم روبرو است، اما با آن هم فقط ۱۲۱۸ استاد حق الزحمه را جذب نموده و از تعداد معین شده با وزارت معارف، ۱۰۷۸ معلم جذب نشده است.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا)، این در حالی است که با وجود گذشت ۸ ماه از آغاز سال تعلیمی، هنوز اکثر معلمان حق الزحمه، معاش خود را در یافت نکرده اند.
معلمین معترض: تا هنوز یک افغانی بابت معاش حق الزحمه دریافت نکرده ایم
در در پیوند به این مسأله، استادان حق الزحمه ۶۶ مکتب که تا هنوز حقوق شان را دریافت نکرده اند، در مقابل مقام ولایت بلخ دست به اعتراض زده و خواهان پرداخت معاشات حق الزحمه خود شده اند.
این معلمین در مصاحبه با خبرنگار آوا می گویند که از این ۶۶ مکتب، ۱۷ باب آن در داخل شهر مزارشریف می باشد که تا هنوز حتی یک افغانی هم بابت معاش حق الزحمه دریافت نکرده اند.
ریاست معارف ولایت بلخ، معاش یک استاد را بین سه معلم تقسیم کرده است
هم چنان این استادان معترض می گویند که قرار بود در شروع سال معارف بلخ برای استادان ۱۶ پاس، ساعت ۸۰ افغانی و نیز برای ۱۴ پاس ها ساعت ۷۰ افغانی بپردازد، اما حالا ریاست معارف گفته است که به خاطر نبود بودجه، باید حق یک استاد میان سه استاد تقسیم گردد.
اسنادی که در اختیار خبرگزاری آوا قرار گرفته، صحبت های این استادان را تأیید می کند که ریاست معارف بلخ در سال جاری سهم یک استاد حق الزحمه را میان سه استاد تقسیم کرده است که بر اساس آن، این استادان حق الزحمه با ۲۴ ساعت تدریس در هر هفته(۹۶ ساعت در ماه)، فقط در آخر ماه، دو هزار افغانی دریافت می کنند.
حالا مسأله اینجاست که وزرات معارف معاش ۲ هزار و ۲۹۶ استاد حق الزحمه را در سال جاری مالی در نظر گرفته و پول این بخش را نیز به آدرس معارف این ولایت حواله نموده است، اما از یک سو ریاست معارف بلخ ۱ هزار و ۲۱۸ استاد را جذب کرده، از سوی دیگر حقوق استان حق الزحمه جذب شده را پرداخته نکرده و حتی تصمیم گرفته حقوق هر استاد را میان سه نفر تقسیم کند.
سرنوشت نامعلوم ۱۰۲ میلیون و ۷۶ هزار و ۲۰۰ افغانی پول استادان حق الزحمه در ریاست معارف ولایت بلخ
بر این اساس، می توان این گونه محاسبه کرد:
مجموع پول در نظر گرفته برای ۲۲۹۶ معلم ۱۲۴ میلیون و ۲۰۰ افغانی است، حالا اگر از مجموع این پول برای ۱۲۱۸ تن در ۹ ماه درسی و هر ماه ۶ هزار افغانی پرداخت گردد، مجموع پول این استادان مبلغ ۶۵ میلیون و ۷۷۲ هزار افغانی می گردد که از اصل پول در نظر گرفته شده و اختصاص یافته، ۵۸ میلیون و ۲۲۸ هزار و ۲۰۰ افغانی باقی می ماند. حالا اگر این پولی که قرار است برای استادان داده شود، به سه قسمت تقسیم گردد؛ یعنی ۶۵ میلیون و ۷۷۲ هزار تقسیم بر سه گردد، ۲۱ میلیون و ۹۲۴ هزار افغانی به استادان داده می شود و متباقی پول که ۴۳ میلیون و ۸۴۸ هزار افغانی می شود، به این استادان پرداخت نمی شود.
از سوی دگیر، اگر این مقدار پول از سهم استادان که ۴۳ میلیون ۸۴۸ هزار باقی می ماند، با پولی که از ابتدا برای استادان در نظر گرفته شده، اما استاد جذب نشده(۵۸ میلیون و ۲۲۸ هزار و ۲۰۰افغانی) جمع شود، مجموع آن ۱۰۲ میلیون و ۷۶ هزار و ۲۰۰ افغانی می شود که معلوم نیست کجا شده است؟!
رییس معارف حاضر به پاسخ گویی نیست/ آمر ارتقای کیفیت: وزارت پول کمی اختصاص داده است
خواستیم در این مورد نظر رئیس معارف بلخ را داشته باشیم، اما با تماس های مکرر با خود ایشان، موفق به مصاحبه نگردیدیم. بخش هماهنگی معارف با رسانه ها نیز ما را به بخش مدیریت سطح ارتقای کیفیت این ریاست معرفی کرد.
همایون رحمانی، آمر بخش ارتقای کیفیت ریاست معارف بلخ در پیوند به تأخیر پرداخت معاشات معلمین به آوا این چنین گفت: "به دلیل این که امسال وزارت معارف پول کمی را نسبت به سال قبل برای معاشات حق الزحمه اختصاص داده و این پول برای استادان ما کافی نبود؛ معارف بلخ خواهان اختصاص دادن بودجه بیشتر در این زمینه شد که ما به خاطر روشن شدن مقدار پول خواسته شده از وزارت، از دادن معاشات استادهای حق الزحمه جلوگیری کرده ایم".
اما استادان اعتراض کننده که صدای خود را بلند کرده اند و خواستار حق شان شده اند، در صحبت با خبرنگار آوا، دلیل پرداخت معاشان را از زبان معارف چنین گفتند: "معارف بلخ برای ما گفته است مقدار پولی که برای پرداخت معاشات حق الزحمه آمده بود، در جاهای دیگه که ما نیاز داشتیم، به مصرف رسانیده ایم".
اسناد به دست آمده: وزارت معارف در سال ۹۶ تخصیص برای ریاست معارف بلخ را افزایش داده است/ پول حق الزحمه به ریاست معارف بلخ حواله شده است
در حالی آمر بخش ارتقای کیفیت ریاست معارف بلخ این گفته ها را بیان می دارد که نظر به اسنادی که در دست خبرگزاری آوا است، وزارت معارف درسال ۱۳۹۵ به معارف بلخ اجازه گرفتن ۲ هزار و ۱۰۱ استاد را به عنوان استاد حق الزحمه داده بود، اما این ریاست ۱ هزار و ۹۵۷ استاد را جذب معارف کرده است، اما در سال جاری، وزارت معارف به سبب اضافه شدن شاگردان جدید و بنابر ضرورتی که مکاتب ولایت بلخ داشته، به اضافه ده درصد افزایش از سال قبل، اجازه گرفتن ۲ هزار و ۲۹۶ استاد حق الزحمه را به معارف بلخ با معاش در حد اوسط ۶ هزار افغانی در ماه برای ۹ ماه درسی در نظر گرفته است.
هم چنان نظر به همین سند، مجموع پول اختصاصی استادان حق الزحمه، ۱۲۴ میلیون و ۲۰۰ افغانی در سال جاری به آدرس ریاست معارف ولایت بلخ حواله شده است.'
این در حالی است که ریاست معارف بلخ، علت کم پرداخت کردن معاشات استادان حق الزحمه را در اختیار نداشتن پولی کافی در این ریاست عنوان می کند.
همایون رحمانی در مورد مقدار پول اختصاص داده شده بابت پرداخت معاشات حق الزحمه استادان می گوید: "مقدار پولی که وزارت معارف در لیست خود درج کرده است؛ این مقدار همه را دچار یک سوء تفاهم کرده است."
وی در ادامه تصریح نمود: "این مقدارپول ذکر شده (۱۴۳ میلیون و ۷۲۸ هزار ۷۲ افغانی) تنها برای استادان حق الزحمه نیست، بلکه به خاطر پرداخت اضافه کاری های مدیران مکاتب، سرمعلمین و کتاب دارها نیز در نظر گرفته شده است".
نامبرده هم چنان اضافه کرد: "نظر به ضرورتی که ما امسال به خاطر پرداخت معاشات متقاعدین معارف داشتیم، از همین مقدار پرداخت کرده ایم".
این در حالی است که ستون اضافه کاری های این افراد که وی ذکر می کند و نیز متقاعدین، نظر به سند در جدول جداگانه به مبلغ ۱۹ میلیون و ۷۲۷ هزار و ۸۷۲ افغانی در نظر گرفته شده که با مجموع پول استادان حق الزحمه(۱۲۴ میلیون و ۲۰۰ افغانی)، ۱۴۳ میلیون و ۷۲۴ هزار و ۷۲ افغانی می گردد.
تنها استادان حق الزحمه اعتراض ندارند
با این حال این استادان حق الزحمه که اعتراض کرده اند، تنها کسانی نیستند که ریاست معارف ولایت بلخ پرداخت دو هزار افغانی را برای شان وعده داده، بلکه استادان رسمی نیز از پرداخت کم و همچنین عدم پرداخت حق الزحمه اضافه کاری شان شکایت دارند.
زهرا محمدی، فارغ التحصیل رشته پشتو از دانشکده تعلیم و تربیه دانشگاه بلخ است. وی به مدت دو سال می شود در ولسوالی چهارکنت بلخ به عنوان استاد رسمی کار می کند. وی هم چنان بنابر کمبود استاد در مکتب شان، با دیگر همکارانش به عنوان استاد حق الزحمه یک شیفت را تدریس می کنند.
وی که در قریه آب خانه در مکتب امام حسن(ع) استاد است، می گوید: در مکتب شان ۵ استاد مشغول تدریس هستند و در سال جاری یک حق الزحمه برای پنج نفر تقسیم شده که برای شان در بدل سه ساعت تدریس در هر روز، فقط یک هزار افغانی در ماه بابت حق الزحمه پرداخت شده است.
این استاد با بیان این که نه تنها پول های وی و همکارانش در سال جاری کم آمده، بلکه در سال گذشته نیز فقط سه ماه پول حق الزحمه خود را دریافت کرده اند و آن هم فقط ماهی دو هزار افغانی بوده است.
پول معاشات استادان حق الزحمه ۱۴ مکتب، برای سرپوش گذاشتن بر فساد، به صورت کامل پرداخت شده است
اما در حالی این استادان حق الزحمه پول های کمی دریافت کرده و یا قرار است دریافت نمایند که منابعی در بلخ می گویند، ۱۴ باب مکتب در شهر مزارشریف توانستند در سال جاری پول های استادان حق الزحمه خود را به طور کامل دریافت نمایند.
یک منبع که نمی خواهد نامی از آن در گزارش ذکر شود، می گوید، استادان این مکاتب زمانی ۳ هفته پیش توانستند که تمام شان پول های خود را به طور کامل دریافت نمایند که مدیران مکاتب شان، سهم دو هزار افغانی را در ماه قبول نکرده و طی در خواستی به وزارت معارف مراجعه می کنند و خواهان زیاد شدن پول های حق الزحمه شان می گردند که در آن جا به سندی دست می یابند که معاشات استادان حق الزحمه از طرف وزارت به طور کامل و قبلا پرداخت شده، اما ریاست معارف بلخ به آن دستبرد زده است.
این منبع در ادامه گفت: "بعد از آن، این مکاتب با سند دست داشته خود و با مداخله عباس ابراهیم زاده، وکیل مردم بلخ در ولسی جرگه، موفق می شوند تمام حقوق چند ماه شان را آن هم به طور کامل و یک جا دریافت نمایند".
در این جا ریاست معارف بلخ نیز تأیید می کند که تعدادی از مکاتب در شهر مزارشریف حقوق حق الزحمه شان را به طور کامل دریافت کرده اند .
اما این ریاست در ادامه گفت: "به خاطر تلاش هایی که مدیران این مکاتب داشتند؛ توانستند کارهای دوران معاش استادان را خودشان به عهده بگیرند و موفق شدند که به وقت معین معاشات شان را دریافت نمایند".
هم چنان بنابر گفته یک منبع دیگر، این استادان در حالی در مقابل مقام ولایت بلخ دست به اعتراض می زنند که آن ها از اول تقسیم حق یک معلم را میان سه معلم را قبول کرده اند، ولی زمانی که از کامل گرفتن معاشات این ۱۴ باب مکتب آگاه می شوند؛ حالا خواهان گرفتن تمام معاشات شان هستند؛ در حالی که در اول به همین دو هزار افغانی قانع شده بودند.
در این جا ریاست معارف بلخ بر نداشتن پول تأکید می کند و می گوید که در حساب خود پولی به خاطر پرداخت معاشات استادان به طور کامل را ندارند.
همایون رحمانی، آمر بخش ارتقای کیفت معارف ریاست معارف ولایت بلخ می گوید: "اگر کسانی ادعا دارند که پول در حساب معارف بلخ آمده است، ولی این ریاست این پول را در اختیار معلمین قرار نمی دهد، باید بگویم که پول دولت را هیچ کس نمی تواند به جیب خود بزند و نیز یک ماه از سال مالی باقی مانده است، اگرهم این پول اضافه نماید، دوباره مسترد خواهد شد".
این مسئول معارف در حالی از مسترد کردن پول صحبت می کند که شماری از استادان ولسوالی ها معاشات حق الزحمه پارسال را نیز دریافت نکرده اند و هم چنان در سال جاری هم پول ناچیزی دریافت کرده اند.
استادان حق الزحمه به چی کسانی گفته می شود؟
استادان حق الزحمه به استادانی گفته می شوند که یا استاد در مکاتب دولتی رسمی و برحال هستند که بر علاوه تایم درسی خود، در مکتبی که استاد هستند، یا در یکی از مکاتب دیگر، در یک شیفت تدریس می کنند و پول آن ها به اساس ساعات تدریس شده در ماه محاسبه می گردد. گروه دیگر، استادان رسمی مکاتب نیستند، اما مکاتبی که نیاز به استاد دارند و استادان رسمی خودشان کفایت نمی کند، شماری را به عنوان استاد استخدام می کنند که پول هر دو طبق ساعت(کسانی که ۱۶ پاس هستند، ساعت ۸۰ افغانی و ۱۴ پاس ها ساعت ۷۰ افغانی) برای شان پرداخته می شود.
با این حال شماری از استادانی که به طور رسمی استاد نیستند، به آرزوی این که توسط ریاست معارف به معلم رسمی تبدیل شوند، هر روز به مدت چهار ساعت مشغول تدریس هستند.
فاطمه حیدری، فارغ التحصیل از رشته تاریخ دانشکده تعلیم و تربیه ولایت بلخ است. وی فعلا به عنوان استاد حق الزحمه در یکی از مکتب شهر مزارشریف مصروف تدریس می باشد.
وی می گوید: "با تدریس در این جا اولا تجربه کاری پیدا می کنم و با دریافت تجربه کاری، شاید بتوانم در پروسه رقابتی معلمین در سال بعد، راه پیدا نمایم و به عنوان معلم رسمی جذب شوم".
سایر موارد فساد در ریاست معارف ولایت بلخ: فروش بست های معلمی و تبدیلی استادان
این در حالی است که موضوع پرداخت معاشات استادان حق الزحمه ولایت بلخ تنها موردی نیست که موجودیت فساد را در معارف بلخ افشا می کند، بلکه فروش بست های معلمی و نیز تبدیلی استادان از ولسوالی های دور به داخل شهر، از موارد دیگری هستند که این ریاست را متهم به فساد می کند.
وحیده رحمانی، بانویی است که در سال ۱۳۹۵ از رشته پشتو از دانشکده ادبیات دانشگاه بلخ فارغ گردیده است. وی می گوید: "زمانی که در ریاست معارف درخواست می دهم که به عنوان استاد رسمی جذب شوم، برایم گفته می شود که فعلا در معارف بست وجود ندارد ".
وی هم چنان گفت: "این در حالی است عده ای که در ریاست معارف کار می کنند؛ چندین مرتبه برایش گفته اند که می توانند کار وی را در بدل ۸۰ هزار افغانی اجرا نمایند".
گلالی (نام مستعار) به خبرنگار آوا می گوید که خانه شان در شهر مزارشریف است، اما به دلیل این که جذب شدن در داخل شهر در معارف بلخ مشکل بود؛ در امتحان رقابتی معارف در ولسوالی شولگره بلخ جذب شده است، اما به دلیل این که دختر خانم است و نمی توانسته آن جا برود؛ بناء مجبور شده با دادن ۵۰ هزار افغانی، خودش را در یکی از مکاتب شهر مزارشریف تبدیل نماید.
اما آقای رحمانی، آمر بخش ارتقای کیفت معارف ریاست معارف ولایت بلخ با تأیید اینکه فساد در معارف بلخ وجود دارد، می گوید: "ما نمی گوییم که در اداره معارف که ۱۵ هزار کارمند وجود دارد، تمام آن ها فرشته هستند و خطا نمی کنند".
وی با بیان این که همیشه بیشترین شکایت در بخش استخدام این ریاست وجود داشته و به سبب همین شکایات، امسال صلاحیت انتخاب استادان از معارف گرفته شده و به ریاست اصلاحات اداری سپرده شده است، در ادامه گفت: "به همین خاطر در سال جاری روند استخدام استادان به مانند امتحان کانکور شده است و نیز مکاتبی که به استاد نیاز دارند، لیست گرفته شده و کسانی که از این پروسه کامیاب می شوند، مستقیما از طریق ریاست اصلاحات اداری در همان مکتب استخدام می گردند".
چه کسانی در گذشته در بلخ به عنوان معلم انتخاب شده اند؟!
اما با توجه با این صحبت ها، چه کسانی صاحب بست های معلمی در گذشته شده اند و بر اساس دادن رشوه توانستند که بست بخرند و شامل وظیفه شوند؟!
عبدالله یک تن از فارغین دانشکده تعلیم و تربیه است که در سال ۱۳۹۴ در امتحان رقابتی ریاست معارف بلخ اشتراک کرده، اما موفق نشده است بست معلمی را به دست بیاورد.
وی می گوید: "هم صنفی ام که حتی خودش در دوران دانشگاه پایان ترین درصد نمره را داشت و نیز نتوانست در امتحان رقابتی معلمی در سال ۱۳۹۴ نمره کامیابی را بگیرد، اما خبر شدم که با دادن رشوه در یکی از مکاتب شهر مزارشریف به عنوان استاد رسمی انتخاب شده است".
وی می گوید، از آینده کسانی که که زیر دست او آموزش می بینند، نگران است.
در عین حال کم بودن معاشات استادان، تدریس استادان در مکاتب خلاف رشته درسی و نیز جذب استادانی که توانایی تدریس را ندارند، از جمله مواردی است که به گفته کارشناسان، اثرات بدی را بالای آموزش و پرورش دارد.
قابل به ذکر است که این گفته ها در حالی مطرح می شود که به تازگی نزدیک به ۳۱۰ بست جدید در معارف بلخ اعلام شده است و نیز صدها جوان تحصیل کرده بیکار در این دوره به رقابت می پردازند تا در سال آینده به عنوان استاد در معارف جذب شوند، اما این که از میان آن ها چه تعداد بر اساس لیاقت و شایستگی و چه تعداد بر اساس رشوه و واسطه، بست های معارف را اشغال می کنند؛ گذر زمان پاسخ خواهد داد؟!