معاون اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استان/ ولایت تهران در گفتگویی ویژه با خبرگزاری صدای افغان(آوا)، با اشاره به اساس دستور امام خامنه ای(دام ظله العالی) در سال ۱۳۹۵ مبنی بر توجه به شاخص های فرهنگی در میان جامعه پناهنده، گفت که این اداره با شناسایی اقشار مختلف این جامعه، اقدام به نیازسنجی و دسته بندی نیازهای آن ها کرده و با استفاده از ظرفیت های این جامعه، تلاش نموده این نیازها را برطرف کند. خانم میترا قدیمی خاطرنشان کرد که اکنون پناهنده، اداره کل اتباع را به عنوان یک مأمن امن برای خود می داند و می داند اینجا گوش شنوایی برای برنامه ها، نیازی ها، تفکرات و ایده های شان وجود دارد.

به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا) از تهران، خانم میترا قدیمی با بیان این که یک سوم شهروندان افغانستانی در حوزه استان/ ولایت تهران حضور دارند، به خبرنگار آوا گفت، به دنبال دسته بندی نیازهای جامعه پناهنده، آن ها در سال ۹۵ این دسته بندی ها را به روز کرده و برای این نیازها تعریف مشخصی را ارائه کردند و از سال جاری(۹۶) فعالیت های اجرایی آن ها به خصوص در حوزه فرهنگی آغاز شده است. به عنوان مثال، یک مرکز مشاوره ای با حضور ۵ تن از تحصیل کردگان مقطع دکترای جامعه پناهنده که دکترای حقوق بین الملل داشتند، در مرکز خلیج فارس و مراکز مشاوره دهی در زمینه مهاجرت و پناهندگی در کشورهای اروپایی و پیامدهای آن در مرکز پیامبر اعظم را راه اندازی نمودند. همچنین اولین جشنواره قرآنی برای اتباع افغانستانی در حوزه استان تهران برگزار شد و در کنار آن برای اولین بار نماز عیدین اهل سنت برپا شد. به دنبال آن، مسابقه ورزشی بین تیم فوتبال مهاجر و تیم هنرمندان ایران برگزار گردید و همچنین یک مرکز فرهنگی هنری در مرکز خلیج فارس افتتاح گردید.

معاون اداره کل اموراتباع و مهاجرین خارجی استان تهران خاطرنشان کرد که این ها جزء کارهایی بود که امسال برای اولین بار در حال انجام هستند و پی آمد و نتیجه چند سال زحمات برای نیازسنجی های جامعه پناهنده بود.

وی گفت که در حوزه استان تهران با ۱۵ اینجو یا موسسه فعال کار می کنند، با کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان کار و همکاری دارند و همچنین از طرف دیگر، با ۴۶ دفتر کفالت، سهولت های بسیار خوبی را برای کارهای اداری جامعه پناهنده فراهم شده است.

از سوی دیگر، به گفته خانم قدیمی، تاکنون دو مرحله از طرح سرشماری مهاجرین افغانستانی دارای مدارک فاقد اعتبار، اجرا شده و باید یک مرحله سوم سرشماری برای بحث اتباع غیرمجاز نیز برگزار شود، اما این که کی و چه زمانی این کار انجام می شود، هنوز به نقطه اشتراک نرسیده اند. وی خاطرنشان کرد که بعد از این سرشماری ها، آن ها آماری را به دست خواهند آورد که این آمار می تواند برای دولت مردان تصمیم گیرنده باشد که بالاخره باید با این اتباع چه کار کنند؟

معاون اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استان تهران افزود که در حوزه این استان چیزی در حدود ۱۷۰ هزار نفر دانش آموز پناهنده وجود دارد که ۶۰ هزار نفر از این مجوعه را دانش آموزان غیرمجازی تشکیل می دهد. همچنین چیزی در حدود چهار هزار دانشجوی افغانستانی در حوزه استان تهران مشغول تحصیل هستند.

وی در پیامی به جامعه پناهنده، از همه خواست که مطیع قانون بوده و همه در یک چارچوب حرکت کنند. در این میان، اگر هر کدام بخواهند قانون گریزی کرده و از مسیر قانون منحرف شوند، عواقب خیلی بدی خواهد داشت.

در زیر به متن کامل مصاحبه خبرگزاری صدای افغان(آوا) با خانم میترا قدیمی، معاون اداره کل اموراتباع و مهاجرین خارجی استان/ ولایت تهران توجه کنید:

سوال: اهمیت و تفاوت استان تهران و اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی این استان نسبت به استان های دیگر، به عنوان پایتخت چیست؟ چه تفاوت ها و ویژگی هایی در تهران وجود دارد که در سایر استان ها کمرنگ تر است؟

قدیمی: تهران پایتخت سیاسی اقتصادی کشور جمهوری اسلامی ایران است و ویژگی های خاص خود را دارد. یک سوم اتباع افغانستان در حوزه استان تهران حضور دارند و این بر اهمیت این موضوع برای ما افزوده است. این حضور سبب شده که ما به یک سری امورات متفاوت از کارهای اصلی مان به عنوان حاشیه امور بپردازیم که همان بحث شناسایی اقشار مختلف جامعه پناهنده در سال ۹۳و ۹۴ بود. ما نیازسنجی کردیم، این اقشار را شناسایی کردیم؛ روحانیون، مذهبیون، دانشجویان، معلمین، حقوق دانان، زنان و حتی نخبگان، ورزشکارانی که در این زمینه ها فعالیت می کنند، با شناسایی این اقشار، ما به یک نیازسنجی دست پیدا کردیم و نیازهای آن ها را دسته بندی کردیم. به دنبال آن، در سال ۹۵ ما این دسته بندی ها را به روز کردیم و برای این نیازها تعریف کردیم. مثلا احساس کردیم که جامعه پناهنده به خاطر عدم اشرافیت بر حقوق شان پیرامون حقوق شهروندی و پناهندگی، گران بودن بحث وکلات و گرفتن وکیل برای برخی از امورات، خیلی بین دادگاه های ما سرگردان اند، با توجه به این مشکل، ما یک مرکز مشاوره ای را با حضور ۵ تن از تحصیل کردگان مقطع دکترای جامعه پناهنده که دکترای حقوق بین الملل داشتند، در مرکز خلیج فارس راه اندازی کردیم. با راه اندازی این مرکز مشاوره، اکنون خانواده ها می آیند و مشاوره حقوقی می گیرند و بعضی وقت ها برای شان لایحه ها و شکایت نامه ها نوشته می شود. یا در زمینه های دیگر، ما به دنبال مهاجرت هایی که به اروپا شکل گرفت، احساس کردیم که جامعه پناهنده ما بی اطلاع است، به خصوص نسل های دوم و سوم پناهنده، بر این اساس مراکز مشاوره دهی را در این زمینه در مرکز پیامبر اعظم راه اندازی کردیم، بازهم به وسیله خود دکترای روان شناسی بالینی جامعه پناهنده که فارغ التحصیل ایران بودند. برای جوانان پناهنده کلاس گذاشتیم، همه گزینه ها را برای شان توضیح دادیم که اگر از کشور خارج شوید، چه حقوقی از شما لغو خواهد شد و اگر برگردید، چه اتفاقی برای شما می افتد! در حال اطلاع رسانی هستیم. در خصوص دختر و پسرهایی که ازدواج می کنند هم کلاس هایی را در مرکز خلیج فارس داریم. دارالقرآن ها را سامان دهی کردیم، به ۱۴۰ دارالقرآن مجوز دادیم، به ۴۲۰ هیأت مذهبی مجوز دادیم و خیلی کارهای دیگری که در زمینه های فرهنگی می توانستیم بر اساس نیاز جامعه، آن ها را نهادینه کنیم.

سوال: پس دیده می شود که جدای از مسائل اداری، اداره اموراتباع و مهاجرین خارجی استان تهران و در سطح بزرگ تر، اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، نیازسنجی انجام داده و به مسائل فرهنگی و ورزشی بیشتر توجه می کند. بر این اساس ما اخیرا شاهد افتتاح یک مرکز فرهنگی هنری برای پناهندگان در تهران و همچنین دیدار تیم های منتخب مهاجرین با فرهنگیان جمهوری اسلامی ایران بودیم.

قدیمی: دستور مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۵ مبنی بر اهمیت شاخص های فرهنگی که منجر به تشکیل یک کارگروه فرهنگی شد، یک نقطه قوت در پی گیری این امور بود. این دستور باعث شد که ما در انجام کارهای مان مصمم تر بشویم و در سال ۹۶ اولین جشنواره قرآنی را برای اتباع افغانستانی در حوزه استان تهران برگزار کردیم که اکنون وارد مسابقات کشوری شده و انشالله که وارد مسابقات بین المللی شود. در کنار آن برای اولین بار در سراسر کشور نماز عیدین اهل سنت را برگزار نمودیم. به دنبال آن، مسابقه ورزشی را بین تیم فوتبال مهاجر و تیم هنرمندان گذاشتیم، این ها جزء کارهایی بود که ما امسال برای اولین بار در حال انجام دادن هستیم که پی آمد و نتیجه چند سال زحمات ما برای نیازسنجی های جامعه پناهنده بود.

سوال: بر اساس آمارها و برآوردهای شما، چه تعداد مهاجر افغانستانی در استان تهران حضور دارند؟ این مهاجرین در چند بخش و یا طبقه قابل تفکیک و تقسیم اند، دارای کارت آمایش، پاسپورت های طرح خانوار و افراد بدون درک اقامتی؟

قدیمی: یک سوم جمعیت پناهنده مجاز کشور در حوزه استان تهران زندگی می کنند که به چند دسته تقسیم می شود؛ دارندگان کارت آمایش، پاسپورت خانوادگی، مقیمی و یا دارندگان برگه های تردد. این جمعیت خیلی متناوب و متفاوت اند. علاوه بر آن، در حوزه استان تهران مهاجرین غیرمجازینی هم سکونت دارند که یک تعداد از آن ها به صورت دسته جمعی کارگری می کنند، برخی دیگر به صورت خانواده هایی هستند که در حوزه های مختلف زندگی می کنند که بازهم به دستور مقام معظم رهبری برای ثبت نام دانش آموزان فاقد مدرک، خیلی از این خانواده ها تثبیت شدند و بچه های شان با گرفتن برگه های ادامه تحصیل، وارد مدارس شدند. ما منتظریم که در آینده چه تصمیمی برای این مهاجرین گرفته خواهد شد.

سوال: این یک سوم جامعه پناهندگی و مهاجر چه تعداد می شود؟ کدام بخش تعدادشان بیشتر است؟
قدیمی: بحث مجازین و آمایشی های ما خیلی بیشتر از سایر دارندگان مدارک و حتی غیرمجازین است، حضور دارندگان کارت آمایش پررنگ تر است.

سوال: چه تعداد دفاتر و ادارات رسیدگی به امور اتباع در تهران و با چه ظرفیتی وجود دارد؟
قدیمی: ما در حوزه استان تهران با ۱۵ اینجو یا موسسه فعال کار می کنیم، با کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان کار و همکاری می کنیم، از طرف دیگر با ۴۶ دفتر کفالت کارهای مان را انجام می دهیم. در خصوص مسائل مرتبط با بیمه فکر می کنم چیزی حدود ۷۶ دفتر پیش خوان دولت وارد کار شدند. با ارگان های و ابزارهای مختلف اجتماعی که در حوزه استان تهران هستند، ما سعی می کنیم برای انجام امور پناهندگان تسهیلات لازم را ایجاد کنیم، ولی بیشتر این بار مسئولیت بر دوش ما و ۴۶ دفتر کفالت است.

سوال: دیده می شود که کارهای اداری مربوط به پناهندگان بسیار به صورت نظام مند و سریع پیش می رود و سکتگی و توقف دیده نمی شود؟
قدیمی: قبلا شما پناهنده ها را می دیدید که باید به سه مرکز ما مراجعه می کردند، ازدحام های خیلی زیادی داشتیم، اما الان کارها تقسیم شده، هر کسی در حوزه شهرستان خود، به دفاتر مربوط مراجعه می کند. ما حتی سال گذشته یک دفتر هم در منطقه پاکدشت استان تهران ایجاد کردیم و پس از آن، چیزی حدود ۵۰ هزار نفر از جمعیت پناهنده که مجبور بودند برای پی گیری امورات شان به تهران مراجعه کنند، به پاکدشت مراجعه می کنند و کارهای شان را آنجا انجام می دهند، یعنی ما از صرف این هزینه و این وقت پیش گیری کردیم. از سوی دیگر در حال هماهنگی برای ایجاد یک دفتر مشاوره دهی در دفتر دماوند هستیم که مناطق دماوند، فیروزکوه، رودهن و بومهن را پوشش می دهد، با افتتاح این دفتر بازهم یک تعداد از پناهندگان ما دیگر مسیرهای طولانی را نخواهند آمد و در آنجا به امورات کاری شان رسیدگی خواهد شد.

سوال: روند سرشماری مهاجرین فاقد مدرک اقامتی در تهران چگونه پیش می رود؟ اکنون در چه مرحله ای قرار دارد و چه مراحل دیگر در پیش روی است؟
قدیمی: ما دو مرحله از این طرح را اجرایی کردیم، مرحله دوم آن برمی گشت به دارندگان مدارک فاقد اعتبار، این ها شناسایی شدند و در پکیج های آماری ما قرار گرفتند، قطعا این طرح باید به اتمام برسد، فکر کنم ما باید یک مرحله سوم سرشماری را هم باید انجام بدهیم که همان بحث اتباع غیرمجاز است، ولی کی، چه زمانی و چه کسی می خواهد این کار را انجام دهد، هنوز به آن نقطه اشتراک نرسیده ایم. بعد از این سرشماری ها، ما یک آماری را به دست خواهیم آورد که این آمار می تواند برای دولت مردان و روسای بالا دستی ما تصمیم گیرنده باشد که بالاخره باید با این اتباع چه کار کنیم؟ اقامت بدهیم، خروج شان را از کشور تسهیل کنیم و یا هر برنامه سومی که دولت تشخیص بدهد و ما به عنوان مجری انجام بدهیم.

سوال: پس هنوز هیچ تصمیمی در مورد کسانی که مورد سرشماری قرار گرفته اند، صورت نگرفته است؟
قدیمی: نه این که تصمیم گرفته نشده، ولی آماری که ما داریم، در شدت و ضعف این تصمیم ها می تواند تأثیرگذار باشد، یقینا این که ما چقدر ازدواجی داریم، چقدر از بانوان ایرانی ازدواج کرده اند، بعضی از این افراد از طرح های آمایش جا ماندند؟ چقدر این افراد فاقد مدرک اعتباری هستند و بیش از ده سال در اینجا سکونت دارند، همه این ها گزینه هایی هستند که در نوع مدرکی که ما می خواهیم به این افراد بدهیم، تأثیرگذار خواهد بود.

سوال: در بخش کارهای اداری، دولت جمهوری اسلامی افغانستان هم می پذیرد که وجود اتباع فاقد اسناد اقامتی در جمهوری اسلامی ایران یک معضل و چالش جدی است، به خصوص برای دولت جمهوری اسلامی ایران. شما چه رویکردی را برای ساماندهی به وضعیت این مهاجرین روی دست دارید؟ چگونه می شود حضور این مهاجرین را نظام مند کرد؟
قدیمی: این سوال سختی است، من باید جوابی را بدهم که هنوز خودم از پاسخش مطلع نیستم، سوال شما در حوزه کشوری است، یعنی وزارت کشور در این خصوص تصمیم می گیرد و ما در حوزه تهران هستیم و نمی توانیم یک تصمیم کلان را برای کشور بگیریم، ما خودمان هم منتظریم که تصمیم دولت در خصوص اتباع غیرمجاز به چه شکلی خواهد بود. ما به عنوان مجری صرفا اجرا خواهیم کرد.

سوال: حضور مهاجرین فاقد مدرک در تهران در چه سطحی است، طبق صحبت های شما این حضور نسبت به پناهندگان قانونی در حوزه استان تهران کمتر است؟
قدیمی: من نمی گویم کمتر هستند، به هر حال تهران یک مرکز برای انجام کار، زندگی، دسترسی به پزشک، امکانات، شغل، پروژه های آپارتمان سازی، پروژه های بزرگ زیرزمینی و کارهایی است که اتباع می توانند در آن مشارکت داشته باشند و در تهران پررنگ تر است، پس قاعدتا در تهران باید تعداد بیشتری از اتباع غیرمجاز حضور داشته باشند، تا مثلا جایی مثل استان آذربایجان و کردستان که مناطق ممنوعه ما هستند، یا حتی نسبت به استان اصفهان، تهران و خراسان برجسته تر است. حتی در تهران اتباع ما متفاوت اند؛ یک تعداد در کار ساختمان سازی اند، تعداد دیگر کار صیفی‌جاتی انجام می دهند، عده دیگر در کار ویلا، باغداری و... اند، یعنی بازهم نوع کار و فعالیت این شهروندان افغانستانی غیرمجاز تقسیم می شود.

سوال: یک طبقه دیگر از مهاجرین، آن هایی هستند که دارای پاسپورت های طرح خانوار اند، تصمیم اداره کل اتباع در مورد این بخش از مهاجرین چیست؟ از یک سال به این سو این پاسپورت ها تمدید نشده است.
قدیمی: دولت در حال رایزنی است، انشالله تمدید خواهد شد، اصلا قرار نیست که تمدید نشود، برنامه هایی در دست اجرا است که به زودی انجام خواهد شد، کما این که امورات این دسته از مهاجرین در حال انجام است، ما به مدارس هم اعلام کردیم که این ها دارای اعتبار بوده و تمدید شده اند، فقط منتظریم اجازه تمدید داده شود و تمدید ویزاهای شان را شروع کنیم.

سوال: در بخش فرهنگی می خواهم بیشتر جزییات بدهید، دیده می شود که وزارت کشور و اداره کل اتباع، یک اهتمام و توجه ویژه ای برای کار فرهنگی در حوزه مهاجرین داشته و نمونه ها و تأثیرات چشمگیر آن نیز دیده می شود. این مسأله بر افزایش روحیه تعامل و اعتماد میان دو ملت تأثیر جدی داشته است. به عنوان نمونه ما شاهد افتتاح یک مرکز فرهنگی هنری برای پناهجویان در اردوگاه سلیمانخانی بودیم. رویکرد اداره اتباع استان تهران در این زمینه چه بوده و چه خواهد بود؟
قدیمی: ما اکنون در دوره تثبیت فعالیت های دو سال قبل در زمینه فرهنگی هستیم که شکر خدا خیلی هم خوب پیش رفتیم. از جمله کارهایی که در سال ۹۶ می خواهیم انجام بدهیم، بحث ایجاد کارگاه های اشتغال زایی است، ما در حال راه اندازی یک کارگاه در مرکز خلیچ فارس برای زنان بی سرپرست هستیم که تقریبا کارش آغاز شده، یک کارگاه اشتغال زایی خیلی بزرگ برای زنان بی سرپرست در منطقه پیامبر اعظم داریم، آن هم در حال مناقصه پیمان کار برای شروع است، این ها جز کارهای بزرگی است که در حال انجام هستیم. یک مرکز فرهنگی هنری را به تازگی در مرکز خلیج فارس راه اندازی کردیم، تعداد زیادی از هنرمندان بزرگوار جامعه پناهنده را در زمینه های مختلف فرهنگی هنری چون نقاشی، خطاطی، مینیاتور، تهذیب، سینما، تئاتر و حتی معماری شناسایی کردیم، قرار شده که این هنرمندان شناسایی، نیازسنجی و استعدادیابی را در این رشته ها انجام دهند. انشالله در همین مرکزی که افتتاح شد، ما کلاس های آموزشی و رونمایی کتاب خواهیم داشت، شب شعر خواهیم گذاشت و خیلی از همایش های جامعه پناهنده را در آنجا برگزار خواهیم کرد.

سوال: در راستای هماهنگی این مسائل شما با چه دشواری هایی روبرو بودید. قطعا یک مسأله جدید است و نیاز به زحمت و تلاش بیشتر دارد. بازخورد این گونه فعالیت ها هم در داخل جمهوری اسلامی ایران و هم در بین مهاجرین و پناهندگان چطور بوده است؟
قدیمی: بازخوردش خیلی خوب بود، اولا که یک تنوع کاری در حوزه امور اتباع ایجاد شد و این که ما فرمان مقام معظم رهبری را در این زمینه انجام دادیم و سعی کردیم آن چه دغدغه ایشان بود، انجام بدهیم. خود جامعه پناهنده خیلی از این رویکرد خوشحال اند، خیلی از افراد به مراجعه کردند، افراد پنهانی بودند که ما آن ها را نمی شناختیم، آمدند و خودشان را معرفی کردند، از ما درخواست برنامه کردند و این که در کارها مشارکت شان بدهیم، و این اتفاق خیلی خوبی بود. این اتفاق خیلی خوبی است که پناهنده اداره کل اتباع را به عنوان یک مأمن امن برای خودش می داند و می شناسد، به این جا مراجعه می کند و می داند اینجا گوش شنوایی برای برنامه های شان، نیازی های شان، تفکرات و ایده های شان وجود دارد. ما تنها دغدغه و چالشی که در این راستا داریم، این است که خیلی طول کشید تا ما بتوانیم افراد را جمع کنیم، آن افرادی که در این قضایا ذینفع و ذیحق بودند. البته در این بین، خیلی از برنامه های ما با شکست مواجه شد، از جمله این که ما می خواستیم یک جامعه خیرین را تشکیل بدهیم که کمک کنند، ما می خواستیم یک درمانگاه بزنیم که ویزیت رایگان داشته باشد، خیلی سخت بود که پزشکان را مدام جمع کنیم، بیماران را بیاوریم، پی گیری کار درمانی این بیماران و مسائل مرتبط به آن، این ها همه چالش هایی بود که در این مسیر کارهای ما قرار گرفته بود، ولی شکر خدا خوب داریم پیش می رویم، تنها مشکلی که ما داریم این است که می خواهیم با همه جامعه پناهنده در ارتباط باشیم، منتهی افرادی هستند که هنوز به اینجا مراجعه نکرده اند، در روستاهای دوردست هستند، سوادشان خیلی کم است، ما را نمی شناسند، اصلا عادت کردند که فقط کارت شان را داشته باشند، سالی یک بار تمدید شود و زندگی روزمره شان را ادامه دهند، خیلی دنبال بالندگی و رشد فرهنگی و رویکردهای بازگشت نیستند و ما نتوانستیم همراه آن ها ارتباط برقرار کنیم.

سوال: در بخش حقوقی و اداری هم شاهد افزایش حمایت ها و سهولت های اداره کل اتباع با مهاجرین افغانستانی هستیم. موارد متعدد حقوقی، جزایی و اداری وجود دارد که اداره کل اتباع به صورت ویژه حمایت واقدام کرده اند. در این دو سه حوزه(حقوقی، جزایی و اداری) عملا چه سیاست هایی روی دست بوده و چه اهتمامی صورت گرفته است؟
قدیمی: یقینا نیاز جامعه پناهنده خیلی به ما برای برنامه های مان کمک می کند، باید ظرفیت هایی که وجود داشت، استفاده کنیم، ما در نشست های نیازسنجی خود، یک نشست را با جامعه حقوقی پناهنده برگزار کردیم، خیلی خوب بود، تعداد قابل توجهی از حقوق دانان پناهنده در آن نشست حضور پیدا کردند، ما تازه متوجه شدیم که جامعه پناهندگان چه ظرفیت بزرگی را در خصوص مشاورین حقوقی دارد. در مقابل نیازهای حقوقی هم در جامعه می دیدیم؛ بالاخره برخوردهایی که بین مستأجر و مالک صورت می گیرد، برخوردهایی بین کارگر و کارفرما، جنگ و جدل های خیابانی، اختلاف نظرها و سلیقه هایی که بین جامعه میزبان و مهمان وجود دارد، بر این اساس می طلبید که یک مرکز مشاوره به این شکل افتتاح شود، و چقدر خوب شد که ما از ظرفیت خود جامعه پناهنده استفاده کردیم. خوب است که شما بدانید ما از اهل سنت و اهل تشیع در داخل این مشاورین قرار دادیم که نسبت به احکام شان، برخی مسائل اختلافی را حل و فصل کنند و این ابتکار خیلی به ما کمک کرد، ما نیاز و ظرفیت را به هم لینک کردیم و اکنون به صورت بهینه پیش می رود. مثلا در مورد دارالقرآن، ما اصلا در کارهای شان مداخله نداریم، خودشان همه امور را با توجه به ظرفیت های خودشان انجام می دهند، ما فقط یک نظارت داریم، در حالی که در ابتدا ما گام به گام با هم پیش می رفتیم.

سوال: یکی از توجهات ویژه نظام جمهوری اسلامی ایران، رهبر انقلاب اسلامی و رهبری دولت، مسأله آموزش و پرورش کودکان و دانش آموزان افغانستانی در ایران است که به خصوص در سال جاری با یک عزم و اراده جدی تر دنبال شد. به تازگی حضرت امام خامنه ای(دام ظلله العالی) توییتی داشته اند و هدایت داده اند که نباید هیچ کودک افغانستانی از آموزش محروم بماند. وزیر آموزش و پرورش نیز اهتمام ویژه ای در این زمینه داشته اند. در این بخش چه روندی طی شده، چه دست آوردها و موفقیت هایی وجود دارد؟ با وجود شروع سال جدید آموزشی، چه تعداد کودک افغانستانی در نظام آموزش و پرورش تهران مشغول آموزش اند؟ امسال چه تعداد جذب شدند؟
قدیمی: آموزش یکی از محورهای قابل توجه در تمام جوامع دنیاست و دستور مقام معظم رهبری هم در مورد ثبت نام دانش آموزان واقعا یک رویکرد روشنگرانه بود که ایشان فرمودند و ما انجام دادیم. در حوزه استان تهران ما چیزی در حدود ۱۷۰ هزار نفر دانش آموز پناهنده داریم، دانش آموزان مقاطع مختلف به اضافه دانش آموزان غیرمجازی که شاید حدود ۶۰ هزار نفر از این جامعه را تشکیل می دهد و در حوزه آموزش ما، پشت میزهای مدرسه نشسته اند. ما با کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان چند مدرس را افتتاح کردیم، سال گذشته سه مدرسه و امسال هم چهار مدرسه در ماه مهر افتتاح شدند و بچه های پناهنده در کنار هم وطنان ما پشت میزها قرار گرفتند، و این خود یک اتفاق خیلی خوب است. جالب است شما بدانید که چیزی در حدود چهار هزار نفر دانشجوی افغانستانی در حوزه استان تهران داریم که در دانشگاه های ما مشغول تحصیل هستند، از مقطع کاردانی تا کارشناسی، کارشناسی ارشد و حتی دکتورا، ما از میان جامعه پناهنده و شهروندان افغانستانی، پزشک، دندان پزشک، داروساز و... داریم، خیلی از بچه های جامعه افغانستانی واقعا در این رشته رشد کردند، این خودش کاملا یک رویکرد موفق در حوزه استان تهران و در کشور جمهوری اسلامی ایران است.

سوال: مدارسی هم وجود دارد به صورت اختصاصی در حوزه مهاجرین کار می کنند؟
قدیمی: ما نداریم، هیچ وقت نیامده ایم که مدارس را اختصاصی کنیم، چون اعتقاد داریم که فرهنگ باید در کنار هم و در تبادل هم قرار بگیرد، به خصوص برای بچه هایی که در حوزه ابتدایی و راهنمایی درس می خوانند، اما خوب بعضی از مدارس به خاطر وجود تعداد خانواده های افغانستانی و پناهندگانی که در اطراف آن مدرسه زندگی می کنند، یک مقدار آمار دانش آموزان افغانی بیشتر از ایرانی است، نه به این معنا که ما آمده باشیم آنجا را افغانی کرده باشیم، یا اجازه بدهیم که یک مدرسه اختصاصا برای افغانی ها باشد! ما سال گذشته مدارسی را متوجه شدیم که کلا جامعه افغانی در آنجا حضور دارد، اما تأکید می کردیم که حتما باید جامعه ایرانی هم در آنجا تزریق شود تا تبادل فرهنگی در آنجا رشد کند و به نتیجه برسد. ما موافق این نیستیم، اجازه ندادیم و نمی گذاریم.

سوال: در گذشته یک تعداد مدارس خودگردان افغانستانی ها وجود داشت که به صورت مستقل اقدام به آموزش دانش آموزان مهاجر می کردند. البته بعضی از این مدارس توانستند با مراجعه به وزارت آموزش و پرورش و تکمیل ظرفیت ها، به عنوان مدارس بین المللی اجازه فعالیت بگیرند.
قدیمی: ما خیلی موافق مدارس خودگردان نیستیم، چون شما می دانید که آموزش و پرورش یک نظام است، نظم و نظامی که در حیطه وظایف ما نباشد و نتوانیم آن را مدیریت کنیم، قطعا آن آموزش به خطا خواهد رفت، ما برای آموزش و پرورش مان چارچوب و تعریف داریم،، که وزارت آموزش و پرورش متولی آن است. در نتیجه ما با مدرسه ای به نام مدرسه خودگردان که یک چارچوب غیرمتعارف را تعریف کند، یک کسانی که آموزش ندیده اند، بیایند برای دانش آموزانی که مستعد یادگیری اند، خارج از چارچوب نظام مند آموزش و پرورش آموزش بدهند، موافق نیستیم و با چنین مدارسی برخورد می کنیم، تعطیل کردیم، اگر خبردار بشویم، بازهم این مدارس را می بندیم. همه چیز در چارچوب آموزش و پرورش قابل قبول است، می دانید که آموزش و پرورش نقطه واقعا مهمی است و معلمین ما در مقطع ابتدایی به صورت مداوم اطلاعات شان، آموزش، سواد و کارهای شان به روز می شود. این برای ما پذیرفتنی نیست که در یک خانه و دو تا اتاق دانش آموز در بدترین شرایط و با دو معلمی که اصلا نمی شناسیم، کتاب هایی که اصلا متونش برای ما محرز و مشخص نیست، آموزش ببیند و در نتیجه این بچه ها فردا بخواهند وارد جامعه شوند و امتحان کنکور بدهند و دانشگاه بروند، در حالی که اصلا در چارچوب نظام ما آموزش ندیده اند، ما مخالفیم! اما با مدارس بین المللی که در تفاهم با وزارت آموزش و پرورش ایجاد می شوند، مشکلی نداریم، رویکردمان مخالفت نیست، کما این که داریم از این مدارس بین المللی در حوزه استان تهران داریم که بر اساس تفاهم نامه با وزارت آموزش و پرورش ایجاد شده اند.

سوال: یکی از توجهات ویژه اداره کل در اتباع در این اواخر، توجه به آزادی ها و مراسم های مذهبی جامعه مهاجرین افغانستانی است. پیرامون عید فطر و قربان امسال، ما شاهد برگزاری نماز عید مهاجرین اهل سنت افغانستان در تهران بودیم که بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. در این بخش رویکردها، برنامه ها و دست آوردها چگونه است؟
قدیمی: ما جامعه پناهنده را نه قومی و نه مذهبی می بینیم، جامعه پناهنده برای ما جامعه پناهنده است. در تصمیم هایی که گرفته می شود، سعی می کنیم برای همه لایحه های جامعه باشد، که خدایی نکرده کسی از این لایحه ها به دور نماند. البته یک حساسیت هایی هم در بعضی از جنبه ها وجود دارد، در همه کشورها وجود دارد، تنها مختص به جامعه ما نیست. من نمی توانم خیلی صریح به شما بگویم که چه برنامه هایی در آینده برای اکثریت و اقلیت، برای این قوم خاص و نگرش خاص داریم، این تصمیم هایی است که مقطعی گرفته می شود و مقام های بالادستی تصمیم می گیرند. در حال حاضر من نمی توانم هیچ رویکرد روشنی را به شما ارائه بدهم، ولیکن می توانم بگویم که فضا، فضای خیلی متفاوتی است، دیدگاه، دیدگاه های خیلی باز و روشنی است، ما خیلی خوشحال هستیم که در سایه رهنمودهای مقام معظم رهبری، هر روز به آن دست می یابیم و امیدواریم در آینده بتوانیم کارهای قابل توجهی را ارائه بدهیم.

سوال: با توجه به این که ماه صفر شروع شده، بحث کربلا و شرکت در مراسم اربعین حسینی مطرح است. این بحث یکی از همکاری ها و برنامه ریزی های قابل ستایش دولت جمهوری اسلامی و به خصوص اداره کل اتباع است. در این بخش رویکردها، برنامه ها و دست آوردها چگونه است؟ امسال بحث مراجعه و ثبت نامه چگونه است؟
قدیمی: اتباع ما امسال به دفاتر کفالت مراجعه کردند، آنجا ثبت نام صورت گرفته و قرار شده به صورت کاروانی به کشور عراق اعزام شوند. قرار شده دفاتر اداره اتباع سرکاروان هایی را معرفی کند. ما کارهایش را انجام دادیم و منتظر این هستیم که لیست مان نهایی شود و این لیست را اعلام خواهیم کرد، انشالله با کاروان های ما همراهی و همگامی صورت خواهد گرفت، اتفاقات خوبی در حال روی دادن است، خیلی از خیرین ما در حال برپایی ایستگاه ها و موکب های عزاداری هستند، ما با استان خوزستان همراهیم و انشالله همه پناهندگان و شهروندان افغانستانی از مرز شلمچه خارج شوند، در حال برنامه ریزی هستیم، هنوز فرصت داریم برای این اتفاق، ولی امسال به صورت نهادینه و منسجم، ما اتباع را به صورت کاروانی خارج خواهیم کرد.

سوال: چه دسته و طیف هایی از اتباع می توانند در مراسم اربعین حضور یابند؟
قدیمی: اتباعی که دارنده کارت آمایش اند، دارنده پاسپورت معتبر بوده و آن هایی که در طرح غیرمجازین شرکت کردند و دارنده رسید شرکت در طرح هستند، می توانند در طرح راهپیمایی اربعین شرکت کنند.

سوال: به صورت انفرادی هم می توانند در مراسم اربعین شرکت کنند؟
قدیمی: بله!

سوال: به عنوان سوال آخر پیام تان به جامعه مهاجرین افغانستانی در تهران و همچنین نهادها و مقام های مسئول خارجی چیست؟
قدیمی: من فکرمی کنم که همه باید مطیع یک مقوله باشیم، مقوله قانون، چه من به عنوان متولی دولتی که در اینجا در حضور شما قرار دارم، چه پناهنده ای که به این جا مراجعه می کند، و چه ارگانی که با من در بعضی از تصمیم هایی که در خصوص جامعه پناهنده گرفته می شود، موازی و همراه است، همه باید در یک چارچوب حرکت کنیم، و آن چارچوبی است که برای ما تحت عنوان دستورالعمل نحوه برخورد با جامعه پناهنده تعریف می شود. اگر هر کدام از ما بخواهیم قانون گریزی کنیم و از این مسیر منحرف شویم، عواقب خیلی بدی برای ما خواهد داشت، حتی برای خود جامعه پناهنده. من به عنوان مثال بازهم اشاره می کنم، کسانی که دارای کارت آمایش بودند و در حرکت مهاجرت های به اروپا مرزهای ما را درنوردیدند، با عواقب خیلی بد و سختی مواجه شدند و کارت های پناهندگی شان لغو شد. بهتر بود که این ها از مراکز و از دفاتر ما مشاوره می گرفتند و بعد این اقدام را انجام می دادند؛ خیلی از این ها به افغانستان و همچنین به کشور ما دیپورت شدند، در اینجا مجددا یک مسیر خیلی بد را طی کردند، از افغانستان به ایران، از ایران به ترکیه، ترکیه به یونان و دوباره یونان به ترکیه، ترکیه به ایران و ایران به افغانستان، مسیر خیلی فرسایشی، همه سرمایه شان را در این راه از دست دادند، این باعث شد که خیلی از جوانان ما که حتی در داخل ایران دانشجو بودند، فقط به خاطر یک سیگنال هایی که از آنجا پخش می شد، ناخواسته و ناآگاهانه در آن وادی قرار گرفتند و آینده خود را تحت الشعاع قرار دادند. خواهش من این است که جامعه پناهنده به ما اعتماد کند، هرآنچه ما می گوییم به عنوان متولیان دولتی، همه بخش نامه های قانونی و تصمیم های بالادستی و کشوری است، اگر در این چارچوب همه باهم حرکت کنیم، قطعا می توانیم آینده روشنی داشته باشیم، ولی اگر قرار باشد پناهنده ای به صرف این که دارای یک کارت آمایش است و فکر کند که تحت شمولیت قانون است، ولی از آن منحرف شود ده تا خانواده غیرمجاز را بیاورد، حمایت کند و حلقه این زنجیره شود، این خودش می تواند برای این پناهنده مفسده شود، می تواند برای او آینده بدی را رقم بزند. من خواهش می کنم که همه در کنار هم، زیر پرچم و لوای قانون قرار بگیریم که انشالله بتوانیم آینده درخشانی داشته باشیم.