درپی افزایش تنشهای سیاسی میان اسلام آباد و کابل و سخت گیریها در روابط تجارتی و بالا بردن تعرفه ها از سوی پاکستان، رییس جمهور محمد اشرف غنی نیز دستور توقف عبور موترهای ترانزیتی پاکستان از خاک افغانستان را صادر کرده است.
به گزارش خبر گزاری صدای افغان (آوا) مسوولان در اتاق تجارت و صنایع کشور نیز می‌گویند که پس از چند برابر شدن تعرفه‌های گمرکی پاکستان بر محصولات صادراتی افغانستان، صادرات میوه تازه به این کشور کاملا متوقف شده است.
این درحالی است که مسافر قوقندی؛ سخنگوی وزارت تجارت و صنایع به آوا گفت رییس جمهور دستور توقف موترهای ترانزیتی پاکستان را نداده است بلکه گفته است که ترانزیت به قندهار و ننگرهار انتقال پیدا کند یعنی هدف رییس جمهور سهولت در ترانسپورت داخلی است.
او تاکید کرد که دولت افغانستان نمی خواهد با هیچ کشوری مناسبات خراب داشته باشد به خصوص پاکستان که خود نیز به داخل افغانستان صادرات دارد، بدون شک با قطع روابط تجارتی پاکستان نیز زیانبار خواهد شد.
به گفته قوقندی افغانستان با هیچ کشور منطقه سیاست دوگانه ندارد و آنها نیز باید این موضوع را درک کنند.
قوقندی هرچند از توقف صدور میوه های تازه یاد نکرد، اما گفت که اگر مشکل با پاکستان همچنان ادامه پیدا کند راه بدیل وجود دارد و افغانستان عضو سازمان تجارت است که به استثنای پاکستان بیش از ۶۳ عضو دارد.
همچنین به گفته او افغانستان دهلیز هوایی، راه از طریق ازبکستان به چین و همچنین دهلیز لاجوردی وجود دارد که میتواند بدیل خوبی برای انتقال اموال تجارتی باشد.
او یکبار دیگر تاکید کرد تا جای که مسئله مربوط به حکومت افغانستان می شود ما هیچ مشکلی ترانزیتی وتجارتی با پاکستان نداریم و پاکستان نیز در امور اقتصادی باید همین سیاست را داشته باشد.
این گفته ها در حالی ابراز می شود که آگاهان اقتصادی اما قطع روابط تجارتی افغانستان با پاکستان را برای کشور زیانبار دانسته و تاکید می کنند که با در نظرداشت موقعیت جغرافیایی افغانستان و مرز مشترک زمینی نزدیک با پاکستان هیچ بدیلی مناسب دیگری برای انتقال کالاهای پرحجم وجود ندارد.
قیس محمدی استاد دانشگاه می گوید: اگر فرآورده های صادراتی افغانستان به پاکستان صادر نشود از یکسو صادرات کشور هرچند اندک و بیش از ۶ صد تا ۷ صد میلیون دالر نیست کاهش پیدا می کند و علاوه برآن زحمات یکساله دهاقین هدر می رود.
از طرفی دیگر تعداد زیادی از شرکتهای ترانسپورتی که فعال هستند و کار می کنند با قطع روابط تجارتی با پاکستان صدمه جدی می بیند و بیکاری در این عرصه بوجود خواهد آمد.
به گفته محمدی قطع روابط تجاری با پاکستان در قسمت واردات و مالیات افغانستان نیز ضربه می زند، زیرا حکومت در حال حاضر از هرلاری که وارد خاک افغانستان می شود از ۸ صد تا یک هزار دالر فیس می گیرد که با قطع شدنش صدمه ی بزرگی به هزینه دولت می زند. علاوه بر آن داشتن روابط در خصوص رفت و آمد تاجران سایر کشورها از طریق پاکستان موقعیت جغرافیای افغانستان را برتر و بهتر می سازد.
او تاکید کرد که از نظر اقتصاد سنجی دهلیز هوایی نیز نمی تواند بدیل خوب برای راه زمینی نزدیک باشد، هرچند ممکن است کالاهای کم حجم مانند زعفران، قره قول، خسته باب و امثال آن از طریق دهلیز هوایی انتقال پیدا کند، اما کالاهای پرحجم مانند خربوزه، تربوز و مانند آن از طریق هوا هزینه ی سنگین بر میدارد.
از طرفی هم به عقیده این استاد دانشگاه عضویت در سازمان بین المللی تجارت نیز به این معنی نیست که ما بتوانیم هرمشکلی که با پاکستان داریم از این طریق حل کنیم.
به گفته او ترانزیت با پاکستان یک مسئله دوجانبه است و باید به موافقت نامه عمل شود. معلوم است که وقت ما لاریهای پاکستان را اجازه ندادیم آنها هم به ما اجازه نمی دهد و این تاوانی است که در قدم اول متوجه افغانستان می شود.
لازم به ذکر است که از یکطرف چین می خواهد بندر گوادر را به یک بندر بین المللی تبدیل کند که بدون شک این اقدام، پاکستان را در موقعیت خوب تجارتی با جهان قرار می دهد.
در این اواخر پاکستان در یک اقدام ناجوانمردانه تعرفه های گمرکی خود را بر کالاهایی که از این کشور وارد افغانستان می شود، چند برابر کرده است و در مقابل افغانستان هم صادرات میوه تازه به پاکستان را متوقف کرده است.
