دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران در افتتاح همایش بین المللی ایران و مناطق پیرامونی در محور کشورهای حوزه خلیج فارس، آسیای مرکزی و قفقاز و همچنین افغانستان، تأکید کرد که مهمترین مشکل شرایط کنونی در منطقه، اشتباه فهمی در شناسایی مشکلات است که باعث شده سیاست های غلطی برای حل معضلات اتخاذ شود و راهکارهای نادرست، به شرایط نابسامان در منطقه دامن زده است.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا) از تهران، همایش بین المللی ایران و مناطق پیرامونی در محور کشورهای افغانستان، خلیج فارس، کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز، صبح امروز(دوشنبه ۱ عقرب) با حضور چهره های علمی، سیاسی و دیپلماتیک این کشورها و ایران، در تهران آغاز به کار کرد. حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان از جمله شرکت کنندگان این همایش است که امروز بعد از ظهر وارد تهران شد. دکتر فرامرز تمنا رییس مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امورخارجه کشور نیز در این همایش حضور دارد.
محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران که در یک پیام زنده ویدیویی از آفریقای جنوبی در افتتاحیه این همایش سخن می گفت، با ابراز تأسف که نتوانست در جمع اندیشمندان و سیاست سازان شرکت کننده در این همایش حضور یابد، خاطرنشان کرد: "اگر ما به وضعیت منطقه نگاه کنیم، شاید مهمترین مشکل شرایط کنونی، اشتباه فهمی در شناسایی مشکلات منطقه است که باعث شده سیاست های غلطی برای حل معضلات اتخاذ شود. این مسائل باعث شده است راهکارهای بسیار نادرستی برای حل مشکلات منطقه پیشنهاد و اجرا شود و این راهکارها امروز به شرایط نابسامان در منطقه ما دامن زده است".
وی خاطرنشان کرد که اطمینان دارد گردهمایی که طی سه روز آینده برگزار می شود، کمک بسیار بزرگی برای فهم درست از مشکلات منطقه و پیدا کردن راهکارهایی برای ایجاد محیط امن خواهد بود.
ظریف تأکید کرد که برای ایران، منطقه پیرامونی در منافع حیاتی قرار دارد و ایران به دلیل تأکید بر مردمی بودن، از امنیت و پیشرفت برخوردار است و این امنیت و پیشرفت را از درون می گیرد.
رییس دستگاه دیپلماسی ایران اضافه کرد، تمایل به همکاری منطقه ای و بین المللی در ایران وجود دارد، اما امنیت و پیشرفت این کشور درون زا و برون گرا است و برای ایران زیستن در منطقه امن، حیاتی است.
ظریف تصریح کرد، برای همین است که جمهوری اسلامی ایران در طول تاریخ چهل ساله اخیر تلاش کرده با گفت‌وگو در مناطق پیرامونی، به مبارزه و مقابله با افراطی گری و تجاوز کمک کند و امیدوار است این جلسه بتواند در این مسیر، همکاری بهتری را در منطقه سامان دهد.
سلیمی: جهان امروز در مقایسه با جهان دیروز، با سه تحول اساسی همراه است
دکتر حسین سلیمی، رییس دانشگاه علامه طباطبایی ایران نیز در سخنانی در مراسم افتتاح همایش بین المللی ایران و مناطق پیرامونی، گفت که جهان امروزی با جهان دیروز و سیاست بین الملل دیروز، سه تحول و تغییر اساسی دارد.
به باور وی، پدیده های امروز، بیش از این که پدیده های بین المللی باشند، پدیده های جهانی هستند، به این مفهوم که آن قدر پدیده ها به هم پیوسته اند که وقتی در یک گوشه جهان اتفاقی می افتد، بلافاصله تأثیرش را در بقیه مناطق خواهیم دید. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: "ما در دنیایی زندگی می کنیم که اگر به هشت منطقه بزرگ تقسیم شود، در شش منطقه دیگر نشانی از درگیری و جنگ و یا حتی احتمال جنگ وجود ندارد، ولی در دو منطقه بزرگ، جنگ ها افزایش پیدا کرده و تنش ها بیشتر شده، و همین افزایش تنش ها، تأثیرش را بر سایر نقاط دیگر دنیا گذاشته است".
دکتر سلیمی ادامه داد: "دومین تغییر، تغییر در حوزه بنیاد پدیده های بین المللی است، اگر تا چندی پیش دانشمندان روابط بین الملل نگاهی ماتریالیستی به پدیده های بین المللی داشتند، امروز وارد جهانی شده ایم که همه درک کردند شبکه های فکری، نظام های ایده و ساختار آگاهی انسان هاست که ماهیت پدیده های بین المللی را تشکیل می دهد". به گفته وی، در بعضی از مواقع ممکن است عنصر مادی ناامنی در منطقه وجود نداشته نباشد، ولی عنصر ناامنی در ساختار آگاهی دولت ها و بازیگران تأثیرگذار وجود داشته باشد، و همه احساس و تلقی ناامنی کنند.
و اما به باور دکتر سلیمی، زمینه سومی که نشانه تحول در دنیای امروز و تفاوتش با دنیای دیروز است، بازیگران و کنش گران متفاوت بین المللی است. وی خاطرنشان کرد: "در گذشته نه چندان دور، فقط قدرت های بزرگ تصمیم می گرفتند و تصمیم های آن ها تحقق پیدا می کرد، اما امروز نه تنها پدیده قطب و محوریت کامل قدرت های بزرگ از میان رفته، بلکه بازیگران غیردولتی و قدرت های منطقه ای به وجوده آمده اند که گاهی تأثیرگذاری آن ها بر مسائل بین المللی، بسیار بیشتر از قدرت های بزرگ است".
رییس دانشگاه علامه طباطبایی افزود: "اگر تحولات امروز خلیج فارس، آسیای مرکزی و قفقاز و افغانستان مورد بحث قرار دهیم، بسیاری از روندهایی که قدرت های بزرگ حتی با حضور فیزیکی در منطقه خواهان آن هستند، تحقق پیدا نمی کند. گاهی یک بازیگر غیردولتی تأثیری بر تحولات منطقه ای می گذارد که قدرت های بزرگ از کنترل آن عاجز هستند".
بر این اساس، وی تأکید کرد که اگر بخواهیم مناطقی با امنیت پایدار، رونق اقتصادی و رشد و توسعه فرهنگی در این سه منطقه حساس داشته باشیم، باید با دیدگاه جدید و با در نظر گرفتن واقعیت های جدید، به آن بپردازیم. با این نگاه جدید، خلیج فارس می تواند نمونه اوج همکاری های توسعه ای و خالی از تنش شود، افغانستانی که تمام استعدادهای لازم را برای تبدیل شدن به محور مبادلات منطقه ای دارد، از این شرایط خارج گردد و به قطب مبادلات اقتصادی و فرهنگی منطقه تبدیل شود و همچنین آسیای مرکزی و قفقاز مهمترین مرکز همکاری های بین المللی باشد.
این استاد دانشگاه ابراز امیدواری کرد که باگسترش همکاری های دانشگاهی و ارتباط اندیشمندان، زمینه های بیشتری برای وجود آوردن مناطق امن تر و پر رونق تر در منطقه فراهم شود.
سجادپور: ایران هراسی محکوم به شکست است و به نفع منطقه نیست
سید محمدکاظم سجادپور، رییس مرکز آموزش و پژوهش های بین المللی وزارت امورخارجه ایران نیز در سخنانی، هدف از برگزاری همایش بین المللی ایران و مناطق پیرامونی را دو مسأله بنیادی خواند؛ "اهمیت بین حوزه اجرایی و حوزه فکری و دانشگاهی و پیوند بین آن ها" و این باور که "کار سیاست خارجی یک کار علمی و یکی از علمی ترین کارهاست" که بر اساس شناخت از شرایط موجود و درک تحولات، تصمیم و اقدام سیاسی اتخاذ می شود و هرچه شناخت علمی تر، فنی تر و همه جانبه تر باشد، بی تردید اثرات آن عمیق تر، بهتر و مثبت تر خواهد بود.
وی با بیان این که این همایش عمدتا کنفرانسی پرسش محور است، گفت که این کنفرانس به دنبال مطرح کردن سه پرسش اساسی است؛ وضعیت مناطق مورد بحث چگونه است؟، راه حل ها و روایت ها برای مدیریت این مناطق کدام اند؟ و سوم، نقش کنشگران و به طور خاص کنشگری به نام جمهوری اسلامی ایران در این حوزه ها چه می تواند باشد؟
آقای سجادپور خاطرنشان کرد که در مورد مناطق اطراف این کشور، شاهد یک دوران خاص پوست اندازی استراتژیک هستند، دورانی که در آن شرایط کهن دگرگون شده و دیگر با قالب های کهن، امکان درک شرایط کنونی وجود ندارد.
وی با طرح این مسأله که دگرگونی های استراتژیک در منطقه، ناشی از تغییرات از بیرون و درون منطقه است، افزود: "آنچه مهم است، در بیرون منطقه و در سطح نظام بین المللی، امکان هژمونی، تک صدایی و تک حرفی شدن از بین رفته و هرگونه تلاش برای یک ایجاد نظام تک صدایی و تک محوری، محکوم به شکست است. تحولات بین المللی و داخلی سبب شده که فضا در همه مناطق جهان به خصوص قلب آسیا بازتر شود و امکان بازیگری برای کنشگران بین المللی و به خصوص منطقه ای بیشتر گردد".
آقای سجادپور گفت که منطقه با شکست ایدئولوژی های وارداتی و تزریق غیرقابل تصور خشونت، وارد یک مرحله حساس و سرنوشت ساز شده و این شرایط، به محاسبات نادرست انجامیده و این نتایج نادرست، بحران را عمیق تر کرده است. وی تأکید کرد: "به جای فهم درست و دقیق، بازی انداختن تقصیر به گردن ایران و یا ایران هراسی شدیدتر شده، به جای توجه به اصلی ترین مسأله منطقه یعنی فلسطین، آهنگ این که ایران اصلی ترین مشکل است، توسط موسسات تحقیقاتی تکرار می شود و این ایران هراسی جدید، در بنیاد در ادامه همان ایران هراسی سه دهه گذشته است. این ایران هراسی به نفع مردم منطقه نیست و نه تنها با منافع ما، بلکه با منافع مردم منطقه در تضاد است".
رییس مرکز آموزش و پژوهش های بین المللی وزارت امورخارجه ایران ادامه داد: "همه روایت هایی که در منطقه وجود دارد، در یک عنصر مشترک است، و آن عنصر ضدیت با ایران است، همگی در صدد حذف ایران در منطقه اند، همه ناتوانی و بی لیاقتی های خودشان را به گردن ایران می اندازند. همه این روایت ها بر اساس پیش فرض های نادرست استوار است و در تضاد با واقعیت های منطقی ای قرار دارد".
وی تأکید کرد که ایران یک قدرت منطقه ای با مسئولیت است و از مسئولیت های خود در مبارزه با ترور و خشونت آگاه است. تمام معادلاتی که در پی حذف ایران و به حاشیه بردن این کشور هستند، محکوم به شکست اند. سجادپور تصریح کرد: "قدرت ایران ریشه در درون دارد، ریشه در گفتگان های مردم سالارانه و توان دفاعی، این گفتمان هاست که امنیت ما را درون زا با اثرگذاری بیرونی تعریف می کند. اثرگذاری بیرونی ما صرف دفاعی است".
وی در پایان عنوان کرد که جمهوری اسلامی ایران معتقد به اشتراک منافع و سرنوشت مشترک، همکاری های منطقه ای و راه حل های برد برد است و امیدوار است این کنفرانس در جهت ایجاد محیط زیست منطقه ای امن تر پیرامون ایران، تأثیرگذار باشد.
گفتنی است که در اولین روز این همایش بین المللی(۱ عقرب)، ۲۲مین کنفرانس بین المللی خلیج فارس، در دومین روز؛ ۱۸مین کنفرانس بین المللی آسیای مرکزی و قفقاز و در سومین روز(۳ عقرب) کنفرانس بین المللی افغانستان برگزار می شود.