روز گذشته در جلسه هفته وار شورای وزیران تحت ریاست داکتر عبدالله، تأکید شد که برای حل معضل سوء استفاده از جوانان افغانستان در مدارس دینی پاکستان، نمایندگی "مدرسه دیوبند" در کابل ایجاد گردد تا جوانان نیازی به رفتن به پاکستان نداشته باشند.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا)، اما سؤال اساسی اینجاست که با در نظرداشت سابقه طولانی افراط گرایی در شاخه های مختلف این مدرسه درهند و پاکستان و مناطق دیگر، گشایش نمایندگی مدرسه دیوبند در کابل، چقدر می تواند به نفع افغانستان باشد؟!
مفتی شمس الحق فروتن، یک تن از علمای مشهور کابل در مصاحبه با آوا، بنیاد مدرسه دیوبند را بر افراطیت و سلفی گری نمی داند، بلکه آن را یک مکتب معتدل بر اساس فقه حنفی می داند.
اما مفتی فروتن تأکید می کند که اگر از این مکتب مانند سایر مکاتب در طول تاریخ سوء استفاده ها صورت گرفته، شکی نیست، زیرا در دنیای اسلام جریان هایی به جود آمده که نه تنها از مکتب و مذهب، بلکه از قرآن و حدیث و در مجموع از اسلام سوء استفاده کردند.
به عقیده این عالم دینی، طرز فکر و هدف مربوط به مکتب دیوبند، کاملا مخالف آن مدارسی است ک تحت عنوان دیوبند در پاکستان فعالیت دارد و تروریست پرورش می دهد.
به گفته او، اگر نمایندگی واقعی مدرسه دیوبند در افغانستان ایجاد شود، نه تنها به ضرر مردم نیست، که از افراطیت و تندروی ها جلوگیری می کند.
اما به گفته فروتن، اگر شاخه ای از این مدرسه دینی تحت نام دیوبند، اما با تفکر و اندیشه سلفیت ایجاد شود، بدون شک مشکلات را بیشتر خواهد ساخت.
موسی فریور، استاد دانشگاه کابل نیز در مصاحبه با آوا، هرچند از ایجاد مدارس دینی بر اساس قانون اساسی افغانستان استقبال می کند، اما تأکید دارد که این کار در صورتی مفید خواهد بود که مدارس دینی بازیچه رقابت های سیاسی قرار نگیرد.
او به این باور است که اگر جوانان افغانستان از رفتن به کشورهای همسایه جلوگیری شود و از نگاه علوم دینی کشور به خود متکی شود، بسیاری از مشکلات از جمله افراط گرایی و نارسایی های فکری حل خواهد شد.
به عقیده او، اگر مجادله مذهبی را کنار بگذاریم، بدون شک دهشت افگنی، افراطیت و خیلی از مسائل دیگر از رقابت های نامشروع سیاسی به وجود می آید و ربطی به دین اسلام ندارد.
به گفته او، دین اسلام دین اعتدال و برابری است و پیروان واقعی تمام مذاهب اسلامی به همین باور هستند، اما این که گاهی به انحراف کشانده می شود و به طور مثال از مدرسه دیوبندی سوء استفاده می شود، عوامل مختلفی دارد که از جمله همین رقابت های نامشروع سیاسی است.
از سوی دیگر، محمدعلی فطری، منشی شورای اخوت اسلامی می گوید که دولت و ملت افغانستان باید بیدار باشند که به قول معروف از یک سوراخ دو بار گزیده نشوند.
به گفته او، اگر با انتقال نمایندگی مدرسه دیوبندی و یا تحت هر عنوان دیگر، مسائل افراطیت، انتحار و انفجار گسترش یابد، باید در چنین تصمیاتی تجدید نظر شود.
به گفته فطری، مدارس پاکستان اکثرا دستخوش استخبارات این کشور قرار گرفته و برای مردم مسلمان کشورهای همسایه مشکلات ایجاد کرده است، بر این اساس، گشایش نمایندگی آن مسلما به نفع افغانستان نیز نخواهد بود.
این گفته ها در حالی ابراز می شود که برخی از آگاهان دینی به این باور هستند که دو جریان عمده دینی در قرن دوازدهم به وجود آمدند که تقریبا تمام جهان اسلام را تحت تأثیر قرار دادند؛ یکی جریانی متعلق به حجاز و ظهور محمد بن عبدالوهاب نجدی به عنوان جریان وهابیت و دوم جریانی متعلق به شاه ولی الله خان دهلوی در هند است که داعیه اصلی و بنیان هر دوی آن ها بحث سلفی گری و سلفیت می باشد.
به باور آنان، اصلاح جامعه اسلامی را ادعای اصلی مکاتبی چون مکتب دهلوی و وهابیت تشکیل می دهد و هر دو جریان در ابتدای شکل گیری دو نگاه عمده داشتند، یکی انتقادی و دیگری اصلاحی. اما متأسفانه پس از گذشت ۳۰۰ سال نتوانستند مشکلات جهان اسلام را برطرف کنند، بلکه بر دامنه این مشکلات افزوده شده است.
در این بین وهابیت بر بسیاری از جریان های سیاسی و غیرسیاسی جهان اسلام تأثیرگذار بوده است؛ اما دیوبندی ها جبهه گیری عمیق و سرسختانه با وهابیت دارند و به لحاظ فکری اختلافات شدیدی میان آن ها برقرار است.
برخی درباره وضعیت کنونی دارالعلوم دیوبند به این باروند که این مدرسه با شروع ضعیف، به مرور زمان رشد کرده و امروزه به جایی رسیده که مهمترین جامعه علمی اسلامی هم به لحاظ اثرگذاری و هم از نظر تعداد شعبات به شمار می رود بر اساس آمارهای ارائه شده، بیش از پنجاه هزار شعبه گوناگون دارد.
این مدرسه اکنون فقط از هند و شبه قاره هند طلبه ندارد، بلکه طلاب اهل سنت افغانستان مستقیم ویا به صوت غیرمستقیم به وسیله شعبه های این مدرسه در پاکستان و افغانستان، طلبه دیوبند اند.