در میزگردی که با عنوان تعاملات اقتصادی افغانستان با ایران در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد کارشناسان تاکید داشتند اقتصاد کشور افغانستان به دلیل ناامنیها از یک سو و برخورداری از بستر بکر اقتصادی از سوی دیگر، به یک پارادوکس شباهت دارد.
به گزارش خبرگزاری آوا ، رضا خواجه نائینی، رئیس مرکز خدمات سرمایه گذاری ولایت خراسان رضوی ایران ، عصر دیروز ۳۰ قوس در میزگردی که در حاشیه همایش اقتصاد افغانستان و تعاملات اقتصادی با ایران، اظهار کرد: در حال حاضر با توجه به شرایطی که بر این دو کشور حاکم بوده و ناامنیهای بالایی که در این منطقه وجود دارد، ریسک سرمایه گذاریها بالاست و افغانستان باید به سمت افزایش تولید ناخالص ملی خود گام بردارد.
وی ادامه داد: افزایش تولید ملی افغانستان می تواند بستر مناسبی را برای افزایش تولید ناخالص داخلی آن فراهم کند. افزایش تولید ناخالص ملی با افزایش مهارت سطح فنی افراد یک کشور همراه خواهد بود.
به باور وی ، تجار افغانستان بسیار موفق هستند ولی به دلایل زیادی این افراد تمایلی به ورود به سرمایه گذاریهای بلندمدت ندارند. باید سهم سایر فعالیتهای اقتصادی در افعانستان افزایش یابد.
خواجه نائینی خاطرنشان کرد: هم اکنون از نظر تعداد ۷۰ درصد سرمایه گذاران ولایت خراسان رضوی، تجار افغانستان هستند و عمدتا سرمایه گذاریهای این افراد در حوزه های تجاری است. البته شاید تنها ۲۵ درصد میزان سرمایه گذاری این ولایت را سرمایه گذرایهای تاجران افغانستانی تشکیل دهد. پیشنهاد ما این است که سرمایه گذاریهای مشترک در کالاهایی که توان توسعه آن در بلندمدت وجود دارد، افزایش یابد. این مساله منجر به انتقال دانش فنی و توان مدیریتی به فعالان اقتصادی این کشور می شود تا کم کم سرمایه گذاری ها به افغانستان نیز انتقال یابد.
رئیس مرکز خدمات سرمایه گذاری خراسان رضوی تصریح کرد: در حال حاضر ما با دو طیف سرمایه گذار افغانستانی رو به رو هستیم که یک گروه از آنان هنوز با روشهای سنتی در بازار فعالیت می کنند. گروه جدید این سرمایه گذاران همین دانشجویانی هستند که از این کشور در رشته های اقتصاد و مدیریت در ایران و سایر کشورهای دنیا مشغول تحصیل هستند. این می تواند در انتقال دانش به افغانستان نیز مؤثر بوده و کم کم بازار را از دست تجار سنتی افغانستان خارج کند.
این فعال اقتصادی ایرانی افزود: فعالیت دانشجویان در این حوزه می تواند به اقتصاد افغانستان کمک کرده و در سودآوری سرمایه گذاریهای این کشور نیز تاثیرگذار باشد.
به باور وی ، افغانستان به درآمدهای گمرکی وابسته است و به توافق تجارت آزاد با ایران تن نمی دهد.
در ادامه سیادت، رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و افغانستان، گفت: ما تلاش کرده ایم در اتاق مشترک ایران و افغانستان موانع واردات از افغانستان را برطرف کنیم. در حال حاضر تعرفه واردات کالا از ایران به افغانستان ۱۰ درصد است ولی ما برای واردات اقلام خاصی از کالاهای آنها تعرفه ترجیحی ۵ درصد را قائل شده ایم. افغانستان به دلیل اینکه به شدت به درآمدهای گمرکی وابسته است قطعا به انعقاد اسناد توافق تجارت آزاد با ایران تن نخواهد داد.
وی خاطرنشان کرد: باید توجه داشت برخی کالاها به صورت یکسان در ایران و افغانستان تولید می شود و همین مزیت می تواند به عنوان یک راهکار برای افزایش همکاریهای دو کشور در جهت پیدا کردن یک بازار سوم فروش مد نظر قرار گیرد. البته مشکل این است که تجار افغانستان کار گروهی نکرده و در مقابل کار نو و علمی مقاومت می کنند چون کمتر با این فرایندها آشنا هستند.
رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و افغانستان اضافه کرد: ما روی کشت فراسرزمینی در افغانستان کار می کنیم و سعی می کنیم آب را به صورت مجازی از افغانستان وارد کنیم. در حال حاضر در ولایت فراه ۵ میلیون تن تربوزه کشت می شود و ما به دنبال این هستیم که از این ولایت تربوزه وارد کنیم. کشت فراسرزمینی اصلا به این معنا نیست که ما در روسیه کار کنیم بلکه می توان در همین افغانستان این الگو را پیاده کرد.
سیادت با بیان اینکه افغانستان به لحاظ نیروی انسانی و ارزان بی نهایت ارزشمند است، گفت: نکته دیگر این است که میزان واقعی واردات افغانستان ۵.۵ میلیارد دالر بوده و سهم ایران از این واردات ۱.۵ میلیارد دالر است.
رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و افغانستان با اشاره به تفاوتهای ایران و افغانستان عنوان کرد: ما باید دنبال بازی برد برد باشیم و راهی جز این نداریم که صادرات ما با افغانستان دو طرفه باشد. البته برابری تکنولوژیک بین ایران و افغانستان وجود نداشته و از دیگر سو تولید در این کشور توسعه نیافته چون دولت از آن حمایت نکرده است. همچنین قیمت انرژی نیز در افغانستان گران بوده و از همه مهم تر مساله نبود امنیت نیز به عنوان یک واقعیت بر فعالیتهای تجاری سایه افکنده است.
وی اضافه کرد: باید ملت افغانستان به یک وحدت برسند. تا این اتفاقات رخ ندهد، هیچ کس جرات سرمایه گذاری بلندمدت در این کشور را نخواهد کرد. سالهاست که گروههایی در افغانستان حضور داشته اند که با ما دشمنی داشته و ما نیز با آنها دشمنی داریم. افغانستان یک پارادوکس است؛ از یک سو وحشت و ترور بر آن حاکم بوده و از طرف دیگر از اقتصادی بکر برخوردار است. امروز چه دلیلی وجود دارد که انار افغانستان به ایران بیاید؟ ما پیشنهاد داده ایم که با هم آزمایشگاههای مشترک و برندهای مشترک را راه اندازی کنیم و در بازارهای ثالث حضور یابیم.
ایسنا نوشت: سیادت در مورد علت بی کیفیتی برخی کالاهای وارداتی ایرانی به افغانستان گفت: کالاهای ایرانی یا مشمول استاندارد اجباریست و یا مشمول این قانون نیست. گاهی اوقات تجار افغانستان کالاهایی که مشمول قوانین استاندارد اجباری نیست را با کیفیت پایین از ایران خریداری می کنند. متاسفانه تجار افغانستان از این قانون بسیار بد استفاده کرده اند. البته ما ۱.۵ سال است که این قانون را ملقی کرده ایم تا به هیچ عنوان این صادرات صورت نگیرد.
به باور وی ، بزرگترین راهکار توسعه روابط اقتصادی ایران و افغانستان ارتباط بین ملت هاست.
رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و افغانستان ادامه داد: مشکل دیگری که در بازار افغانستان وجود دارد، این است که جامعه افعانستان فقیر است و جنس ارزان را می خواهند. البته باید توجه داشت جنس ارزان فقط از ایران به افغانستان صادر نمیشود. کشورهایی مانند پاکستان و چین هم در این حوزه فعالیت دارند.
البته امروز بسیاری از صادرکنندگان ما به دنبال ثبت برندهای خود در افغانستان هستند تا دیگر امکان تقلب کالاهای ما در این کشور وجود نداشته باشد.
وی تاکید کرد: بزرگترین مساله بین این دو کشور ارتباط بین ملتهاست. در دولتسازی ما خیلی کاری نکرده ایم و سرمایه ما و شما ارتباط با مردم یکدیگر است.