روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی به بررسی سیر تحولات تاریخی عربستان و شکل گیری وهابیت در این کشور و ائتلاف آن با هسته قدرت پرداخت وگفت: نظام آل‌سعود مسؤول شعله‌ور کردن افراط گرایی جهانی و تروریسم است.
به گزارش خبرگزاری آوا به نقل از شبکه العالم، روزنامه نیویورک تایمز نوشت: نظام سعودی مسؤول "صدور گرایش متعصب و بنیادگرای معروف به وهابیت است که افراط گرایی جهانی را تغذیه کرده و در گسترش تروریسم سهیم بوده است".
این روزنامه در گزارش تحقیقاتی خود با عنوان "سعودیها و افراط گرایی... آتش افروزان و آتش‌نشانان" تاکید کرد: گروه داعش امتداد تهدیدهای وهابیت و دعوت به خشونت در غرب است و در دنیای افراط گرایی، این سعودیها هستند که آتش افروزند زیرا نوعی بسیار سمی از آن را ترویج می کنند.
نیویورک تایمز افزود: دشوار است که عربستان از این ایدئولوژی که بیشتر کشورهای جهان آن را منفور می‌دانند، رهایی یابد زیرا کلید این مشکل به سال ۱۷۴۴ باز می گردد یعنی زمانی که محمد بن عبدالوهاب موسس وهابیت به حمایت از محمد بن سعود متوسل شد و ائتلافی با منافع دوجانبه ایجاد شد؛ به گونه‌ای محمد بن عبدالوهاب از حمایت نظامی جنبش خود برخوردار شد و در مقابل، خاندان سعودی از طرف یکی از تندروترین علما مورد حمایت قرار گرفت.
بر اساس این گزارش، کشف ذخایر نفتی عظیم در عربستان نیز درآمد هنگفتی به همراه آورد، و در ایجاد یک نظام اجتماعی و اقتصادی قاطع سهیم بود. همچنین این درآمد هنگفت به نهاد دینی محافظه کار سعودی بودجه گسترده‌ای داد تا گرایش افراطی خود را در چهار دهه گذشته با ابزارهای مختلف از احداث مساجد و دانشگاهها گرفته تا مراکز دینی صادر کند.
حمایت از این فعالیت ها از طریق دولت سعودی و خاندان حاکم و جمعیت‌های خیریه و جمعیت‌های زیر نظر دولت انجام می‌شد، علاوه بر این عربستان حمایت سخاوتمندانه‌ای از مراکز دانشگاهی و پژوهشی در دانشگاه‌های امریکا کرد، تا جلوی انتقاد از آثار گسترش این تفکر وهابی خطرناک گرفته شود.
نیویورک تایمز تاکید کرد: سرازیر شدن پولهای سعودی و ترویج ایدئولوژی آن در سطح جهان شکاف ها درباره دین را تعمیق بخشید این آثار همچنین تنگنای بزرگی برای مسؤولان سعودی ایجاد کرد زیرا داعش نیز از کتاب های آموزشی رسمی عربستان در مدارس خود استفاده کرد.
این گزارش به نقش امریکا در رسیدن به این مرحله اشاره و تاکید کرد: امریکا و عربستان با یکدیگر در سال ۱۹۸۰ میلادی برای حمایت مالی از نیروهای موسوم به "مجاهدین" در جنگ علیه شوروی در افغانستان همکاری کردند. همچنین ۵۰ میلیون دالر از سال ۱۹۸۶ تا سال ۱۹۹۲ میلادی برای "طرح محو بی‌سوادی جهادی" هزینه کردند که این طرح شامل چاپ کتاب برای اطفال افغان و جوانان بود تا آنها را به انجام خشونت علیه "کافران غیرمسلمان" نظیر نظامیان شوروی تشویق کنند.
این گزارش افزود: نظام سعودی با بکارگیری کارشناسان تبلیغاتی امریکایی، کمپینی را برای مقابله با مواضع خصمانه علیه خود در غرب به راه انداخت. هدف از این امر، مقابله با گزارش های رسانه ای منتقد و ترسیم یک وجهه اصلاح گرایانه از رهبران سعودی بود، اما نه کارشناسان تبلیغاتی و نه دیگران می‌توانند این عقیدۀ افراطی را که دولت سعودی بر پایه های آن بنا نهاده شده است، از بین ببرند، زیرا سرکوب کردن عادت های قدیمی سخت و دشوار است.