کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در نظر دارد که وضعیت صحت از نظر ارایه خدمات بدون تبعیض، دسترسی شهروندان به خدمات، توجه مسئولان به کیفیت خدمات صحی و آگاهی مردم در مورد صحت را بررسی کند.
داکتر سیماسمر؛ رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان امروز (چهارشنبه) در یک نشست خبری در مورد وضعیت صحی در کشور گفت: حق صحت یا حق دسترسی به امکانات صحی یکی از اساسی‌ترین حقوق بشری افراد است.
خانم سمر علاوه کرد، حق صحت برای هر شهروند بخاطر انسان بودن شان، الزامی است. هر فردی حق دارد باید صحتمند باشد و این مسئله تنها به آدم بودن ارتباط نمی‌گیرد بلکه به وضعیت آب‌وهوا، جنگ، منازعه، بی‌قانونی‌های فراون جاری در کشور و مسایل بسیار دیگر، مرتبط است.
به باور او، حق صحت ارتباط به شرایط محیطی دارد. صحت ربط مستقیم به حق کار دارد. خشونت‌های داخل خانه، صحت روانی افراد را بهم می‌زند.
مسئولان کمیسیون می گویند که این مسائل و مسایلی دیگر سبب می‌شود تا کمیسیون به اساس مسئولیت‌های خود، این تحقیق را انجام دهد و پیشنهادات لازم خود را به دولت، جامعه مدنی و جهانیان ارائه کند.
این کمیسیون می گوید: اعلامیه جهانی حقوق بشر، اعلامیه اسلامی حقوق بشر، قانون اساسی کشور و کنوانسیون حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر برخورداری مساویانه تمامی شهروندان به حق صحت تأکید می‌کنند.
مادۀ ۵۲ قانون اساسی تصریح می‌کند که: «دولت وسایل وقایه و علاج امراض و تسهیلات صحی رایگان را برای همه اتباع مطابق به احکام قانون تأمین می‌کند.»
کمیسیون نیز می گوید که مبنای عمل کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان مادۀ ۵۸ قانون اساسی افغانستان است. این ماده، کمیسیون را موظف می‌سازد تا در راستای تأمین حقوق بشر در سراسر کشور فعالیت کند که دسترسی به حق صحت و زندگی مناسب از جملۀ مواردی است که کمیسیون موظف به نظارت از آن است.
بر این اساس کمیسیون در مورد وضعیت صحی در کشور «تحقیق ملی دسترسی به حق صحت در افغانستان» را راه اندازی کرده است و نتایح آن را پس از پایان یافتن تحقیق اعلام خواهد کرد و با نهادها و اداراتی که مسئول تأمین خدمات صحی برای شهروندان است در میان خواهد گذاشت.
کمیسیون مستقل حقوق بشر می گوید که دسترسی به حق صحت باید بدون هیچ گونه تبعیض انجام شود. به خاطر زبان و وضعیت مالی یا مسایل دیگری از این قبیل نیابد هیچ کسی از حق صحت و دریافت خدمات صحی محروم شود. مخصوصا در مورد دریافت خدمات صحی می‌توانیم از محدودیت‌های که هموطنان پشه‌ای یا ترکمنی ما دارند نام ببریم.
رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر با تأکید بر اینکه حکومت‌ها مکلف به ارائۀ خدمات صحی رایگان به مردم است؛ خاطر نشان کرد که در بعض شفاخانه‌ها در هنگام ولادت به مردم دستور می‌دهند که دستکش بخرند که این مسئله نه امنیت داکتر را تأمین می‌کند و نه به تداوی امراض کمک می‌کند و نه نشان‌دهندۀ رایگان بودن خدمات صحی است. این موضوع نشان‌دهندۀ کجروی است که متأسفانه در شفاخانه‌ها و مراکز صحی وجود دارد.
یکی از موضوعات دیگری که داکتر سمر به آن تأکید کرد در نظر گرفتن تمامی احتمالات و سهولت‌ها برای انواع مریض‌ها در شفاخانه‌ها و مراکز توزیع کنندۀ خدمات صحی است. نمونۀ روشن آن ایجاد رمپ در شفاخانه‌ها است که خوشبختانه در شفاخانه‌های که جدیدا ایجاد شده است در نظر گرفته شده است و باید در شفاخانه‌های تمامی کشور به وجود بیاید.
علاوه بر این موضوعات، داکتر سیما سمر از آمادگی کشورها برای مقابله با امراضی که بیشترین قربانی را می‌گیرند یاد کرد. عدم توجه به بانک‌های خون در شفاخانه‌ها می‌تواند نمونه‌ای آن باشد.
او گفت: کسی که مبتلا به ملاریا است و آن مرض هنوز مخفی است، در هنگام اهدای خون باید دقیق مورد آزمایش قرار بگیرد تا آن خون به مریض یا زخمی دیگری تزریق نشود.
او در برابر این سوال که چرا تعداد مبتلا به مواد مخدر هر روز زیادتر شده است؟ پاسخ می‌دهد که افزایش ابتلا به مواد مخدر به دلیل نقص در ارائۀ خدمات صحی است که برای تداوی کفایت نمی‌کند یا زمینه اجتماعی تداوی فراهم نیست یا تداوی ناکامل می‌ماند.
مبتلایان پس از مراحل ابتدایی مداوا به حال خود رها می‌شوند، چون کار و شغل ندارد بنا براین دوباره به همان اعتیاد بر می‌گردند.
خانم سمر افزود عدم اعتماد مردم نسبت به مراکز صحی یکی از موارد دیگری است که دولت برنامه‌های منظم و هوشمندانۀ برای ترمیم آن روی دست بگیرد.
او همچنین گفت که حضور پرسونل زنانه در شفاخانه‌ها بسیار اساسی است چون زنان بهتر می توانند با هم ارتباط برقرار کنند و در مورد مشکلاتشان با هم گپ بزنند.
قرار است که این تحقیق در ۱۸ ولایت کشور با استفاده از شیوه‌های معمول تحقیق توسط کارمندان دفاتر کمیسیون انجام می‌شود.
کارمندان کمیسیون با استفاده از مجالس استماع عامه، فوکس گروپ‌ها، پرسشنامه‌ها و اخذ معلومات از مراجع ذی‌ربط، مبادرت به انجام این تحقیق خواهند کرد.
این برنامه با حضور اعضای رهبری کمیسیون، کارمندان بخش‌های مختلف آن، نمایندگان نهادهای صحی کشور، فعالان مدنی و رسانه‌ها در کابل، امروز ۲۷ اسد ۱۳۹۵ برگزار شد.