مقام‌های محلی در شرق افغانستان روز جمعه اعلام کردند که طالبان ولسوالی وانت وایگل ولایت نورستان را به تصرف خود درآورده است.
رحمت‌الله رحمتی؛ ولسوال وانت وایگل گفت که نیروهای دولتی بامداد روز جمعه از مقر ولسوالی عقب‌نشینی کردند.
او افزود که دلیل سقوط مرکز ولسوالی وانت وایگل به دست گروه طالبان، نرسیدن نیروهای کمکی از جانب دولت مرکزی به منطقه بوده است.
آقای رحمتی گفت که طالبان و جنگجویان خارجی به صورت گروهی به مقر ولسوالی وانت وایگل حمله کردند.
این چهارمین ولسوالی است که ظرف سه هفته اخیر در شرق، شمال و شمال شرق کشور به دست طالبان، سقوط می کند. پیشتر ولسوالی های یمگان بدخشان، چهاردره و دشت ارچی قندوز نیز سقوط کرده بودند.
۲۰ روز پیش طالبان ولسوالی یمگان در ولایت شمال شرقی بدخشان را برای چند روز به تصرف خود درآوردند.
به دنبال آن ولسوالی‌های چهاردره و دشت ارچی را در ولایت شمالی قندوز از دست نیروهای دولتی خارج کردند.
منابع دولتی می‌گویند که در حال حاضر ولسوالی چهاردره در کنترل نیروهای دولتی است.
همچنین برخی رسانه ها از قول مقام های امنیتی اعلام کرده اند که ولسوالی وانت وایگل بار دیگر به دست نیروهای دولتی افتاده است؛ اما به باور کارشناسان، این امر نمی تواند نگرانی ها نسبت به وضعیت شکننده امنیتی در شرق، شمال و شمال شرق کشور را کاهش دهد.
عامل اصلی سقوط همه این ولسوالی ها نرسیدن کمک از سوی دولت مرکزی به نیروهای امنیتی و ملیشه های محلی ضد طالبان بوده است.
با این حساب،‌ کارشناسان ضمن هشدار شدید نسبت به وضعیت به شدت وخیم امنیتی در مناطق شمال و شمال شرقی کشور می گویند که عدم پشتیبانی درست و مسؤولانه از نیروهای امنیتی مستقر در این مناطق، می تواند نشانگر عدم اراده کافی برای مبارزه با تروریزم از سوی دولت مرکزی باشد.
در یک رویداد دیگر، مسؤولان محلی ولسوالی خواجه‌غار تخار هشدار می دهند اگر تجهيزات بيشتر نظامی در خط مقدم نبرد اين ولسوالی فراهم نشود، بخش‌های بيشتر آن به تصرف طالبان درخواهد آمد.
محمد عمر؛ ولسوال خواجه‌غار می‌گوید که به دنبال سقوط ولسوالی دشت ارچی ولایت قندوز در همسایگی خواجه‌غار، ده روستای این ولسوالی نیز به دست طالبان افتاده است.
او که برای بررسی اوضاع امنیتی در کنار فرمانده پولیس جدید تخار به خط مقدم جنگ رفته هشدار می‌دهد که نیروهای محلی نیاز به پشتیبانی دارند.
آقای عمر گفته است که طالبان در فاصله ۲۰۰ متری آخرین پاسگاه‌های امنیتی در ولسوالی خواجه‌غار سرگرم نبرد با نیروهای امنیتی هستند.
با این حساب، به عقیده تحلیلگران مسایل نظامی و امنیتی، مساله فقط به سقوط و بازپس گیری چند ولسوالی محدود نمی شود، سراسر شمال را موجی از ناامنی های تروریستی فراگرفته و این امر، نگرانی ها در خصوص آینده این مناطق را به شدت افزایش داده است.
قندوز دروازه امنیتی شمال محسوب می شود و وقتی سد امنیتی این ولایت شکست، هول هیولای تروریزم و ناامنی، به سرعت به سراسر صفحات شمال، مستولی گشت.
در همین حال، نیروهای امنیتی مستقر در پایگاه های نزدیک به مناطق نبرد در شمال کشور از نبود تجهيزات جنگی و غذای كافی شكايت دارند.
اين نيروها باور دارند که در صورت فراهم شدن تجهيزات و امكانات بيشتر، طالبان توان رويارويی با آنان را نخواهند داشت.
با اينهمه فرمانده پوليس ولايت تخار از راه اندازی یک عمليات وسيع برای پاك‌سازی ولسوالی خواجه غار از وجود طالبان سخن مي گوید.
ولسوالی خواجه غار تخار به دلیل هم مرز بودن با ولسوالی دشت ارچی ولایت قندوز، از ۱۳ سال پیش شاهد حملات تهاجمی و گروهی طالبان بوده است.
اگر خواجه غار سقوط کند، پس از بدخشان و قندوز و نورستان، موج سقوط ولسوالی ها به تخار نیز سرایت خواهد کرد و این بدون تردید، تاثیرات منفی و ویرانگری بر وضعیت کلی امنیتی در مناطق سابقا امن کشور خواهد گذاشت.
از سوی دیگر، واکنش های کند و دیرهنگام و انفعالی دولت مرکزی در قبال رویدادهای سریع امنیتی در این مناطق نیز بر حجم نگرانی ها و پرسش ها در این خصوص افزوده است.
از آنجایی که عامل اصلی سقوط این ولسوالی ها، یک چیز است کارشناسان می گویند که احتمالا اختلافات دو رهبر حکومت وحدت ملی بر سر تقسیم سمت های امنیتی، نبود یک وزیر دفاع رسمی، عدم یک استراتژي جامع امنیتی و مبارزه با تروریزم، برنامه های صلح دولت با تروریست ها و... بر این وضعیت تاثیر گذاشته است.
در یک رویداد دیگر، مسؤولان معارف ولایت لوگر گفته‌اند که در پی تهدید طالبان، ۱۲ مکتب دخترانه در این ولایت بسته شده است.
به گفته این مسؤولان، طالبان هشدار داده‌اند که همه مکاتب را که در آنها دختران بالاتر از صنف چهارم درس می‌خوانند، آتش خواهند زد.
محمدصادق استانکزی؛ معاون اداره معارف لوگر گفته که افراد مسلح در ولسوالی‌های بره‌کی برک و چرخ این تهدید را با پخش شب‌نامه‌ها مطرح کرده‌اند.
ولایت لوگر در ۶۰ کیلومتری جنوب کابل، از ولایت‌های ناامن افغانستان است.
حدود ۳۰ هزار دختر در مکاتب ولایت لوگر مشغول آموزش هستند.
با این حال، به عقیده آگاهان اینکه طالبان می توانند با یک تهدید، مکاتب دخترانه را در ۶۰ کیلومتری پایتخت مسدود کنند، این هرگز نشانه خوبی نیست.
در این میان، پرسش این است که دلیل اوج گیری حمله های تروریستی و ناامنی های رو به گسترش به ویژه در بخش های شمال و شمال شرقی کشور چیست؟ آیا طالبان، قدرتمندتر شده اند؟ آیا نیروهای امنیتی تضعیف شده اند؟ آیا سیاست های امنیتی قدرت های خارجی حامی تروریزم، تغییر کرده است؟ یا برنامه بزرگتری روی دست است؟
به سختی می توان برای این پرسش ها، پاسخ روشنی پیدا کرد؛ زیرا مجموعه ای از عوامل، منجر به شکل گیری وضعیت موجود شده اند.
حمله نیروهای پاکستانی بر مناطق قبایلی این کشور، منجر به گسیل سیلی از تروریست های داخلی و خارجی به افغانستان شده و این امر، به قدرت گیری تروریست ها کمک کرده است.
از سوی دیگر، چانه زنی های سیاسی روی میز مذاکره میان دولت و طالبان هم جریان دارد و کارشناسان می گویند که طالبان و حامیان خارجی و منطقه ای این گروه سعی می کنند با تشدید تحرکات میدانی تروریستی، امتیازهای سیاسی بیشتری در روند صلح از دولت به دست آورند.
نیروهای امنیتی افغانستان نیز به دلیل کاهش توجه کمک کنندگان خارجی از دسترسی به سلاح های سنگین و نیروی هوایی مجهز و قوی، محروم اند و همزمان نمی توانند در چندین جبهه در برابر تروریزم به تنهایی بجنگند؛ هرچند اراده ای نیرومند و روحیه ای شکست ناپذیر و پولادین دارند؛ اما نبود تجهیزات، پشتیبانی هوایی و حمایت از مرکز به علاوه نبود استراتژي جامع امنیتی و وزارت دفاع بدون وزیر، کار آنها را سخت کرده است.
عبور تروریزم از شمال افغانستان به آسیای میانه نیز یک پروژه عظیم و پیچیده بین المللی است که موجب شده است موجی از ناامنی ها شمال کشور را فرابگیرد و معادله جنگ را از جنوب به شمال، بکشاند.
در همین حال، قرار است نورالحق علومی؛ وزیر داخله به پاکستان برود و با مقامات بلندپایه این کشور در مورد مسایل امنیتی گفتگو کند.
گزارش ها حاکیست که طالبان به کمک سازمان استخبارات نظامی پاکستان "آی اس آی" به حملات شان در افغانستان نسبت به سال های قبل شدت داده اند.
اداره امنیت ملی به تازگی اعلام کرد که حمله به پارلمان کشور از سوی شبکه حقانی و به کمک سازمان استخبارات نظامی پاکستان راه اندازی شده است، هر چند اسلام آباد این ادعا را رد کرد.
با این حال، یک منبع در وزارت داخله گفته که آقای علومی در مورد جلوگیری از ورود طالبان از پاکستان به افغانستان با مقامات نظامی این کشور گفتگو خواهد کرد.
او می گوید که در این دیدار، علومی تلاش خواهد کرد که پاکستان را وادار به قطع کمک سازمان استخبارات نظامی این کشور به گروه طالبان سازد.
همچنین منبع می گوید که در این سفر در مورد توافقنامه امنیتی میان افغانستان و پاکستان نیز بحث خواهد شد.
سفر وزیر داخله به پاکستان به باور آگاهان، می تواند نشانگر مراتب شدید و عمیق نگرانی کابل از ناامنی های جاری در کشور و نارضایتی از تعهدات پاکستان در قبال صلح و مبارزه با تروریزم و قطع همکاری استخباراتی با طالبان باشد؛ اما بربنیاد تجربیات پیشین، بعید به نظر می رسد اینگونه سفرها تغییری در معادله جنگ و صلح ایجاد کند.