بازار خبرهای مذاکرات مستقیم حکومت افغانستان و گروه طالبان این روزها درکانون توجه افکار عمومی جامعه قرار گرفته و گویا کم کم با برداشته شدن گام هایی از سوی طرف های ذیدخل، چشم های مردم را به سوی امیدواری و انتظار معطوف داشته است.
با سفر نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان به اسلام آباد، سفر اخیر فرمانده ارتش پاکستان به کابل و ورود روسیه به عنوان بازیگر جدید و حامی روند مذاکرات، نسبت به هر زمان دیگر، این گام ها محکم تر و استوارتر از گذشته به نظر می رسد.

جنرال رحیل شریف؛ فرمانده ارتش پاکستان در سفر اخیر خود به کابل و دیدار با اشرف غنی رییس جمهوری، موضوعات مهمی را درباره مذاکرات احتمالی میان حکومت وحدت ملی و طالبان با وی مطرح کرد.

به گفته منابع آگاه، جنرال پاکستانی چند نکته درخصوص پیشرفت مذاکره های طالبان و حکومت عنوان کرد. نکته اول اینکه طالبان برای انجام مذاکره با کابل اعلام آمادگی کرده است و این احتمال وجود دارد که اولین دور این مذاکرات در هفته اول ماه مارس (تا چند روز دیگر) برگزار شود.

نکته دومی که رحیل در این دیدار مطرح کرد، این بود که اگر طالبان افغانستان با پیشبرد مذاکرات و با انجام محتویات آن مخالف کنند، در این صورت اسلام آباد اعضای طالبان افغانستان در خاک پاکستان را تحت فشار خواهد گذاشت تا این کشور را ترک کنند.

نکته سومی که ارتش پاکستان بر آن تاکید داشت این بود که اگر طالبان افغانستان زیر بار مذاکره با حکومت کابل نرود و بخواهد در برابر فشار پاکستان برای خارج شدن از خاک این کشور هم مقاومت کند، در این صورت اسلام آباد با همکاری کابل، دست به اقدام علیه طالبان افغانستان خواهد زد.

بر اساس گزارش ها و خبرهای پیرامون مذاکرات احتمالی افغانستان و طالبان، چهار کشور شامل چین، پاکستان، قطر و شهر دبی امارات متحده عربی گزینه های ممکن برای میزبانی این مذاکرات هستند که به گفته کارشناسان، قطر کم ترین شانس را برای میزبانی خواهد داشت؛ موضوعی که چندان در اصل ماجرا که برگزاری و آغاز این مذاکرات می باشد، مهم نمی نماید.

منابع دیپلماتیک از نهایی شدن هیات مذاکره کننده افغانستان برای مذاکره با طالبان خبر داده و می گویند این هیات در آینده نزدیک برای گفت وگو با مقامات پاکستانی به اسلام آباد سفر می کند؛ این در حالی است که در روزهای گذشته یک هیات از طالبان با سفر به اسلام آباد علاوه بر دیدار با مقامات امنیتی-اطلاعاتی پاکستان، با نواز شریف نخست وزیر این کشور نیز دیدار کرده اند.

این خبر درحالی منتشر می شود که خبرهایی نیز از ملاقات نماینده ویژه چین با هیات طالبان در شهر اتک پاکستان به گوش می رسد.
با وجود همه این اخبار خاکستری در مورد مذاکره گفته ها حاکی از آن است که اکنون میان سرکرده های طالبان افغانستان در خصوص انجام مذاکره با حکومت کابل و یا انجام ندادن آن اختلافاتی به وجود آمده است. با این حال یک لابی قوی حامی پاکستان در درون گروه طالبان افغانستان وجود دارد که مصرانه خواهان محقق شدن مذاکرات است.

مواضع امریکا در خصوص این مذاکرات نیز تقریبا مشخص است. ظاهرا واشنگتن مخالفتی با این مذاکرات ندارد. واشنگتن ظاهرا خود را چندان به موضوع مذاکرات نزدیک نکرده است ولی از دور، آن را به دقت رصد می کند.

در این میان اگر طالبان با پیشبرد مذاکره ها مخالفت کند، افغانستان چیزی را از دست نخواهد داد. حکومت وحدت ملی پس از روی کار آمدن تاکنون با گرم کردن روابط با اسلام آباد و اعتماد به وعده های همکاری دولت اسلام آباد برای اقدام علیه طالبان درصورت حضور نیافتن آنان در پای میز مذاکرات صلح، وارد یک بازی سیاسی پر مخاطره شده است.

ولی اگر تمامی این تلاش ها از جمله وعده پاکستان برای همکاری با حکومت کابل علیه طالبان افغانستان درصورت حضور نیافتن آنان در پای میز مذاکرات به نتیجه نرسد، ممکن است روابط کابل و اسلام آباد حتی در مقایسه با زمان حکومت حامد کرزی، دچار تنش های بیشتری شود زیرا حکومت جدید به ریاست اشرف غنی برای جلب حمایت پاکستان از مذاکرات طالبان و تحت فشار قرار دادن طالبان و ترغیب آنان به مذاکره با حکومت کابل، تقریبا به تمام خواسته های اسلام آباد از جمله عدم تعمیق روابط با دهلی نو پاسخ مثبت داده است.

اقدام اشرف غنی در انتخاب اسلام آباد و ترجیح دادن آن به دهلی نو به عنوان یکی از نخستین مقصدهای سفرهای خارجی رسمی خود، لغو قرارداد خریداری تسلیحات از هند و اخیرا نیز اعزام افسران نظامی افغانستان به پاکستان برای گذراندن دوره های آموزشی، از جمله گام های حکومت کابل برای توجه به خواسته های اسلام آباد و نشانه های اعتماد آن به پاکستان محسوب می شود.

اما آیا پاکستان از پیشبرد مذاکره میان حکومت کابل و طالبان و برقراری صلح کامل در افغانستان چه سودی خواهد برد؟ کارشناسان در پاسخ به این سوال می گویند که دولت کنونی پاکستان برخلاف دولت های پیشین به ویژه دولت پرویز مشرف، حاضر نیست به هر قیمتی، به حمایت از طالبان ادامه دهد و مایل نیست حفظ نفوذش در میان طالبان و استفاده از آن به عنوان ابزاری برای مسلط شدن بر افغانستان، به قیمت سردی روابط اسلام آباد - کابل و مسدود شدن کوتاه ترین مسیر دسترسی پاکستان به کشورهای آسیای مرکزی تمام شود.

مسیر افغانستان، کوتاه ترین مسیر دسترسی پاکستان به آسیای مرکزی محسوب می شود. ضمن اینکه پاکستان به هیچ وجه مایل نیست حکومت جدید افغانستان به دهلی نو به عنوان اصلی ترین رقیب منطقه ای پاکستان، نزدیکتر شود.

روسیه، بازیگر جدید روند مذاکرات دولت کابل و طالبان افغانستان
تازه ترین تحولات در خصوص روند مذاکره میان حکومت و طالبان، حاکی از ورود روسیه به صحنه و حمایت آن از این مذاکرات است. حتی گفته می شود که اخیرا یک هیات طالبان به مسکو سفر کرده و پیش از این نیز نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، در قطر چند بار با هیات طالبان دیدار کرده است.

روسیه که بخوبی با روحیه ضد امریکایی طالبان آشناست، از این منظر وارد صحنه شده است و قصد دارد با حمایت از مذاکرات طالبان و حکومت افغانستان، عرصه را برای ادامه حضور امریکایی ها در کشورمان تنگ کند.
در آخرین صحنه اجرا شده از سناریوی مذاکرات مذکور، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان، روزجمعه، وارد اسلام آباد شد و بطور جداگانه با سرتاج عزیز مشاور نخست وزیر در امور خارجی و امنیت ملی، طارق فاطمی دستیار ویژه نخست وزیر در امور خارجی و اعزاز احمد چودری قائم مقام وزارت امور خارجه پاکستان دیدار کرد.

این مقام عالی سازمان ملل در دیدارهای خود در جریان تحولات اخیر در روابط و همکاری های پاکستان و افغانستان به ویژه در زمینه های سیاسی، امنیتی و مبارزه با تروریسم و همکاری های منطقه ای دو کشور همسایه قرار گرفت.

سفر نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان به پاکستان، در شرایطی که اتفاق های جدیدی در روند مذاکرات میان طالبان و حکومت به سرعت درحال رخ دادن است، حکایت از تحولاتی تازه در این زمینه دارد و به عبارت دیگر، می توان این سفر را پیشرفت روند مذاکرات از مرحله حرف به عمل تلقّی کرد.

پاکستان و چین از طرفداران و حامیان اصلی روند مذاکرات میان حکومت و طالبان هستند؛ ضمن اینکه اخیرا گزارش هایی از ورود روسیه در حمایت از این گفت و گوها منتشر شده است و مواضع امریکا نیز حاکی از آن است که مخالفتی با انجام مذاکرات صلح میان حکومت و طالبان ندارد.