گزارش‌ ها از پاکستان حاکی است که پولیس این کشور ۹۳۵ پناهجوی افغانستان را در ایالت پنجاب این کشور بازداشت کرده است.
شماری از رسانه ‌های محلی پاکستان گزارش داده اند که این افراد در جریان یک ماه گذشته بازداشت شده اند.

«سکونت و فعالیت غیر قانونی» از عوامل اصلی بازداشت این افراد دانسته شده است.
با این حال، کارشناسان مسایل اجتماعی می گویند که به نظر می رسد این اقدام به منظور تحت فشار قرار دادن دولت افغانستان از سوی پاکستان، انجام شده است.

پاکستان همواره ادعا کرده است که افغانستان به تروریست های پاکستانی پناه می دهد؛ ادعایی که به شدت از جانب افغانستان رد شده و از دید ناظران نیز در قبال آنچه پاکستان بر علیه افغانستان انجام می دهد یک فرافکنی و فرار از مسؤولیت، ارزیابی گردیده است.
پولیس پاکستان این پناه‌جویان را از گجرن‌والا، بهاول‌پور، ملتان، فیصل‌آباد، راول‌پندی، لاهور و دی‌جی خان بازداشت کرده است.

در این میان ۷۵۵ تن آنان به زندان فرستاده شده و ۱۸۰ تن دیگر شان در بدل ضمانت آزاد شده اند.
این در حالی است که دست‌ کم ۱۳۷ پناه‌جوی افغان دیگر از سوی پولیس پاکستان در ایالت خیبر پختون‌خواه بازداشت شده اند.

به گفته‌ مقام ‌های پولیس محلی پاکستان، این پناه‌جویان افغان در جریان عملیات جداگانه در پیشاور بازداشت شده بودند.
از سوی دیگر، دفتر سایسی مناطق فدرالی پاکستان روز یک‌شنبه هفته گذشته گفته بود که برای پناه‌‎جویان افغانی که در ایالت خیبر پختون‌خواه بازداشت شده بودند، گفته شده بود که در جریان سه روز پاکستان را ترک کنند.

این اقدامات آشکارا نشان می دهد که برنامه ای فراتر از تمهیدات امنیتی در برابر جامعه مهاجران افغان در پاکستان در دستور کار مقامات مرکزی و ایالتی آن کشور قرار دارد.

تعیین ضرب الاجل سه روزه برای مهاجرانی که سال ها در آنجا سکونت داشته و پیوندهای پیچیده و گسترده اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... با مردمان بومی برقرار کرده اند، تنها به هدف تحت فشار قرار دادن بی رحمانه و انتقام گیری از آنها و دولت افغانستان می تواند صورت بگیرد؛ در غیر آن، این گونه تصمیم ها نه ممکن و عملی است و نه معقول و منطقی.
مهاجران همواره یکی از نیرومندترین اهرم های فشار بر دولت افغانستان از سوی کشورهایی بوده که بیشترین مهاجر افغان را در خود جای داده اند.

این در حالی است که براساس حقوق بین الملل و پروتکل های رسمی، استفاده از مهاجران برای رسیدن به اهداف سیاسی و استخباراتی خود، غیر مجاز و عملی نکوهیده و قابل سرزنش است.

پناهجویان افغانستان در پاکستان در حالی از سوی پولیس این کشور بازداشت و زندانی می‌ شوند که اخیراً سرتاج عزیز؛ مشاور امنیت ملی و سیاست خارجی نخست وزیر پاکستان گفته بود که برای خروج مهاجران، هیچ زور و فشاری در کار نخواهد بود.

او روز چهارشنبه هفته‌ گذشته گفت که در حال حاضر پاکستان میزبان بیش از ۱.۷ میلیون پناهجوی ثبت شده و ۱.۳ تا ۱.۴ میلیون مهاجر ثبت نشده است.
آقای عزیز گفته است که اگر پناهجویان افغانستان بخواهند تا پایان سال جاری میلادی پاکستان را ترک کنند ناممکن است؛ اما روند خروج آنان آغاز شده است.

او گفت:"پاکستان با کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهجویان به منظور ایجاد شرایط بهتر برای پناهجویانی که به افغانستان باز می‌گردند صحبت می‌کند."
با این حال، کارشناسان می گویند که پاکستان حتی در این زمینه نیز برخلاف آنچه به صورت رسمی می گوید، عمل می کند؛ کاری که در زمینه صلح و جنگ و مبارزه با تروریزم نیز انجام می دهد.

در همین حال، ناظران می گویند دولت افغانستان برای حل معضل تازه ای که پاکستان فراراه مهاجران افغان در آن کشور قرار داده، می بایست از طریق کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان وارد عمل شود و اسلام آباد را تحت فشار قرار دهد که هرگونه برنامه ای برای خروج داوطلبانه میلیون ها مهاجر افغان می بایست بر پایه توافقات سه جانبه و زیر نظارت مستقیم مأموران کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان به اجرا درآید.

گزارش های همچنین حاکی است که برنامه‌ اخراج پناهجویان افغانستان از پاکستان پس از حمله‌ خونین هراس‌افکنانه بر یک مکتب نظامی در شهر پیشاور شدت گرفته است.
پس از این حمله دولت اسلام‌آباد رفت و آمدهای مردم را به شدت زیر نظر دارد و با مهاجرانی که اسناد قانونی ندارند، برخورد می‌کند و به این ترتیب، دست کم برای بخشی از مهاجرین افغان، پاکستان به یک زندان بزرگ تبدیل شده است.

بخشی از این این تمهیدات شاید در وضعیتی که پاکستان اکنون قرار دارد، ضروری و اجتناب ناپذیر باشد؛ اما این امر هیچگاه نباید به اهرمی برای سرکوب مهاجران، بازداشت های صدها نفری آنها و همچنین تعیین ضرب الاجل های فوری و غیر عملی برای اخراج آنان از پاکستان تبدیل شود.
مهاجران افغان سال هاست که در پاکستان زندگی می کنند و هیچگاه گزارش نشده است که آنها مسبب اصلی ناامنی، ترور و خشونت در پاکستان هستند.

تروریزم یک پروژه پیچیده و از قبل طراحی شده با شرکت طرف های منطقه ای و بین المللی در پاکستان است و برای این منظور، از شهروندان همه کشورها استفاده شده است؛ بنابراین، نسبت دادن حمله پیشاور یا فعالیت های هراس افکنانه در پاکستان به مهاجران افغان، یک اتهام بی بنیاد سیاسی به منظور فرار و فرافکنی اتهامات واقعی و سنگینی است که پاکستان در زمینه حمایت از تروریزم و دامن زدن به ناامنی و جنگ در افغانستان با آن روبروست.

در همین حال، سفیر افغانستان در اسلام آباد روز شنبه گفته است که کابل در حال انجام اقداماتی برای بازگشت ۱.۶ میلیون مهاجر ثبت شده افغان از پاکستان است.
جانان موسی زی؛ سفیر افغانستان در اسلام آباد روز شنبه در کنسولگری افغانستان در کراچی گفت: ۳ توافقنامه بین افغانستان، پاکستان و کمیشنری عالی پناهندگان سازمان ملل است که همه آنان بر بازگشت داوطلبانه، محترمانه و تدریجی مهاجران افغان از پاکستان تاکید دارد.

انتظار می رود مقامات کشور مان در پاکستان از مسیرهای دیپلماتیک و با مشارکت مستقیم سازمان ملل، بر پایه توافقنامه های یادشده از حقوق مهاجرین دفاع کرده و پاکستان را وادار کنند؛ تا از دست ابزار قرار دادن مهاجران برای رسیدن به اهداف خود و فرار از مسؤولیت در مبارزه با تروریزم، اجتناب کند.

آقای موسی زی می گوید که از سال ۲۰۰۲ تاکنون ۵ میلیون مهاجر افغان از پاکستان و ایران به کشور بازگشته اند که این بزرگترین رقم بازگشت مهاجران به وطن در طول تاریخ بوده است.
وی تاکید کرد: روند بازگشت مهاجران برای مدتی کند شده؛ اما این مساله از اولویت های کلیدی ما است که روی آن به طور کامل تمرکز خواهیم کرد.

ناظران باور دارند که وقوع این نوع رویدادها در کشورهای همسایه در برابر مهاجران افغان اما یک کارکرد مثبت نیز دارد و آن اینکه دولت افغانستان به صورت جدی تر، مسؤولانه تر و عملیاتی تر به معضل مهاجرت و راه های پایان بخشیدن به آن فکر می کند و برنامه هایی را روی دست می گیرد؛ تا به این مصیبت مستمر پایان دهد.

آقای موسی زی گفت که ۱.۶ میلیون مهاجر افغان به گونه قانونی در پاکستان زندگی می کنند که بیشتر آنها در ایالت خیبر پختونخواه و بلوچستان و حدود ۶۵ هزار آنها در ایالت سند به سر می برند.
او حدس می زند که بین ۴۰۰ هزار تا یک میلیون مهاجر غیرقانونی افغان نیز در پاکستان زندگی کنند.

با این حال، به عقیده تحلیلگران اگرچه در شرایط کنونی، برنامه ریزی برای پذیرش این میزان مهاجر افغان مقیم پاکستان در کشور، کار دشواری است؛ اما اگر دو کشور با همکاری سازمان ملل، توافق کنند؛ تا همزمان با بازگشت داوطلبانه و تدریجی مهاجران در یک بازه زمانی مشخص به افغانستان، تمهیدات و آمادگی های لازم برای استقرار آنها در داخل کشور نیز فراهم شود، این امر، یک راهکار معقول و عملی را فراروی دوطرف می گذارد و به مهاجران نیز اجازه می دهد بدون احساس فشار و تحمل محدودیت، برای بازگشت به کشور برنامه ریزی کنند.