هفته گذشته هیات پارلمانی افغانستان برای گفتگو روی مسایل سیاسی افغانستان و پاکستان به اسلام آباد سفر کرد و در این سفر با هیات پارلمانی پاکستان و سرتاج عزیز؛ مشاور امنیت ملی و سیاست خارجی نخست وزیر پاکستان دیدار کرد.
هیات پارلمانی افغانستان این سفر را پر دستاورد خواند و گفت که به طرف پاکستان قناعت داده که سیاست مداخله جویانه پاکستان در افغانستان اشتباه است.
عبدالقادر زازی؛ رییس کمیسیون روابط خارجی مجلس و سرپرست این هیات گفت:"این سفر دستاورد خوبی داشت.‌ زمانی که ما گفتگوی پارلمانی را آغاز کردیم به هیات پارلمانی که از تمام گروپ های سیاسی آن کشور تشکیل شده بود، قناعت دادیم که از ۳۰ – ۳۵ سال گذشته تاهنوز سیاست پاکستان در قبال افغانستان اشتباه بوده است".
آقای زازی افزود که هیات پارلمانی پاکستان نسبت عملکرد گذشته این کشور در افغانستان، رسما از هیات پارلمانی افغانستان معذرت خواست.
زازی تصریح کرد:"هیات پارلمانی پاکستان وعده سپرد که پس از این بر حکومت و نظامیان این کشور فشار می آورند تا دیگر به افغانستان مداخله نکنند".
این سفر از دید تحلیلگران، جزو رویدادهای نادر سیاسی در روابط دو کشور همسایه ارزیابی شد که به نظر می رسد از ابتکارات دولت تازه افغانستان برای بهبود و توسعه رابطه با پاکستان محسوب می شود.
کارشناسان می گویند که دولت اشرف غنی اگرچه همان راهبرد کرزی را در رابطه با پاکستان دنبال می کند و همواره از استفاده از سیاست در برابر تفنگ صحبت می کند؛ اما از سوی دیگر، در تلاش است تا اقداماتش را تنها به روابط رسمی دیپلماتیک در سطح مقامات ارشد محدود نکند و دیگر بازیگران و نیروهای مؤثر در این زمینه را نیز وارد جریان بازی کند.
به این ترتیب، این یکی از اصلی ترین انگیزه ها برای افزایش انتظارها در خصوص تغییر قاعده بازی است.
هیات پارلمانی افغانستان در سفر به پاکستان با نواز شریف؛ نخست وزیر و سرتاج عزیز؛ مشاور امنیت ملی و سیاست خارجی وی نیز دیدار و گفتگو کرده است.
رییس هیات پارلمانی افغانستان بیان داشت:"در دیدار با نواز شریف و سرتاج عزیز نیز قاطع صحبت کردیم که ما با آی اس آی و نظامیان تان مشکل داریم و این دو نهاد جنگ در افغانستان را دامن می زنند. آنان گفتند که ما به شدت تلاش می کنیم نظامیان خود را قناعت دهیم تا پالیسی خود در قبال افغانستان تغییر دهند".
آی اس و آی و ارتش پاکستان همواره در نوک پیکان انتقادات افغانستان از عملکرد پاکستان در قبال افغانستان قرار داشته و همه نهادها، مراجع و مردم افغانستان عقیده دارند که ریشه اصلی بحران جاری در کشور، زیر سر آی اس آی و ارتش پاکستان قرار دارد. با این حال، به نظر می رسد هنوز تا نتیجه بخش بودن وعده هایی که در این سفر به هیات پارلمانی افغانستان داده شده، راه درازی در پیش است.
پاکستان پیش از این نیز قول های مشابهی داده است؛ اما همواره در عمل، این ارتش و سازمان جاسوسی آی اس آی بوده که ابتکار عمل را در دست داشته و خط و مشی رابطه دو کشور همسایه را تعیین کرده است.
به گفته زازی، هیات پارلمانی افغانستان این مساله را در اذهان سیاسیون پاکستانی تداعی کرده که جنگ در افغانستان جنگ در اسلام آباد است و تروریزم خوب و بد ندارد.
تروریزم خوب و بد ندارد، جمله ای است که بارها از سوی مقام های دیروز و امروز افغانستان مطرح شده و پیام تلویحی این جمله برای پاکستان این است که آن کشور نباید در مبارزه با تروریزم به صورت گزینشی عمل کند؛ اما تصور می شود هنوز این تلاش، به ثمر ننشسته و ارتش و آی اس آی پاکستان، قایل به تفکیک تروریزم در افغانستان و پاکستان هستند.
گفتنی است که ۱۰ تن از اعضای مجلس نمایندگان و ۷ عضو مجلس سنا اعضای تشکیل دهنده هیات پارلمانی افغانستان به پاکستان بودند و پس از انجام گفتگوها، دو طرف در جهت رفع مشکلات، اعلامیه مشترک نیز صادر کرده اند.
از سوی دیگر، رییس کمیسیون روابط خارجی مجلس می گوید که فشار چین بر پاکستان، سیاستمردان آن کشور را نسبت به افغانستان انعطاف پذیرتر کرده است.
آقای زازی یادآور شد:"نظر چین این است که جنگ در افغانستان جنگ در اسلام آباد است و چینی ها به شکل غیر مستقیم بر پاکستان فشار وارد کرده اند که دست اندازی نظامیان پاکستانی به افغانستان امنیت منطقه و بیجینگ را به خطر می اندازد".
چین در جریان سفر رییس جمهور غنی به این کشور وعده سپرد که زمینه نشست بزرگی با حضور دولت افغانستان با طالبان را فراهم می سازد.
پاکستان از هم پیمانان استراتژیک چین است و این دو کشور روابط گسترده ای در سطوح مختلف دارند.
از سوی دیگر، چین در تلاش است تا با گسترش سرمایه گذاری و توسعه روابط اقتصادی با افغانستان، زمینه نفوذ بیشتر خود در آینده افغانستان را تقویت کند؛ اما این امر، بدون تامین امنیت، امکان پذیر نیست.
چین همچنین نگران نفوذ تروریست ها از مسیر پاکستان به افغانستان و از آنجا به ایالت سنکیانگ است.
به این ترتیب، امیدواری ها در خصوص بازی فعالانه چین در سناریوی صلح افغانستان، بیشتر شده است.
چین به طالبان نیز نزدیک است و اخیرا تایید شد که هیاتی از این گروه به منظور توسعه روابط دو جانبه و توضیح راهبرد طالبان به روند صلح، از قطر راهی چین شده است.
در همین حال، اشرف غنی؛ رئیس جمهور و عبدالله عبدالله؛ رئیس اجرایی اخیرا با هیاتی از رهبران احزاب سیاسی پاکستان دیدار کردند.
رئیس جمهور در این دیدار گفته است که حل مشکلات این دو کشور زمانبر است و موانع زیادی در راه آن وجود دارد؛ اما دولت افغانستان، مصمم است این مشکلات را حل کند.
آقای غنی تاکید کرده که دو کشور به مشورت و اقدامات مشترک ادامه خواهند داد و تلاش خواهند کرد که تماس‌های بیشتر میان مردم دو کشور در تمامی سطوح برقرار شود.
در ترکیب این هیات پاکستانی محمودخان اچکزی، آفتاب احمدخان شیرپاو و سناتور افراسیاب ختک شامل بودند.
این رهبران سیاسی در دیدار با آقای غنی گفتنه اند که در آنسوی خط دیورند، نگاه در مورد گروه‌های تندرو تغییر کرده و مردم پاکستان نیز درک کرده‌اند که تروریزم خوب و بد وجود ندارد و این پدیده نه تنها خطر برای دو کشور بلکه برای منطقه و جهان است.
آقای ختک، اچکزی و شیرپاو؛ از رهبران احزاب ملی‌گرای پشتون در پاکستان هستند، احزابی که در سالهای گذشته تلاش کرده اند از نفوذ گروه‌های تندرو پاکستانی در مناطق قبایلی پاکستان بکاهند؛ اما تاکنون چندان موفق نبوده اند.
با این وصف، کارشناسان امیدوار اند تلاش هایی که مبتکر آن دولت وحدت ملی به رهبری اشرف غنی در کابل بوده و از کانال های مختلف به جریان افتاده است، سرانجام بتواند قاعده بازی را تغییر دهد و پاکستان را وارد یک همکاری دوجانبه صادقانه با افغانستان در زمینه مبارزه با تروریزم و تامین صلح و ثبات امنیت در منطقه کند؛ هرچند هنوز همانطور که اشرف غنی نیز گفته، برای دست یافتن به این مأمول، راه بسیار دراز و دشواری در پیش است.