در ادامه دید و بازدیدهای دوجانبه، سفر ۱۵جدی دبیر شورای عالی امینت ملی ایران به افغانستان و دیدار های جداگانه با مقامات کشورما، به ویژه رئیس جمهور، از اهمیت ویژه برخوردار است. دو کشور هم فرهنگ و دوست، دارای اشتراکات وعلایق عمیقی هستند که امنیت و ثبات آنها را به هم گره زده و هر نوع نوسان و ناامنی در امنیت یکی از آنها، دیگری را متاثر می‌سازد. از سوی دیگر با توجه به حضور نظامی ایالات متحده و شیطنت های پیوسته آن، بیم آن می‌رود که انگیزه هایی درصدد برهم زدن روابط دوستانه دو کشور باشد. این موضوع ایجاب می‌کرد که دو طرف به صورت مستمر و مستقیم تماس و تعامل خویش را در جهت استحکام روابط برادرانه و رفع تهدید‌ها داشته باشند. 

با آنکه جزئیات بیشتری از این ملاقاتها منتشر نشده، اما طبق خبرنامه دفتر ریاست جمهوری، در این دیدارها بر گسترش روابط میان افغانستان و ایران و همکاری های اقتصادی میان دو کشور صحبت شده و دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و مقامات افغانستان روابط دو کشور را "ممتاز" توصیف کرده اند.آقای جلیلی، با تاکید بر تاریخ و فرهنگ مشترک دوکشور، خواستارنهادینه سازی روابط و علایق دو کشور شده است.در این دیدار، دو طرف ضمن موافقت روی آغاز نشست‌های سه جانبه میان افغانستان، ایران و هند، بر ادامه همکاری‌ها، تقویت نهاد‌ها و انتقال تجارب میان دو کشور، تاکید نموده اند. 

قبل از این نیز داکتر جلیلی در یک نشست خبری در پایان دیدار سه روزه اش از هند،‌ در خصوص موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران، در قبال کشورمان گفته بود؛ "خواست ما وحدت، استقلال، تمامیت ارضی، پیشرفت و رفاه ملت افغانستان بوده و تمام توان ایران و هند برخلاف قدرت های دیگر برای کمک به رشد و پیشرفت افغانستان است". 

گذشته از اینکه برخی رسانه ها سفر آقای جلیلی به کابل را با سفررئیس جمهور به امریکا،‌ مرتبط انگاشته اند اما عمق روابط و مشترکات و رویکردهای سازنده ایران و برنامه های مشترک دو کشور، خود به اندازه کافی می‌تواند دلیل مستقل برای این دیدار باشد. اگر چه در این میان نکات چندی شایسته تامل و تاکید است: 

نخست آنکه، شرایط کشور، تعامل استراتژیک با کشورهای مثل هند و ایران را ایجاب می‌کند. زیرا در دکترین امنیت ملی آنها، افغانستان امن و بدون تنش، ثبات و امنیت منطقه را بهبود می‌بخشد و اساساً امنیت و استقلال افغانستان، جزء استراتژی امنیتی آنهاست تا پاکستان و قدرت های فرامنطقه ای نتواند از ژئوپلیتیک افغانستان برعلیه آنها استفاده خصمانه نماید. 

برخلاف پاکستان و ایالات متحده که استراتژی تنش همسایگان، تفرق داخلی و وابستگی امنیتی و سیاسی و سوء‌استفاده از خاک کشور را دنبال می‌کنند. برمبنای همان سیاست، ایران در دوران جهاد، مقاومت و یک دهه گذشته، مساعدت های مختلف خود را درعرصه های متعدد سازندگی، زیرساخت های علمی و تربیت نیروهای متخصص و ... متمرکز ساخت. هند نیز طی یک دهه گذشته چنین رویکردی داشته است. 

دیگر آنکه در شرایط عادی به دلیل و جود پیوندهای عمیق فرهنگی، دینی و دیگر مشترکات، آینده روابط دوکشور، دارای چشم انداز مثبتی است. گسترش روابط و تعاملات در عرصه های مختلف و همکاری های دوجانبه و چند جانبه‌ای منطقه ای در افق حال و آینده دو کشور، قابل دید است و از این حیث ممتازهم می‌تواند باشد. 

اما حضورایالات متحده و طراحی های استعماری در قالب پایگاههای دائمی و فعالیت‌های اطلاعاتی از خاک ما برعلیه همسایگان و تحمیل سیاست خود برما، عمده آسیب ها و چالش های فرارو است .
این مسأله با توجه به اقدامات تنش آفرینی که امریکایی ها از خاک کشور برعلیه ایران انجام داده ، به خوبی قابل درک است. 

عبدالمالک ریگی سرکرده گروه تروریستی که در ایران ده ها اقدام تروریستی انجام داده و تحت تعقیب بود، دو بار در ۲۰۰۸ و در فبروری ۲۰۱۰ در یکی از پایگاههای افغانستان با فرمانده ناتو مذاکره داشته و مهمان مقامات نظامی امریکا بوده است. تروریستی که باید به دلیل ارتکاب دهها عملیات تروریستی، دستگیر و مجازات می‌شد، از خاک ما علیه همسایگان استفاده می‌کرده است. 

در دسامبر ۲۰۱۱ ، طیاره جاسوسی RQ۱۷۰ معروف به "جانور قندهار" از قندهار برفراز ولایت های شرقی ایران پرواز داده شده بود که نیروهای مسلح ایران، سالم به زمین نشاند و به غنیمت گرفت. 

طبیعی است که طرف ایرانی به خوبی میداند که عملیات جاسوسی و رفت و آمدهای سرکرده معدوم تروریست ها در افغانستان با اطلاع حکومت افغانستان نبوده اما تکرار ماجرای مشابه درآینده، به معنای استمرار سوء استفاده های امریکا از خاک افغانستان علیه همسایگان و برهم زننده روابط حسنه می‌تواند باشد. همانطوریکه ما انتظار داریم اقدامی علیه کشورما از خاک همسایه صورت نگیرد، متقابلاً آنان نیز چنین انتظاری دارند. 

از این‌رو، اکنون که رئیس جمهور در آستانه سفر به واشنگتن است و بحث سند امنیتی دوجانبه با محوریت پایگاه دائمی و مصئونیت قضایی با امریکا مطرح است، پیشگیری از چنین اقدامات خصمانه‌ای، یکی از ضرورتهای استراتژیک منافع و مصالح ملی ماست. 

تردیدی نمی‌توان داشت که منافع و مصالح ملی ما هرگز در تنش و چالش با همسایگان قابل تامین نیست و با توجه به حضور نیروهای فرامنطقه ای و سیاست های استعماری آنها، پیشگیری از عوامل تنش آفرین، بزرگترین ضرورت ما در روابط با همسایگان است و باید چهارچوب های آن مبنای تعامل ما با دیگران باشد و در غیر این صورت، قربانی اهداف بیگانگان خواهیم شد. 

بر این اساس طبیعی می‌نماید که مقامات دوکشور برای حفظ تعاملات حسنه موجود در آینده، رایزنی و هم فکری های خود را داشته باشند و سفر داکتر سعید جلیلی می‌تواند، فرصت خوبی برای تبادل نظر و بیان انتظارات دوجانبه و آینده روابط و بررسی عوامل آسیب زا و بحث پیرامون آنها باشد. 

نویسنده: سیدآقاموسوی نژاد