امام رئوف، پرچم‌دار علم، اخلاق و وحدت در روزگار بحران

در ادامه، به برخی از ویژگی‌های برجسته آن حضرت اشاره می‌شود:
۱. شخصیت علمی حضرت امام رضا علیه‌السلام
امام رضا علیه‌السلام یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های علمی دوران خود بودند. سطح علمی بلند و مقام والای ایشان به گونه‌ای بود که تمامی علمای مسلمان اعم از شیعه و سنی بر علم و دانش آن حضرت اذعان داشتند. از همین رو، ایشان را «عالم آل محمد» لقب داده‌اند.
ایشان همواره با رویکردی علمی به حل مسائل و پاسخ به شبهات می‌پرداختند و در همین راستا مناظرات فراوانی با علما و متفکران مسلمان و غیرمسلمان برگزار کردند. این مناظرات، علاوه بر دفاع از اصول دین و فقه جعفری، موجب گسترش اسلام و مکتب تشیع در مناطق مختلف، به‌ویژه در کشورهای آسیای میانه مانند ایران، افغانستان، پاکستان و هند گردید.
 
۲. اخلاق نیکو و سیره عملی امام رئوف
همان‌گونه که خوش‌رفتاری و اخلاق نیک از سیره مشترک تمام ائمه معصومین علیهم‌السلام بوده است، حضرت امام رضا علیه‌السلام نیز از اخلاقی نیکو و چهره‌ای مهربان برخوردار بودند. ایشان به همین سبب به «امام رئوف» معروف شدند.
با وجود شرایط سخت دوران امامت، بیشترین خدمات را به مردم و دین ارائه دادند. در هر مکانی که اقامت می‌گزیدند، در مدت کوتاهی محبوبیتی عظیم کسب می‌کردند. حکومت عباسی، که نگران این محبوبیت روزافزون بود، ایشان را به مرو ـ که در آن زمان از مرکز خلافت فاصله داشت ـ تبعید کرد. اما حتی در آنجا نیز ایشان در دل‌ها جای گرفتند و همین موجب شد که حکومت عباسی سرانجام ایشان را به شهادت رساند.
 
۳. تلاش برای وحدت میان مسلمانان و ادیان آسمانی
وحدت و هم‌پذیری، از اصول بنیادین دین اسلام است؛ اصولی که بارها در قرآن کریم بر آن تأکید شده است. یکی از دلایل عمده بحران‌های امروز در جهان اسلام، غفلت از همین اصل وحدت‌آفرین است.
حضرت امام رضا علیه‌السلام در دوران پرآشوب و بحران‌زده خلافت عباسی، که همراه با شکاف‌های عمیق میان شیعه و سنی و نیز اختلافات داخلی درون هر مذهب بود، با صبر و درایت و با بهره‌گیری از «جنگ نرم» ـ یعنی مبارزه فکری، فرهنگی و علمی ـ سعی در تقویت انسجام و وحدت مسلمانان داشتند.
ایشان مناظراتی برگزار کردند که نه‌تنها سبب رفع اختلافات شد بلکه بسیاری از توطئه‌های دشمنان اسلام را خنثی ساخت. از دیدگاه آن حضرت، وحدت میان شیعیان با یکدیگر و نیز وحدت اهل سنت با هم، مقدمه‌ای ضروری برای تحقق وحدت اسلامی گسترده‌تر بود. این بینش دقیق نشان از بصیرت و ژرف‌اندیشی آن امام بزرگوار دارد.
ایشان امامی عالم، مهربان و صبور بودند که همواره «جنگ نرم» را بر سایر شیوه‌های تقابل ترجیح می‌دادند و آن را مؤثرترین راهکار در دفاع از دین و اصلاح امت اسلامی می‌دانستند.