سلطان محمود غزنوی؛ یکی از برجسته‌ترین پادشاهان تاریخ اسلام و افغانستان

این مقام پاکستانی در یک مصاحبه تلویزیونی گفته است که سلطان محمود غزنوی با نیت «دزدی و غارتگری» به هند لشکرکشی می‌کرد و با غنایم از آنجا برمی‌‌گشت.  خواجه آصف با اشاره به جایگاه سلطان محمود غزنوی در پاکستان گفت که «به اشتباه او را به عنوان قهرمان» معرفی کرده‌اند، اما «من او را قهرمان نمی‌دانم.»
از سویی هم ملا حمدالله فطرت، معاون سخنگوی امارت اسلامی این اظهارات را غیرمسئولانه و ناشی از بی‌اطلاعی وی از حقایق تاریخی خوانده و آن را به شدت رد کرده است.
حال نیاز است تا زندگی نامه این پادشاه مقتدر خاندان غزنویان را به بررسی بگیریم.
 
زندگی و حکومت
سلطان محمود غزنوی (971-1030 میلادی)، با نام کامل محمود بن سبکتگین، نخستین سلطان امپراتوری غزنوی بود که در تاریخ افغانستان، هند و جهان اسلام نقش مهمی ایفا کرد. او پسر سبکتگین، مؤسس خاندان غزنویان بود و پس از او، حکومت را به دست گرفت. محمود غزنوی به دلیل فتوحات گسترده، ایجاد یک دولت قدرتمند و حمایت از هنر و علم به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پادشاهان تاریخ شناخته می‌شود.
سلطان محمود در سال 971 میلادی در غزنی (واقع در افغانستان امروزی) متولد شد. او در سال 998 میلادی، پس از مرگ پدرش، به حکومت رسید و عنوان «سلطان» را برای اولین بار در جهان اسلام به خود اختصاص داد. این اقدام نمادی از استقلال او از خلافت عباسی در بغداد بود، هرچند او همچنان وفاداری رسمی خود را به خلفا حفظ کرد.
 
فتوحات سلطان محمود
محمود غزنوی به خاطر حملات متعدد خود به هند معروف است. او طی 17 لشکرکشی به شبه‌قاره هند، بخش‌های گسترده‌ای از شمال هند، شامل پنجاب و مناطق همجوار را فتح کرد. هدف اصلی این لشکرکشی‌ها گسترش اسلام و همچنین دستیابی به ثروت‌های هند بود. یکی از مشهورترین فتوحات او، حمله به معبد سومنات در سال 1025 میلادی بود که با غنائم فراوان به غزنی بازگشت.
 
حمایت از علم و فرهنگ
سلطان محمود غزنوی به عنوان یکی از پادشاهان حامی علم و هنر نیز شناخته می‌شود. دربار او میزبان دانشمندان و شاعران بزرگی مانند فردوسی، عنصری بلخی و البیرونی بود. محمود از فردوسی، شاعر بزرگ ایرانی خواست تا شاهنامه را به نظم درآورد. هرچند رابطه او با فردوسی در پایان تلخ شد، اما نقش او در حمایت از ادبیات فارسی غیرقابل انکار است.
 
دستاوردها و میراث
دوران سلطنت محمود غزنوی یکی از دوره‌های طلایی تاریخ اسلام به شمار می‌رود. او موفق شد قلمرو امپراتوری خود را از خراسان تا هند گسترش دهد و دولت غزنویان را به یکی از قدرت‌های بزرگ منطقه تبدیل کند. میراث محمود غزنوی شامل تقویت فرهنگ اسلامی-افغانستانی، گسترش زبان فارسی در هند و تأسیس یک دولت قوی و متمرکز است.
 
مرگ و پایان کار
سلطان محمود در سال 1030 میلادی در غزنی درگذشت. پس از مرگ او، امپراتوری غزنویان به تدریج ضعیف شد و تحت حملات سلجوقیان و دیگر قدرت‌ها قرار گرفت. با این حال، دوران حکومت او تأثیری ماندگار در تاریخ منطقه به‌جا گذاشت.
سلطان محمود غزنوی به‌عنوان یک فرمانروای بزرگ و جنگاوری شجاع در تاریخ شناخته می‌شود که همواره نقش مهمی در شکل‌گیری سیاست، فرهنگ و تمدن در منطقه جنوب آسیا و خاورمیانه ایفا کرده است.