نویسنده در این مطلب برخی از مشکلات مهاجرین افغانستانی ساکن جمهوری اسلامی ایران را ذکر کرده است که انتظار می‌رود مورد توجه هیأت اعزامی امارت اسلامی که در حال حاضر در ایران حضور دارند قرار بگیرد.

خبرگزاری صدای افغان(آوا)-سرویس بین‌الملل: به نقل از رنا، متن یادداشت سیدفرید معصومی، فعال حوزه مهاجرین را در این زمینه مطالعه می‌کنید:
 
ضمن تشكر از زحمات و تلاش‌هاي سفارت جهت رفع مشكلات مهاجرين، تعدادی از مشکلات مهاجرین افغانستان ساکن در ایران که امید است مورد توجه هيات اعزامي به ايران قرار بگیرد به شرح ذيل مي باشد:
 
نزديك به سه سال است که پاسپورت الكنرونيك در سفارت و کنسولگری‌های افغانستان توزیع و ثبت نام نمی‌شود که مشکلات عدیده‌ای را برای مهاجرین به وجود آورده است. البته براي شهرونداني كه تذكره الكترونيك و يا تذكره كاغذي تاييد شده وزارت خارجه در كابل را داشته باشند، پاسپورت ماشين خوان ثبت‌نام مي شود ولي اخذ تذكره الكترونيك و يا تاييد تذكره كاغذي در وزارت خارجه، منوط به مسافرت به افغانستان مي باشد كه اين مسافرت پر هزینه براي مهاجرين ساكن ايران مقدور نمي باشد.
 
قبل از تغییر حاکمیت در کابل، چند مرکز در شهرهای مختلف ایران، ثبت‌نام و اجرای بایومتریک مهاجرین را جهت صدور تذکره الکترونیکی انجام می‌دادند و پس از صدور و چاپ تذکره در کابل و ارسال به ایران، توسط این مراکز توزیع می‌شد که مهاجرین با آن تذکره‌های الکترونیک می‌توانستند پاسپورت ماشین خوان اخذ نمایند که متاسفانه آن مراکز نیز با تغییر حاکمیت تعطیل و تجهیزات آن به افغانستان برگردانده شد.
 
مهاجرین به دلایل زیر نیاز به پاسپورت دارند:
۱- تعدادی از مهاجرین برای تبدیل وضعیت از اقامت با کارت آمایش به اقامت با پاسپورت به دلایل مختلف
۲- تعدادی از مهاجرین برای مسافرت به خارج از ایران به دلایل دعوتنامه‌های تجاری، دعوتنامه همسر و یا فرزندان
۳- افراد دارای اقامت با پاسپورت و یا پاسپورت خانواری، برای فرزندان متولد شده جدیدشان
۴- افراد دارای اقامت با پاسپورت و یا پاسپورت خانواری، به علت مخدوش شدن و مفقود شدن پاسپورت
۵- افراد دارای اقامت با پاسپورت و یا پاسپورت خانواری، جهت تفکیک همراهان به علت فوت، طلاق، ازدواج و یا فرزندان بالای ۱۸ سال در پاسپورت‌های دستنویس
 
عدم ثبت‌نام و توزیع پاسپورت برای گروه‌های فوق در سفارت و کنسولگری‌های افغانستان، مشکلات عدیده‌ای را برای این مهاجرین به وجود آورده است.
 
در وضعیت فعلی تورم، بالا رفتن اجاره خانه، افزایش هزینه‌های زندگی و اجرای هوشمند سازی یارانه‌ها (نان، دارو، کالاهای اساسی و ...) از طرف دولت ایران، اخذ مبالغ گزاف و دلاری جهت ارایه خدمات کنسولی از طرف سفارت و کنسولگری‌های افغانستان به مهاجرین باعث فشار مضاعف به مهاجرین شده است. با اینکه دولت ایران در موارد گوناگون، مهاجرین افغانستان را از پرداخت هزینه‌ها و عوارض معاف و یا تخفیف می‌دهد، سفارت افغانستان برای صدور یک برگ A4 ده دلار از مهاجری که از کیلومتر‌ها دورتر (اهواز، شیراز، بوشهر، اصفهان، یزد و ...) به سفارت مراجعه کرده است، دریافت می‌کند.
 
بر اساس اعلام مقامات ایران بیش از دو میلیون افغان در طرح سرشماري شرکت نموده است؛ نداشتن مدرك اقامتي معتبر مشكلات بسيار زيادي براي اين گروه از اتباع افغانستان از جمله در بيمارستان‌ها، ادارات، بانك‌ها، با كارفرما، دعواهاي قصايي، تردد بين شهري و... ايجاد كرده است.
 
حدود ٤٧٠ هزار مهاجر افغان داراي پاسپورت خانواري می‌باشد که قریب به اکثریت انها پاسپورت دستنویس دارند، دولت ایران در سال 1399 این گروه از مهاجرین را ملزم به اخذ پاسپورت ماشین خوان نموده بود ولی با تحولات تغییر حاکمیت در سال 1400 و عدم توزیع پاسپورت ماشین خوان به علت قطع ارتباط سفارت با کابل، اعتبار روادید انها در همان پاسپورت‌های دستنویس تمدید شد. ولی تعداد زیادی از این گروه از مهاجرین با مشکلاتی از قبیل مخدوش شدن پاسپورت، مفقود شدن پاسپورت، تفکیک اعضای خانواده در پاسپورت به علت مرگ، طلاق، ازدواج، افراد بالای 18 سال، تولد فرزند و ... نیاز به پاسپورت جدید ماشین خوان دارند.
 
دولت ایران همه مهاجرین افغان مقیم این کشور از جمله حدود يك ميليون پناهنده افغان داراي كارت آمايش را ملزم به ارائه سند رسمي تابعيت از دولت افغانستان و یا برگ تثبت هویت نموده است و دفاتر خدمات اتباع خارجي از پناهندگان افغان داراي كارت آمايش در سال‌های گذشته تعهد گرفته است كه در سال بعد سند رسمي تابعيت از دولت افغانستان ارايه نمايند.
 
در دولت قبل چاپ پاسپورت ماشين خوان در شش حوزه انجام مي گرفت:
١- اروپا
٢- كانادا و امريكا
٣- حوزه خليج فارس
٤- شرق دور و استراليا
٥- داخل افغانستان
٦- ايران و پاكستان

ايران جزء حوزه مركز بود كه اطلاعات بيومتريك هر فردي كه در سفارت اخذ می‌شد، بوسيله اينترنت پرسرعت به مركز ارسال مي‌گردید بعد از تاييد اطلاعات و در صورت عدم مشكل، پاسپورت در كابل چاپ و به تهران فرستاده مي‌شد.

با توجه به حضور بيش از ٣ ميليون مهاجر افغان در ايران كه بيشتر از هر يك از حوزه‌هاي ديگر(به جزء حوزه داخل افغانستان) مي‌باشد، چرا ايران به عنوان يكي از حوزه‌هاي چاپ پاسپورت انتخاب نمی‌شود تا پاسپورت‌هاي ماشين خوان در تهران چاپ و خيلي زودتر به دست مهاجرين برسد و مهاجرين از سه تا هشت ماه منتظر چاپ پاسپورت‌شان از كابل نباشند.
 
چرا سفارت از ابزارهای نوین مانند نوبت‌دهی اینترنتی، اطلاع رسانی از طریق فضای مجازی و … جهت ارایه خدمات به مهاجرین اسفاده نمی‌نماید تا مهاجرینی که در شهرهایی مانند اهواز و بوشهر و شیراز و اصفهان و … ساکن هستند، در تاریخ نوبت مشخص شده با مدارک کامل اعلام شده به سفارت مراجعه نمایند.
 
یکی از درخواست‌های قبلی و همیشگی مهاجرین با توجه به جمعیت مهاجر ساکن ایران، تهيه يك مكان بزرگتر براي سفارت جهت ارایه خدمات بهتر به مهاجرین ساکن ایران می‌باشد.