تنویر امامت مکتب جعفری در قبال تزویر و نفاقِ حکومت عباسی؛ درس‌ها و آموزه‌ها

هرچند امامان معصوم علیهم‌السلام از لحاظ امامت و پیشوا بودن با هم تفاوتی ندارند «کلهم من نور واحد» اند، چنان‌که حضرت امام خامنه‌ای(حفظه‌الله) نیز کتابی تحت عنوان انسان 250 ساله که اشاره به همین موضوع دارد، داشته، ولی به دلیل موقعیت‌ها هریک از معصومین علیهم‌السلام ویژگی‌هایی دارند که معصومین دیگر آن را ندارند، از همین رو امام‌ صادق علیه‌السلام نیز دارای ویژگی‌هایی است که این اختصاصات در امامان قبل و بعد از ایشان وجود ندارد. هرچند پرداختن به همه‌ی آن ویژگی‌ها از حوصله‌ی این بحث خارج است. اما در ادامه به علت اختصار به دو ویژگی دوران حضرت امام صادق علیه‌السلام اشاره خواهیم داشت.
 
 ویژگی اول
در زمان امامت امام صادق علیه‌السلام به جهت درگیری‌هایی میان بنی‌امیه و بنی‌عباس بر سر تصرف حاکمیت و خلافت و هم‌زمانی آن با دوره‌ی امامت امام ششم ( 114 تا 148 هـ.ق زمان امامت امام ششم) و ازمحلال و انحطاط سلسله اموی(سال 132 هـ.ق)، ویژگیِ خاصی به‌وجود آمد، که هرچند مذهب تشیع درسال سوم بعثت و با نزول آیه 214 سوره شعراء «وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ»، پیامبر گرامی اسلام، پایه‌ی فکری و حتی نام تشیع را بنا گذاشت، اما ظهور و بروز پیدا کردن و نهادینه شدن مذهب تشیع و رسمیت یافتن مذهب شیعه با نام مبارک آن حضرت یعنی «مذهب جعفری» در این زمان اتفاق افتاد.
امام از این فرصت به دست آمده نهایت استفاده را برای تبلیغ مذهب تشیع که همان اسلام ناب محمدی(ص) و بیان احکام فقهی اسلام را با تشکیل حلقه‌های درس که بنابر نقل تاریخ، تعداد دانشجویان ایشان را در مدت امامت‌شان بالغ بر 4000 نفر می‌دانند اقدام نمودند و حتی دو نفر از رؤسای مذاهب اهل‌سنت یعنی امام ابو حنیفه(رح) رئیس مذهب حنفی و مالک بن انس رئیس مذهب مالکی در نزد ایشان درس می‌خواندند و شافعی و احمدبن حنبل هم از شاگردان شاگردان حضرت محسوب می‌شوند .
لذا با گسترش معارف اسلامی، فقه و احکام اسلام ناب محمدی(ص) در زمان حضرت امام صادق علیه‌السلام، مذهب شیعه از آن زمان به بعد به عنوان مذهب جعفری رسمیت یافت.
 
ویژگی دوم
ویژگی دیگر زمان امام صادق علیه السلام، شکل‌گیری «حکومت نفاق، تزویر ودوریی عباسیان» در عصر امام علیه‌السلام بوده است، چراکه حکومت اموی ومروانی هرچند باطل محض بودند ولی کفر عریان بودند مقابله با آنان هرچند سخت و هزینه‌بر بود ولی به مراتب آسان‌تر از حکومت عباسیان بود، چراکه حکومت بنی‌العباس یک پارچه نفاق ودوریی بوده است که توانست خواصی چون بنی‌الحسن «عبدالله محض، محمد نفس زکیه» را گول بزند و آنان را جزو پیاده نظام خود کند. رویارویی باچنین جریانی که «پيچيده فکر» و «پیچیده عمل» می‌کرد، آنچنان سخت و دشوار بود که کار را بر امام صادق علیه السلام از برخورد نظامی به مراتب سخت و سخت‌تر می‌نمود چراکه:
اولا؛ بنی عباس راه نفاق را در پیش گرفته بودند و با به میان آوردن بحث مهدویت و پنهان شدن در پشت کسانی که ظاهرا در نزد مردم عوام از وجهه‌ی خوبی برخوردار بودند، خود را موجه جلوه می‌دادند. مثال آن روایت ابو الفرج اصفهانی از عمیر بن فضل خثعمى است. (مقاتل الطالبین،ص239)
ثانیا‌؛ با چهره‌ی مزورانه وارد شده بودند و شعار «الرضی من آل محمد(ص)» سر می‌دادند و توانسته بودند با این شعار بسیاری از بنی‌هاشم و شیعیان را با خود همراه سازند. و قیام‌شان را تحت این عنوان که می خواهیم خلافت را به خاندان پیامبر برگردانیم اغاز کردند و توانستند بسیج عمومی نمایند و تا سقوط حکومت مروانیان پیش بروند. بنی عباس حتی رنگ پرچم و لباس خود را به اعتبار اینکه پرچم پیامبر سیاه بود، یا به نشانی عزای خاندان پیامبر سیاه قرار داده بودند. (الکامل فی التاریخ، ج5، ص362).
ثالثا؛ به جهت اغواء کردن مردم، ادعا می‌کردند کتابی دراختیار دارند که [رمزگونه] حکومت آنان را پیش بینی کرده است. باچنین شگرد‌های مزورانه، علیه حکومت مروانیان آغاز به قیام کردند و تا تشکيل حکومت عباسی و از میان برداشتن «عبدالله محض» و فرزندش «محمد نفس زکیه» که دیر متوجه هدف و نقشه‌ی پنهانی عباسیان شده بودند پیش رفتند.
در این میان تنها امام صادق علیه‌السلام بود که با سیاست و کیاست مبتنی بر بینش الهی و وحیانی، نیت آنان را خوانده بود و با همراهی نکردن آنان و تبیین مسایل و جریانات جاری آن زمان، توانست شیعه را از آن بحران سیاسی پیجیده عبور دهد و نگذاشت شیعیان هزینه و خرج این دسته از منافقان و مزوران و افراد دو رو گردند.
 
لذا امروز و در عصر حاضر نیز بزرگان و خواص شیعیان و پیروان مکتب حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام به خصوص در افغانستان می‌بایست با مطمح نظر قرار دادن این دو نمونه از رویکرد امام صادق علیه‌السلام در شرایط آن‌زمانی و با غور و بررسی شرایط این زمانی دست‌های پیدا و پنهان منافقان و مزورانی را که گاه در لباس داعیه‌دار قوم و زبان ظاهر می‌شوند و گاه در زیر عبا و لباده‌ی مرجعیت دینی پنهان می‌شوند و سعی در رسیدن به امیال و خواسته پست خود در راستای منافع دشمنان دین و مذهب و مکتب و  مملکت دارند، نگذارند که به خواسته‌های شوم خود برسند و با تبعیت از راه و منش پیشوایانی همچون امام صادق علیه‌السلام سعی کنند شیعیان را از این پیچ تاریخی به سلامت عبور دهند. انشاءالله