حادثه المناک عاشورا صرفا یک واقعه‌ای نبود که در سال 61 هجری اتفاق افتاده باشد و از حوادثِ ماقبل و مابعدش جدا باشد، این رویدادِ تاریخی و تراژیک در جهان اسلام، در عرصه‌ی تحولات اجتماعی بعد از خودش پیامدها و آثار گسترده‌ای داشته است که بدون شک تا دامنه‌ی قیامت نیز امتداد خواهد داشت.

چنانچه که امام حسین (ع) در حادثه کربلا و در روز عاشورا همه هستی‌اش را فدای راه خدا کرد، بدون شک (و رفعنا لک ذکرک) از سوی خداوند شامل‌حالِ خط و آرمان حسین ابن علی شد که سالانه میلیون‌ها انسان آزاده را چون سِیلی خروشان از سراسر جهان به سمت عاشورا و اربعین‌اش می‌کشاند. با آن همه بهره‌برداری‌های حماسی، مبارزاتی، تربیتی و معنوی که تاکنون از قیام کربلا و شهادت امام حسین (ع) شده، به نظر می‌رسد که غنای محتواییِ این نهضتِ خدایی، بسیار بیشتر از آن است که تاکنون مطرح بوده است، امروزیان و آیندگان پیوسته باید از این کوثرِ ایمان و یقین بنوشند و سیراب شوند و تشگان حقیقتِ ناب را هم سیراب سازند.

در جهان اسلام نهضت‌ها و قیام‌های حق‌طلبانه‌ی زیادی صورت گرفته که شهادت‌ها و اسارت‌هایی را نیز به همراه داشته، اما هیچکدام از آنها ماندگار نشده و با گذشت زمان رنگ باخته است. در این میان نهضت امام حسین (ع) شکوه جاودانه‌‌ای یافته و در طول گذشت قرن‌ها همواره و هرساله شکوه و رونق آن افزایش چشم‌گیری داشته و از مرز یک پدیده تاریخی‌مذهبی گذشته است و تدریجا به یک مسئله‌ی جهانی و انسانی مبدل گردیده و آزادگان و آزادی‌خواهان جهان را با خود همراه کرده است و هر سال که از این نهضت بی‌مانند می‌‌گذرد، برعکسِ دیگر نهضت‌ها و انقلاب‌ها، عمیق‌تر و فراگیرتر و جاودانه‌تر شده و در عمق جان انسان‌های سالم نفوذ کرده و ماندگار‌تر شده است.

حادثه خونبار عاشورا رخدادی بود که قلب هر انسان آزاده‌ای را به درد می‌آورد. این حادثه جنبه‌های مختلفی دارد که مهمترین جنبه‌ی آن الگودهی و سرمشق‌دهیِ آن برای انسان‌های آزادی‌خواه و ظلم‌ستیز است. جنبه‌ی دیگر قیام کربلا بُعد عاطفی و احساسی آن است که بعد از حادثه عاشورا نمود زیادی پیدا کرد.

پنداشته می‌شود که فقط شیعیان به این جنبه توجه دارند و به سوگواری در قبال این حادثه‌ی جان‌گداز می‌پردازند، در حالی که این پنداری بیش نیست. نه تنها سوگواری در مصیبت‌های سردار کربلا و اهل‌بیت مختص شیعیان نیست، بلکه عزیزان اهل سنت و حتی غیرمسلمانان نیز برای سردار شهیدان -حسین ابن علی- به عزاداری می‌پردازند.

در افغانستان از دیرزمانی، گرامی‌داشت از عاشورای حسینی به عنوان سنت حسنه‌ی باشندگان این سرزمینِ حماسه‌ساز و انقلابی مطرح و مروج بوده است. حتی در بسیاری از اجتماعاتِ عاشورایی و محرمی حاکمان و شاهانِ دوران شرکت می‌نمودند و سخنرانی می‌کردند. مردم آزاده، متدین و باورمند افغانستان اعم از سنی و شیعه سالانه با فرا رسیدن ایام حزن اهل‌بیت (علیهم‌السلام) با برپایی خیمه‌های عزا در قالب ختم قرآن کریم، مجلس نعت‌خوانی، مراسم سینه‌زنی و سخنرانی، یاد و رشادت امام حسین (ع) و یاران وفادارش را گرامی می‌دارند و فضای کشور را در آستانه‌ی فرار رسیدن محرم، حسینی و عاشورایی می‌نمایند.

از این‌رو و با توجه به همه‌ی کارهایی که تاکنون در شناختن و شناساندن این حماسه‌ی ماندگار دینی و تاریخی انجام یافته است، زمینه‌ی تلاش‌های فرهنگیِ عمیق‌تر و ریشه‌ای‌تر همچنان باقی است و هر زمان به شکلی و در قالبی نوین‌تر، می‌توان درس‌هایی از این حادثه تدوین کرد و آموخت و نشر داد، تا جهان و جان‌های حق‌جو، مجذوب جلوه‌ها و زیبایی‌های این حماسه شوند. می‌توان گفت که عاشورای حسینی برای همه و همیشه پیام دارد.

روشن‌ترین و ماندگارترین پیام حسین ابن علی از سال 61 هجری تاکنون فریاد عدالت‌خواهی و ظلم‌ستیزی آن پیشوای آزاده و آزادگی‌ست که در زمانه و کشور ما، هر روز بیشتر طعم شیرین‌اش قابل درک است و رهروان زیادی را به سمت خود می‌کشاند.
پیچیده شمیمت همه جا ای تنِ بی‌سر
چون شیشه‌ی عطری که درش گم شده باشد

نویسنده: سید عبدالله نایاب