دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان (یوناما) در گزارش سه‌ماهه خود، از کاهش چهار درصدی تلفات غیر نظامیان خبر داده است.

دفتر یوناما در کابل در این گزارش که روز پنجشنبه منتشر شد، نوشته است که در سه ماه نخست سال جاری میلادی ۷۱۵ غیر نظامی کشته و ۱۴۶۶ غیر نظامی دیگر زخمی شده‌اند.

یوناما عناصر ضد دولتی را عامل ۶۲ درصد از کل تلفات سه ماه نخست امسال اعلام کرده، در حالی که ۲۱ درصد دیگر تلفات را به نیروهای طرفدار دولت نسبت داده است.

این گزارش از افزایش ۱۷ درصدی تلفات کودکان خبر داده و آن را "تکان‌دهنده" دانسته است.

پیش از این سازمان ملل، در گزارش سالانه خود از تلفات غیر نظامیان در افغانستان گفته بود که در سال ۲۰۱۶ بالاترین میزان تلفات غیرنظامیان از ۲۰۰۹ به بعد ثبت شده است.

یوناما به طور کلی، تلفات غیر نظامیان در افغانستان را "روزافزون" دانسته و خواستار اقدامات فوری برای حفاظت از غی رنظامیان شده است.

کارشناسان اما می گویند که کاهش چهار درصدی آمار کشتار غیر نظامیان در سه ماهه اخیر نمی تواند یک نکته امیدبخش و مثبت محسوب شود؛ زیرا این آمار نشان می دهد که هنوز حفظ جان غیر نظامیان از سوی طرف های جنگ در افغانستان، اولویت و اهمیت درجه یک ندارد و از جانب دیگر، تا زمانی که حتی یک غیر نظامی جان می بازد، جنگ جاری در افغانستان، جنایتکارانه محسوب می شود و مسببان و عوامل کشتار غیر نظامیان، صرف نظٰر از شمار و آمار غیر نظامیانی که قربانی می شوند، به همان میزان، مسؤول جنایت های ارتکابی خود هستند.

با این حال، یکی از مواردی که در این گزارش به آن اشاره شده، اختصاص درصد بالای کشتار غیر نظامیان به گروه های تروریستی ضد دولتی است و این نشان می دهد که اساس نبردی که آنها در برابر دولت و مردم، به راه انداخته اند، نامشروع، جنایتکارانه و غیر عادلانه است و در این میان، یکی از قربانیان بی گناه این نبرد نامشروع، مردم عادی افغانستان هستند.

با این وجود، از دید منتقدان، سهم ۲۱ درصدی نیروهای دولتی در کشتار غیر نظامیان نیز هرگز قابل توجیه نیست و نباید به آسانی از کنار آن گذشت؛ زیرا دولت به همان اندازه که خود را قربانی تروریزم می داند و در برابر آن، ایستاده است، در قبال حفظ جان غیر نظامیان نیز مسؤولیت های خطیر و سنگینی دارد و باید نسبت به آن پاسخگو باشد.

اساسا از دید تحلیلگران، یکی از مبانی مشروعیت بخش جنگ دولت در برابر تروریست های مسلح، وظیفه مستقیم و بلامنازع دولت در صیانت از جان غیر نظامیان است. با این حساب، در صورتی که ۲۱ درصد از کل آمار کشتار غیر نظامیان را نیروهای دولتی به خود اختصاص بدهند، این بی تردید، دست کم بخشی از مشروعیت جنگی را که دولت با حمایت و پشتیبانی مردم به پیش می برد، مورد خدشه و سؤال قرار خواهد داد.

از جانب دیگر، آمار ۱۷ درصدی کشتار کودکان معصوم افغانستان از سوی هر یک از طرف های جنگ که صورت گرفته باشد، محکوم و مذموم است؛ زیرا کودکان آسیب پذیرترین قشر جامعه محسوب می شوند که تحت هر شرایطی، شایسته عنایت و توجه اند و هرگز نباید آنها هم بخشی از هزینه های یک جنگ جنایتکارانه و عمیقا ضد انسانی را بر دوش بکشند.

بنابراین، بدیهی است که آمار ۱۷ درصدی کشتار کودکان، همان گونه که در گزارش یوناما هم آمده، بسیار تکان دهنده، به شدت هولناک و ماهیتا مجرمانه و جنایتکارانه می باشد.

نکته ناامیدکننده دیگری که در مورد کشتار غیر نظامیان در جنگ افغانستان وجود دارد، این است که گزارش سه ماهه و کوتاه مدت یوناما از این وضعیت، به خودی خود نمی تواند معیاری برای سنجش میزان کاهش یا افزایش کشتار غیر نظامیان به حساب بیاید؛ زیرا آمارها همه روزه در حال نوسان هستند و ممکن است با توجه به شرایط جوی، جغرافیای جنگ، استراتژي هایی که هریک از اطراف نبرد به کار می بندند و مسایل جانبی دیگر، آمارها نیز دستخوش تغییر شوند.

به عنوان مثال، دولت هفته گذشته عملیات بهاری «خالد»‌ را آغاز کرد که رویکرد تهاجمی دارد و در سراسر کشور، به اجرا درخواهد آمد. طالبان هم امروز هشتم ثور، عملیات بهاری «منصوری» را شروع کردند و این رویدادها در کنار گرم تر شدن هوا و شدت گرفتن جنگ، می تواند پیام بدی در زمینه کشتار غیر نظامیان باشد و آمار سه ماهه یوناما را دستخوش تغییر کند.

بنابراین، معیار اصلی در حال حاضر، همان گزارش سالانه یوناما است که از افزایش بی سابقه کشتار غیر نظامیان در سال ۲۰۱۶ میلادی خبر می دهد و این از دید ناظران، بسیار هولناک و مأیوس کننده است و پرده از واقعیت پشت پرده جنگ جنایتکارانه جاری در افغانستان برمی دارد.