نشست دو روزه ای در امرتسر هندوستان در روز شنبه و یک شنبه هفته جاری برگزار گردید.
در این نشست حدود پنجاه کشور و سازمان منطقه ای برای حل و فصل مشکلات و ناامنی افغانستان گردهم آمدند.
وزارت خارجه افغانستان این نشست را برای شناخت منطقه ای مهم دانسته است. هم چنان در این نشست نماینده پاکستان نیز حضور یافت و نقش آن کشور را در شرکت نشست قلب آسیا مهم دانست.
این نشست درحالی بر گزار می گردد که تنش در روابط میان هندوستان و پاکستان افزایش یافته و رجز خوانی هایی از دو سوی مرز دو کشور هر روز بیش از روز دیگر شنیده می شود. چندی قبل هر دو کشور برخی دیپلمات های یک دیگر را به اتهام جاسوسی از کشورهای خود اخراج کردند، برخوردهای گاه و بیگاه نظامی در مرزهای هر دو کشور نیز رخ می دهد.
تنش در روابط میان دو کشور وقتی بالا گرفته است که تنش میان پاکستان وافغانستان نیز سیر صعودی داشته است. حکومت افغانستان نه تنها پاکستان را مقصر ناامنی در کشور می داند که تلاش های گسترده ای را به خرج داده و می دهد که وابستگی به بنادر پاکستان هرچه بیشتر کاهش پیدا کند و افغانستان راهی را در پیش گیرد که وابستگی به پاکستان به حد اقل خود برسد.
گزارش هایی که قبلا منتشر شده می رساند که بیش از ۲۳ درصد واردات سمنت پاکستان به افغانستان کاهش پیدا کرده و این مقدار کاهش تاجران و تولید کنندگان سمنت پاکستان را نگران ساخته است. صادرات آرد پاکستان به افغانستان نیز کاهش چشمگیر داشته است. کاهش در اقلام صادراتی پاکستانی نشانگر تلاش حکومت برای کاهش وابستگی است. این در حالی است که تلاش حکومت در صدد ایجاد راه مواصلاتی به بندر چابهار ایران است که روابط با پاکستان را به حداقل ممکن برساند.
رئیس جمهور اشرف غنی در روز افتتاح خط آهن ترکمنستان –افغانستان، امتداد این خط آهن را یکی از مهم ترین رخدادهای اقتصادی دانست و گفت که این خط آهن، افغانستان را به کشورهای اروپایی نیز وصل خواهد کرد.
وی امتداد خط آهن ایران به ترکمنستان را از طریق افغانستان خبر داد که کار آن به شدت جریان دارد. اشرف غنی هدف از امتداد این راه آهن را وصل ایران به چین دانست.
با آن که اشرف غنی در مجموع حکومت افغانستان امتداد خط آهن را پیوستن افغانستان به کشورهای منطقه ای و نزدیکی و همگرایی این کشورها به یکدیگر می داند، اما بی تردید یکی از اهداف مهم افغانستان کاهش وابستگی به پاکستان است.
مقام های پاکستانی نیز درک کرده اند که وضعیت کنونی به منافع پاکستان تمام نمی شود ولیکن درک این واقعیت مقام های پاکستانی را وادار نساخته است که سیاست خود در قبال افغانستان را تغییر دهد، بلکه تلاش صورت گرفته است که در گسترش ناامنی در داخل افغانستان بکوشد تا افغانستان را هرچه بیشتر به سوی ویرانی ببرد.
به تائید این گفته، سخنگوی وزارت داخله افغانستان از گسترش ناامنی افغانستان ازسوی پاکستان خبر داده است. این خبر به معنای آنست که هنوز تشدید ناامنی درافغانستان از راهبردهای مهم پاکستان در منطقه است.
اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند به نظر نمی رسد که همگرایی و صلح منطقه ای به وجود آید بلکه نشست قلب آسیا سبب تشدید مخاصمت ها و قطب بندی های جدید در منطقه خواهد شد.
زیرا مقام های وزارت خارجه افغانستان از صحبت های رئیس جمهور غنی و نخست وزیرهندوستان سخن گفته که در حاشیه نشست قلب آسیا صورت گرفته است و روی موضوع های گوناگون از جمله تامین امنیت و مبارزه مشترک با هراس افگنی و تروریسم یکی از محورهای عمده بحث میان رهبران دو کشور بوده است.
احتمال می رود که هماهنگی های بیشتری میان حکومت هند و افغانستان به وجود آید و هر دو طرف روی موارد مشخصی تاکید ورزند.
حکومت افغانستان در هفته گذشته گفته که اگر پاکستان سیاست خود در قبال افغانستان را تغییر ندهد، ممکن است افغانستان رویکرد جدیدی در قبال پاکستان اتخاذ کند. حال این رویکرد چیست هنوز مشخص نیست، اما بی گمان این رویکرد با رهبران هند در میان گذاشته خواهد شد و روی آن تبادل نظر صورت خواهد گرفت.
به هر حال حکومت افغانستان گرچه به نشست های منطقه ای مثل نشست قلب آسیا با دید مثبت می نگرد و از هر کدام آنها استقبال کرده است اما پاره ای از آگاهان بدین نظر هستند که عمده ترین مشکلات افغانستان اختلافات داخلی میان سران حکومت است.
اگر حکومت وحدت ملی تلاش کند که اختلافات داخلی را کاهش دهد و هر دو جناح حکومت به یک توافق برسند. بی تردید شرکت در نشست های منطقه ای چون قلب آسیا می تواند برای شناخت مشکل افغانستان و ارایه راه حل بسیار موثر باشد، اما اکنون تردیدهای جدی وجود دارد که این گونه نشست ها بتواند بهبودی در وضعیت امنیت افغانستان به وجود آورد.
به باور پاره ای از تحلیل گران، رئیس جمهور اشرف غنی می کوشد از طریق راهکارهای اقتصادی مشکلات سیاسی را پشت سر بگذارد، همه توجه ها را به سوی رونق اقتصادی معطوف دارد، گرچه این راهکار مطلوبی به نظر می آید، اما در بسا از کشورها این سازوکار پاسخ مثبت نداده و مشکلات سیاسی را حل نکرده است.
در افغانستان نیز با انبوه مدعیان رسیدن به قدرت سیاسی، بدون یک راهکار مطلوب مشکلات سیاسی با رونق اقتصادی حل نخواهد شد.