در بیرون از محل کنفرانس بروکسل صدها نفر از هواداران شورای عالی مردمی "جنبش روشنایی" تجمع اعتراضی بر پا کرده ‌اند.

معترضان اعلام کرده اند که "برای طرح مطالبه ‌ای انسانی، عدالت، برابری و رواداری" گرد هم آمده‌ اند تا به گفته آنان جهان بداند که "از ستم و تبعیض به ستوه آمده ‌ایم."

"جنبش روشنایی" قبلا اعلام کرده بود که از کمک کنندگان بین المللی خواهد خواست که کمک ‌های خارجی مشروط به مصرف متوازن این کمک ‌ها در مناطق مختلف افغانستان باشد.

افغانستان و اتحادیه اروپا همچنین یک سند را به نام سند "راه پیشرو" امضا کردند که محتوای آن در مورد برگرداندن پناهنده های افغانستانی است که درخواست پناهندگی شان در کشورهای اروپایی رد می شود.

آلمان هم کمک هایش را مشروط به بازگرداندن مهاجران افغانستانی از آن کشور کرده است.

شمار زیادی از افغانستانی ‌ها در بیرون از ساختمان نشست بروکسل تجمع کرده و بر تصمیم اتحادیه اروپا مبنی بر برگرداندن ده ‌ها هزار پناهجوی رد شده اعتراض دارند.

کارشناسان می گویند که آنچه در نشست بروکسل به نفع افغانستان رقم خورد، لزوما همان چیزی نبود که صدها معترض در بیرون مقر این نشست، برای آن دادخواهی و اعتراض سر داده بودند.

به باور آگاهان، واقعیت این است که دولت افغانستان و کشورهای کمک کننده، سعی فراوانی کردند تا صدای معترضان در بیرون از مقر نشست بروکسل، کمتر روی تصمیمات و توافقات آنها در داخل، اثرگذار باشد. شاید به دلیل همین تلاش بود که برخی توافق ها عملا در مغایرت با خواسته های صدها صدای معترض در بیرون از این نشست قرار دارد.

دولت افغانستان و کشورهای کمک کننده به ویژه چند کشور اروپایی، عملا توافق کردند که در قبال اعطای کمک های نقدی کشورهای اروپایی، صدها هزار پناهجوی افغانستانی بار دیگر به کشور شان بازگردانده شوند.

این درست همان چیزی است که خشم و ناامیدی هزاران نفر را در سراسر اروپا برمی انگیزد. معترضان استدلال می کنند که دولت مرکزی افغانستان، به دلیل آغشتگی به فساد، وجود بی عدالتی، عدم نگاه متوازن ملی به توسعه اقتصادی و اجتماعی، قوم گرایی مسلط بر تصمیم گیری های مهم در حوزه توسعه ملی افغانستان، اولویت ندادن به مناطق امن اما محروم، استیلای نوعی نگاه قوم مدارانه نسبت به مسایل توسعه ای، نابرخورداری از ظرفیت و توان مصرف بودجه توسعه ای کشور در امور زیربنایی مانند برق، جاده، امنیت، خدمات عمومی، اشتغال زایی، تولید و... نمی تواند آرزوها و نیازهای میلیون ها نفری را برآورده کند که به دلیل محرومیت از آنها مجبور شده اند خانه و کاشانه خود را رها کرده و با تحمل زحمت و مشقت و مخارج خیره کننده نجومی، راهی کشورهای امن و مرفه اروپایی شوند.

با این حال، به باور آگاهان، دولت افغانستان و کشورهای کمک کننده اروپایی مانند آلمان، ظاهرا پیشاپیش به این توافق رسیده اند که راه های رسیدگی به مقتضیات، نیازها و آٰرزوهای صدها هزار پناهجوی افغانستانی سرگشته و بی سرنوشت در اروپا که عمدتا در حد فاصل سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ میلادی و در پی اعلام و اعمال سیاست «درهای باز» از سوی این اتحادیه، وارد قاره سبز شدند را در داخل افغانستان جستجو کنند.

منتقدان اما می گویند که توافق با این خواسته و پیش شرط کشورهای کمک کننده اروپایی برای دولت افغانستان در واقع، یکی از معدود راه ها برای رسیدن به سقف پرداخت های مالی مورد انتظار خود برای چهار سال آینده بوده است و به همین دلیل، هم اشرف غنی؛ رییس جمهور و هم عبدالله عبدالله؛ رییس اجرایی حکومت وحدت ملی که هردو به صورت مشترک به نمایندگی از افغانستان در نشست بروکسل حضور یافته اند، با این خواسته توافق کرده اند؛ هرچند شاید به دلیل احتراز از برانگیخته شدن خشم و نارضایتی گسترده عمومی نسبت به این تصمیم، از اعلام رسمی و صریح و مستقیم آن، خودداری کرده اند.

از جانب دیگر، بخشی دیگر از معترضان نسبت به نشست بروکسل، عقیده دارند که کشورهای کمک کننده خارجی، به اندازه کافی دولت افغانستان را نسبت به رعایت توازن و عدالت در پروژه های توسعه ای و ملی سازی این برنامه ها با تعمیم و گسترش آن به مناطق امن و محروم مانند مناطق مرکزی کشور، تحت فشار قرار نداده است. حقوق بشر و آزادی بیان نیز در کنار مبارزه با فساد، از دیگر خواسته های معترضان است که به باور آنها می بایست کمک کننده های بین المللی، در قبال پرداخت میلیاردها دالر کمک مالی طی چهار سال آینده به دولت افغانستان، نسبت به آنها از دولت، تعهداتی جدی و الزام آور بگیرند.

با این حال، به باور آگاهان، آنچه در نشست بروکسل رقم خورد، به تمامی مطلوب و مورد انتظار دولت افغانستان بود؛ اما مشخص نیست که آیا دست کم بخشی از خواسته های معترضان بیرون از این نشست نیز منظور شد یاخیر.