ملا عبدالقیوم ذاکر؛ از فرماندهان بلندپایۀ طالبان، پیشنهاد کرده که آنان با امریکا به گفتگو بپردازند.

این فرمانده طالبان طرحی را در ۱۲ ماده به ملا اخترمحمد منصور؛ رهبر طالبان فرستاده و از او خواسته تا طرح خود برای گفتگوهای مستقیم با حکومت افغانستان، امریکا و دیگر کشورهای غربی را آماده کند.

ایجاد نظام اسلامی در افغانستان و هماهنگی‌ها میان گروه‌های طالبان، از پیشنهادهای او به ملا منصور است.

سید اکبرآغا؛ از فرماندهان پیشین طالبان می‌گوید:"من مطمئن نیستم که امریکا - که خود مانع گفتگوهای صلح است و علت اساسی جنگ‌های افغانستان- بتواند صلح بیاورد و یا وزیر امور خارجۀ این کشور در سفر به کابل کدام طرحی برای صلح افغانستان داشته باشد. صلح از خود مقدمات دارد که ما فعلاً برنامه‌ای برای صلح نمی‌بینیم. صحبت آسان است که خود امریکا از افغانستان بیرون شود و آن وقت گفتگوهای صلح نتیجه می‌دهد."

وزیر امور خارجه روز یکشنبه در دیدار با همتای امریکایی‌اش در کابل گفت:"تلاش‌های صلح را ادامه می‌دهیم و اگر طالبان به میز گفتگو حاضر نشوند، این تلاش‌ها بی‌نتیجه می‌ماند."

کارشناسان می گویند که این رویداد می تواند به مثابه یک تحول مهم در روند صلح، مورد ارزیابی قرار گیرد؛ اما با این حال، همچنان نمی توان نسبت به آینده این روند خوشبین بود؛ زیرا تصمیم نهایی را در نهایت کسانی خواهند گرفت که نزدیک ترین ارتباط را با پاکستان دارند و در حال حاضر، این موقعیت در اختیار اختر منصور؛ رهبر شاخه اصلی طالبان قرار دارد.

آنچه در این میان، در مفاد طرح ارائه شده از سوی ملا عبدالقیوم ذاکر، بیش از سایر موارد، جلب توجه می کند، تاکید و پافشاری او بر ایجاد هماهنگی و همگرایی میان گروه های مختلف طالبان است.

این همان چیزی است که اختر منصور و حامیان او از نخستین روزهای اعلام خبر مرگ ملا عمر تاکنون روی آن تمرکز کرده و تلاش های فراوانی را صرف آن نموده اند.

این تلاش ها البته تا حدود زیادی نتیجه بخش بوده است. بیعت خانواده ملا عمر با ملا اختر منصور، عضویت پسر و برادر رهبر پیشین طالبان در شورای مرکزی طالبان و در آخرین مورد نیز بازگشت ملا عبدالقیوم ذاکر به گروه تحت رهبری ملا منصور و جدا شدن او از فرماندهان ناراضی آن گروه، نتیجه همین تلاش ها بوده است.

کارشناسان می گویند که یکی از دلایل اصلی موفقیت این تلاش ها، حمایت وسیع پاکستان و به ویژه سازمان جاسوسی آن کشور از آن بوده است.

پاکستان به دلایل مشخصی از این تلاش ها همه جانبه حمایت می کند. یکی از این دلایل، ضدیت فرماندهان ناراضی طالبان با پاکستان و زیر سؤال بردن سلطه گسترده این کشور بر کانون رهبری طالبان است.

پاکستان نمی خواهد با بروز شکاف در میان طالبان، سلطه خود را بر بخش وسیعی از این گروه، از دست بدهد.

نکته دوم هم این است که ایجاد انسجام، هماهنگی و همگرایی میان گروه های مختلف طالبان، به این گروه در گفتگوهای صلح، قدرت و اعتبار بیشتری اعطا می کند و آنها و پاکستان به این ترتیب، می توانند امتیازات بزرگتری از دولت افغانستان و امریکا به دست آورند.

جدای از این مسایل، اقدام آقای ذاکر در فراخواندن رهبری طالبان برای تدوین یک طرح مشخص برای مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان، امریکا و کشورهای غربی، اگر عملیاتی شود، یک گام مثبت محسوب می شود؛ زیرا در آن صورت، هم دولت و هیات مذاکره کننده با طالبان، می توانند در یک فضای روشن و شفاف به گفتگو با آن گروه بپردازند و روی مسایل مشخصی‌ به تبادل نظر بپردازند و هم مردم و تحلیلگران سیاسی، درک بهتری از فرایند صلح، آینده این روند و چشم انداز مثبت یا منفی آن به دست خواهند آورد.

به نظر کارشناسان، همانگونه که سید اکبرآغا؛ از فرماندهان پیشین طالبان نیز گفته است، دولت افغانستان و امریکا نیز باید طرح های مشخصی را برای گفتگو با طالبان ارائه کنند. این اقدام، موجب خواهد شد که هم مردم و افکار عمومی افغانستان، در جریان مفاد گفتگوهای صلح قرار بگیرند و هم پاسخ طالبان به آن، سرانجام روشن خواهد کرد که آیا اساسا چیزی به نام صلح میان طرف های دخیل در بحران افغانستان، امکان پذیر و در دسترس است یاخیر.

در غیر این صورت، حتی اگر به گفته وزیر امور خارجه، دولت تلاش های صلح با طالبان را ادامه دهد و طالبان هم پای میز مذاکره حضور پیدا کنند، امیدی به تحقق نتیجه نیست؛ زیرا گفتگویی که مبتنی بر یک برنامه مشخص و روشن نباشد، نتیجه مشخصی نیز در پی نخواهد داشت.