معاون وزارت خارجۀ ایران انتظار دارد که در نتیجۀ گفتگوهای بین‌الافغانی، زمینۀ ثبات بیشتر و حفظ امنیت دایمی در افغانستان فراهم شود.

حسن قشقاوی؛ معاون وزارت امور خارجۀ ایران در جریان سفر به کابل اظهار داشت:"ما صلح و ثبات را در افغانستان می ‌خواهیم. هر اقدامی که بین‌الافغانی صورت بگیرد و ثبات بیشتر، حفظ امنیت بیشتر را فراهم کند، مورد علاقمندی ماست."

در این میان، کابل و تهران بر سر حل چالش‌ های مهاجران و زندانیان افغانستان در ایران و همچنین آسان‌سازی روند صدور ویزا برای شهروندان افغانستان و ایران توافق کرده‌ اند.

نصیراحمد اندیشه؛ معین اداری وزارت امور خارجۀ افغانستان خاطرنشان کرد: زندانیانی که محکومیت‌ شان از اعدام تخفیف یافته است، باید ما لیستی از آنان را داشته باشیم تا بدانیم که آنان کی‌ها هستند. همچنین تبادله لیست‌های زندانیان دو طرف است که در یک یا دو ماه وقت تعیین کردیم.

مبارزۀ مشترک با قاچاق مواد مخدر و قاچاقبران نیز از خواست‌های دیگر تهران از کابل است.

کارشناسن مسایل منطقه می گویند که ایران با افغانستان روابط سیاسی، فرهنگی و تجاری وسیعی‌ دارد.

در حال حاضر، نزدیک سه میلیون پناهنده‌ افغانستانی در ایران زندگی می‌‌کنند و حجم مبادلات تجاری دو کشور، از مرز دو و نیم میلیارد دالر فراتر رفته است.

ایران همچنین به رغم دشمنی دیرینه‌ با امریکا و بدون توجه به دوستی استراتژیک کابل و واشنگتن، سعی کرده است روابط دوستانه‌ خود با کابل را در سطح قابل قبولی از همکاری متقابل، حفظ کند.

افغانستان نیز به نظر می‌رسد در رابطه با ایران، سعی کرده است استقلال لازم برای سیاست خارجی یک کشور مستقل را حفظ کند.

به عقیده تحلیلگران، پیوندها و اشتراکات دو کشور به گونه‌ای است که جز این، هیچ مدل دیگری از رابطه را نمی‌ توان تصور کرد. ایران در منطقه‌، کشوری قدرتمند و اثرگذار محسوب می‌شود. همچنین این کشور بیش از ۳۰ سال است که میلیون‌ها مهاجر افغانستانی را میزبانی کرده است.

ایران در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی پیشین از گروه‌های جهادی در حال جنگ با دولت کمونیستی، وسیعا حمایت کرد.

با ظهور طالبان، ایران همچنان روابط مستحکم خود با دولت مجاهدین که نماینده‌ مشروع افغانستان در عرصه‌ بین ‌المللی شناخته می‌شد را حفظ کرد؛ اما برعکس، روابط آن کشور با طالبان، در مواردی دچار تنش‌ های جدی شد؛ به ‌گونه ‌ای که باری ایران در واکنش به عملکردهای ضد ایرانی طالبان، ناگزیر شد ۲۰۰ هزار سربازش را در مرز با افغانستان مستقر کند؛ اما بعدا هدف از این اقدام را به جلوگیری از ورود سیل‌ آسای مواد مخدر به ایران تغییر داد.

با این حساب، شاید بتوان گفت سردترین رابطه میان دو کشور،‌ در زمان حاکمیت رژیم طالبان وجود داشته است و برعکس، در دوره‌ دولت ‌های مختلف به رهبری کرزی و اکنون نیز دوره‌ ریاست آقایان غنی و عبدالله، این رابطه همواره روندی رو به رشد و توسعه داشته است.

سیاست رسمی دولت افغانستان در قبال ایران، نسبتا پایدار و مبتنی بر تفاهم، همکاری و حسن نیت بوده است.

پس از پیروزی حسن روحانی و طرح ایده‌ همکاری نزدیک با همه‌ همسایگان ایران از جانب وی و از آنجایی که به نظر می ‌رسد سیاست خارجی ایران نیز به سمت همکاری و تعامل بیشتر با جهان، تغییر مسیر داده است، پیش‌بینی می‌ شود روابط ایران و افغانستان نیز استحکام عمیق ‌تری پیدا کند.

به نظر می‌رسد دولت وحدت ملی افغانستان هم نسبت به تقویت و توسعه‌ همکاری‌ های دو جانبه با ایران، مشتاق و خوشبین است.

در این میان، عوامل مثبت و سازند‌ه‌ زیادی به علاوه جغرافیا، تاریخ، حوزه‌ تمدنی، زبان، مذهب و سایر زمینه‌ های مشترک وجود دارند که می‌ توانند موجب باروری و شکوفایی رابطه‌ دو همسایه شوند؛ عواملی مانند حضور میلیون ‌ها مهاجر افغانستانی در ایران، تحصیل ۱۶ هزار دانشجوی افغانستانی در دانشگاه ‌های ایران، آموزش رایگان صدها هزار دانش ‌آموز افغانستانی، فراهم ‌سازی زمینه‌ آموزش رایگان برای دانش‌ آموزان قانونی و غیرقانونی افغانستانی در ایران به حکم مستقیم رهبری آن کشور، فرصت‌های سرمایه‌گذاری، تجارت و ترانزیت با استفاده‌ از زمینه‌ های بکر و بی‌ بدیلی مانند بندر راهبردی چابهار و استفاده از تجربیات ایران در امر بازسازی، استخراج معادن، توسعه‌ شهری و روستایی، مبارزه با تروریزم، مواد مخدر و تامین امنیت و...

این عوامل، در دوره ی افول‌ همکاری ‌های صادقانه‌ منطقه‌ای، روابط افغانستان و ایران را به الگویی استثنایی و کم‌ نظیر از همکاری، تعامل و دوستی مبتنی بر اعتماد، احترام و منافع متقابل دو کشور همسایه بدل کرده است.

با این حساب، بدیهی است که ایران از صلحی برآمده از گفتگوهای بین الافغانی حمایت می کند و این کاملا به نفع آن کشور است؛ زیرا روابط دوستانه دو همسایه، در سایه صلح و آرامش و ثبات، بیشتر تحکیم و تقویت پیدا می کند.