حسن قشقاوی؛ معاون کنسولی وزارت خارجه ایران گفته است که خانواده غضنفر رکن‌آبادی؛ سفیر سابق ایران در لبنان به عربستان سعودی می روند تا "به طور مستقیم و میدانی" سرنوشت او را پیگیری کنند.

وی افزود که قرار است خانواده مفقودان واقعه منا "یکی یکی برای پیگیری میدانی" به عربستان اعزام شوند.

روز عید قربان سال جاری، در جریان اجرای مراسم رمی جمرات در منا هزاران زائر حج کشته، زخمی و مفقود شدند.

غضنفر رکن‌آبادی یکی از مفقودان این واقعه است که با وجود اقدامات نمایندگان و ماموران اعزامی جمهوری اسلامی از جمله جستجو در سردخانه‌ها و شفاخانه‌های عربستان، هنوز اثری از او به دست نیامده است.

آقای قشقاوی گفت که عربستان در مورد بررسی حادثه منا و وضعیت قربانیان و مفقودشدگان این حادثه همکاری لازم را به عمل نیاورده و انتظار حمهوری اسلامی ایران این بود که دولت عربستان برای تعیین علت وقوع حادثه "کمیته حقیقت‌یاب" تشکیل دهد و موضوع پرداخت غرامت به بازماندگان کشته‌شدگان و تعیین تکلیف مفقودان را با جدیت پیگیری کند.

تحلیلگران هم می گویند که با توجه به اینکه تاکنون هیچیک از انتظارات فوق برآورده نشده، اما و اگرها و شک و گمان ها در خصوص احتمال عمدی بودن حادثه و انگیزه های غیر طبیعی دیگر دخیل در این رویداد تقویت شده است.

همچنین به اعتقاد ناظران، مفقود شدن ده ها زائر حج در جریان این رویداد و پیدا نشدن هیچ اثری از شماری از آنها تاکنون، گمانه زنی های دیگری را مطرح کرده و نگرانی های بزرگی را در این خصوص در قبال داشته است.

عدم همکاری صادقانه و صریح عربستان سعودی با روند تحقیقات برای یافتن قربانیان و مفقودان فاجعه منا هم پرسش های جدی را در این زمینه به میان آورده است.

این در حالی است که از دیگر کشورها نیز شمار زیادی از زائران کشته، زخمی یا مفقود شده اند و با این حساب، عربستان سعودی در قبال این فاجعه با یک مسؤولیت سنگین بین المللی مواجه است.

کارشناسان می گویند که بین المللی بودن کنگره حج نیز لزوم انجام تحقیقات کامل و شفاف و بی طرفانه جهانی در خصوص این رویداد را مورد تاکید قرار می دهد و از آنجایی که خود رژيم سعودی به دلایل فراوانی به سهل انگاری، کوتاهی، عدم همکاری صادقانه با روند تحقیقات و مسایل دیگر، از سوی کشورهای آسیب دیده از ناحیه این فاجعه، متهم محسوب می شود، نمی تواند روند تحقیق در این زمینه را منحصرا در اختیار خود داشته باشد.

این امر، به ویژه در حالی که رژيم سعودی هنوز آمار دقیق و واقعی قربانیان فاجعه منا را به صورت رسمی اعلام نکرده و آنچه دو روز بعد از این فاجعه اعلام کرد، از سوی رسانه های بین المللی و کمیته های ارزیابی کننده کشورها، به صورت جدی زیر سؤال رفته و آنها به آمارهای هولناکی در این زمینه دست پیدا کرده اند، این احتمال را تقویت کرده است که رژيم سعودی در این فاجعه بی طرف نیست و لذا نمی توان انتظار داشت که نتایج تحقیقی که این رژيم منتشر می کند، معتبر و قابل اعتنا باشد.

از جانب دیگر، پیگیری این موضوع از طریق مجامع بین المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز به دلیل وابستگی رژيم سعودی به قدرت های بزرگ دارای حق وتو و سلطه آنها بر شورای امنیت، با موانع جدی و بزرگی رو به روست.

طرح مساله از سوی کشورهای آسیب دیده به دادگاه های بین المللی هم نیازمند عضویت کامل کشورهای طرف دعوا در دادگاه های یادشده است که در مورد ایران و عربستان گفته می شود، این امکان فراهم نیست.

با این حساب، مهم ترین اهرمی که می تواند به نتیجه منجر شود پیگیری این روند از طریق اشخاص حقیقی شامل خانواده های قربانیان این رویداد و با استفاده از حقوقدانان مجرب بین المللی و با همکاری و حمایت دولت های شاکی و متشاکی است.

این روند اما با شک و تردیدهایی رو به روست؛ زیرا به عقیده کارشناسان، در صورتی که به عنوان نمونه در این مورد خاص، احتمال ربوده شدن دیپلمات ایرانی از سوی سرویس های جاسوسی سعودی- صهیونیستی صحت داشته باشد، خانواده ها هم با عدم همکاری دولت سعودی مواجه خواهند شد و دادخواهی شان به جایی نخواهد رسید.

صرف نظر از این مسایل، آنچه فاجعه منا ثابت کرد، سلب اعتماد بین المللی کشورهای جهان نسبت به توانمندی مدیریت مراسم حج توسط رژيم سعودی است. این رژيم با این اقدام، بی کفایتی و عدم درایت خود را به همگان نشان داد و این، نیاز به تدبیری ریشه ای برای مدیریت روند حج را تشدید می کند.