شماری از شرکت کنندگان نشست چهارم گفتگوهای امنیتی هرات می گویند که هراس افکنی بدون پشتیبانی کشورهای منطقه ناممکن است.

ابراهیم ورساجی؛ پژوهشگر گفت:"این کجا منطقی است که شما یک عده از طالبان را با ضرب، عقب می کشید و یک عده دیگر طالبان را تشویق می کنید که با دولت افغانستان گفتگو کنید؟ شما باید طالبان را متمدن بسازید تا افکار گذشته را کنار بگذارند و به زندگی مسالمت آمیز بپردازند."

کامیار ملک‌وف؛ رئیس مرکز تحلیل مذهب و قانون قرقیزستان نیز گفت:"امنیت منطقه و آسیای میانه وابسته به امنیت افغانستان است و اگر قرار باشد که در افغانستان ناامنی باشد، این کشورها نیز ناامن خواهد شد."

اسد درانی؛ رئیس پیشین سازمان استخبارات نظامی پاکستان تصریح کرد:"برای من به عنوان یک برنامه ریز نشان می دهد که ما به حرکت بسیاری ضرورت داریم تا از بازی خونریزی، ملامت کردن و دیگر بازی‌ها بگذریم و آن وقت تفاهم آغاز می شود و سود همکاری مشترک را درمی یابیم."

این بیانات و موضع گیری ها از سوی شرکت کنندگان نشست امنیتی هرات، در حالی صورت می گیرد که به باور کارشناسان، این نشست، در زمانی بسیار حساس و مهم برگزار شد؛ زیرا افغانستان از نظر امنیتی در بدترین وضعیت ممکن قرار دارد و تروریست ها به نحو بی سابقه ای در نقاط مختلف کشور، اقدام به راه اندازی مانورهای نظامی کرده اند.

از جانب دیگر، خطر قدرت گیری و ریشه دواندن گروه تروریستی داعش در افغانستان نیز روز به روز جدی تر می شود و این امر، بر نگرانی ها در خصوص آینده امنیتی کشور و در کل، امنیت منطقه افزوده است.

سقوط شهر استراتژیک قندوز که برای اولین بار پس از سقوط رژيم طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی رخ داد و با توجه به موقعیت حساس این ولایت و همجواری آن با جمهوری تاجیکستان، شرکت کنندگان در نشست امنیتی هرات را با مسایل تازه و پیچیده ای روبرو کرد؛ مسایلی که بحث های مورد نظر این نشست را از سطح امنیت افغانستان فراتر برد و تروریزم، افراط گرایی و خشونت را به مثابه تهدیدهای جدی برای سراسر منطقه، به موضوعات اصلی این نشست بدل کرد.

کارشناسان می گویند که در پایان این نشست مهم امنیتی، آنچه از جانب برخی شرکت کنندگان ارشد آن، به عنوان کدها و کلیدهایی برای شناخت مسایل و مشکلات جاری در افغانستان و راه های حل آن، مطرح شده است، همه مناسب، مبنایی و قابل توجه هستند؛ اما مساله ای که وجود دارد این است که مشکل افغانستان، نبود نظریه پردازی و تئوری سازی نیست.
آنچه در این زمینه فراوان وجود دارد، تئوریسین، کارشناس، نظریه پرداز و تحلیلگر است؛ مشکل اصلی، یک اقدام واقعی و عملگرایانه برای حل این معضلات بنیادی و بنیان برانداز است.
هیچکس تردید ندارد که طالبان، بازیچه دست آی اس آی پاکستان هستند که گروهی از آنها، نمایندگان حکومت افغانستان را دور میز صلح و گفتگو، سرگرم می کنند و به این ترتیب، امتیازات مورد نیاز و نظر پاکستان را تامین می نمایند و گروهی دیگر از آنان، هر روز جبهه های تازه ای را در عرصه جنگ میدانی می گشایند و به این ترتیب، نیروهای امنیتی و دولت افغانستان را دچار فرسایش و آسیب می کنند.

از جانب دیگر، هیچ تردیدی وجود ندارد که اکنون وضعیت به گونه ای رقم خورده که ناامنی های جاری در افغانستان، فقط مشکل افغانستان نیست؛ زیرا تبعات و بازخوردهای این وضعیت، به سرعت، سراسر منطقه را فراخواهد گرفت و این چیزی است که مبارزه با تروریزم را به یک ضرورت و فوریت منطقه ای بدل می کند.

در این میان، به عقیده آگاهان، آنچه وجود ندارد، یک اراده واقعی و عملگرایانه برای پایان بخشیدن به معضلات جاری است.

شماری از کشورهای همسایه و منطقه، مانند پاکستان، مستقیما از تروریزم حمایت می کنند، به آن پناه داده اند، آن را تجهیز و تقویت کرده و به سمت افغانستان گسیل می دارند و شماری دیگر نیز به رغم آنکه می دانند دامنه اقدامات هراس افکنانه پاکستان، امنیت آنها را نیز متاثر خواهد کرد، اما همچنان سکوت کرده و تماشاگر سوختن افغانستان در آتش ترور و هراس افکنی پاکستانی اند.

اینجاست که امنیت منطقه ای به یک گره کور برمی خورد؛ گرهی که نشست امنیتی هرات نیز به رغم اظهار نظرهای خوب کارشناسان نخبه و خبره آن، از عهده گشودن آن برنخواهد آمد.