اتاق تجارت و صنايع افغانستان، وضعيت روابط تجاري با پاكستان را ارزيابي كرده و گفته است که با تیره شدن روابط ميان كابل و اسلام آباد، معاملات تجاري با پاكستان، ۶۰ درصد كاهش يافته است.

عبدالقدير بهمن؛ معاون هيات عامل اتاق تجارت و صنايع می گوید: تاجران افغان تصميم گرفته اند كه پس از اين، كمتر به تعاملات تجارتی با پاكستان بپردازند.

اين مقام اتاق تجارت و صنايع تاكيد ورزيد كه تاجران ملي، به جای راه تجاری پاكستان، راه تجاري ايران و كشورهاي آسياي ميانه را انتخاب كرده اند.

وي ادامه داد كه بعد از اين، تمامي كالاهاي تجارتي از راه ايران و كشورهاي آسياي ميانه صادر و وارد خواهد شد.

در همين حال، برخي از تاجراغن ملي مي گويند كه تجارت دو كشور زیر تاثير منفي معاملات سياسي قرار گرفته است.

آنها از حكومت های افغانستان و پاكستان مي خواهند كه نبايد روابط تجاري، قرباني سياست هاي دو كشور شود.

کاهش ۶۰ درصدی میزان داد و ستد اقتصادی افغانستان و پاکستان شاید در طول ۱۵ سال گذشته بی سابقه باشد و این به باور کارشناسان حوزه اقتصاد و تجارت، نتیجه مستقیم واکنش مردم و بخش هایی از دولت افغانستان در برابر عملکردهای سلطه جویانه و مداخله گرانه پاکستان در امور داخلی افغانستان با ابزار تحریم واردات و مصرف کالاهای پاکستانی است.

مهم ترین زمینه ای که این تحریم روی آن عمیقا تاثیرگذار بود، واردات داروهای پاکستانی بود که بر بنیاد آمارهای رسمی، ارزش داروهای وارداتی پاکستان به حدود ۴۰۰ میلیون دالر می رسد.

شماری از تاجران افغان اعلام کردند که دیگر داروهای پاکستانی وارد نمی کنند و این اقدام در پی حملات خونین اخیر در کابل صورت گرفت. اتاق های تجارت و صنایع کشور و وزارت صحت عامه نیز به این کمپاین پیوستند و از تصمیم تاجران، استقبال کردند.

اکنون ارزیابی اتاق های تجارت و صنایع نشان می دهد که در دیگر زمینه ها نیز میزان داد و ستد و واردات و صادرات کالا میان افغانستان و پاکستان، یک کاهش ۶۰ درصدی را شاهد بوده است و این برای کسانی که از الگوی تحریم پاکستان، پیروی و حمایت می کنند، یک خبر خوشحال کننده و امیدبخش است.

اما اتاق های تجارت و صنایع می گوید که تاجران ملی، طرح های دیگری نیز برای کاهش وابستگی اقتصادی افغانستان به پاکستان روی دست دارند که یکی از آنها تلاش برای جایگزین کردن مسیر پاکستان با مسیرهای دیگر برای تجارت و ترانزیت کالاست.

ایران و کشورهای آسیای میانه، گزینه هایی هستند که به باور تاجران ملی می توانند به راحتی جایگزین پاکستان شوند.

کارشناسان مسایل اقتصادی نیز می گویند که اگر این الگو عملیاتی شود، در وابستگی یکجانبه اقتصاد و بازار افغانستان به پاکستان، یک تغییر چشمگیر به وجود خواهد آمد و پاکستان به سرعت جای خود را به مسیرهای تازه ای خواهد داد که هم می توانند امن و ارزان باشند و هم بدیل های مطمئن و دایمی برای مسیر پرتنش و تحت تاثیر جو سنگین و پر فراز و نشیب روابط نوسانی افغانستان و پاکستان به حساب می آیند.

به عقیده این گروه از کارشناسان، برای مسیر تجاری و ترانزیتی افغانستان به آسیای مرکزی، هنوز مدتی باید صبر کرد؛ زیرا این مسیر، دستخوش تغییراتی است که گذر زمان، می تواند ثبات یا بی ثباتی آن را به اثبات برساند.

از یکسو ناامنی های جاری و رو به گسترش شمال، امکان برقراری روابط گسترده تجاری و ترانزیتی با با آسیای میانه را دشوار کرده، از جانب دیگر، هراس از قاچاق وسیع مواد مخدر از افغانستان به آسیای مرکزی و از آنجا به منطقه قفقاز و روسیه و اروپا نگرانی هایی را ایجاد می کند و در کنار این عوامل، ایجاد مسیرهای دایمی و امن و مطمئن برای این امر، نیاز به راه اندازی پروژه های عظیم اقتصادی و راه سازی و احیای راه های تاریخی لاجورد و ابریشم و امثال آن دارد که سال ها زمان می برد.

اما مسیر تجاری و ترانزیتی ایران، هم نزدیک است، هم ارزان و به صرفه است و هم امن است.

ایران در حال حاضر نیز بخش بزرگی از نیاز بازار افغانستان را تامین می کند و با کاهش نقش پاکستان، ایران نزدیک ترین گزینه برای پر کردن این خلأ اقتصادی است.

از سوی دیگر، این کشور از طریق دریا و زمین به کشورهای دیگر منطقه مانند کشورهای عربی، ترکیه و... نیز راه دارد که این می تواند یک مزیت عالی برای چشم انداز اقتصاد و تجارت و ترانزیت افغانستان باشد.