با ادامه کاهش ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی به خصوص دالر در روزهای گذشته، بانک مرکزی طی پیامی این نوسانات را مرتبط با بازار جهانی و گذرا عنوان کرده است.

در این پیام از تمام مردم خواسته شده است تا در قبال نوسانات اخیر در نرخ ارز، دچار نگرانی نشوند؛ چون این وضعیت گذراست.

بانک مرکزی با بیان اینکه کاملا مراقب و مسلط بر اوضاع است و پالیسی، پلان و امکانات کافی جهت مهار نوسانات در نرخ ارز را در اختیار دارد از مردم خواسته که همچنان اعتماد خود بر پول ملی را به عنوان سمبول اعتماد جمعی و هویت ملی تمام ساکنان این سرزمین حفظ کرده و در تمام معاملات به جای پول های بیگانه از پول افغانی استفاده کنند.

بانک مرکزی همچنین به اصحاب رسانه و کارشناسان توصیه کرده است با توجه به حساس بودن موضوعات و متحول های پولی و مالی، ضمن رعایت انصاف و واقع بینی از طرح و تزریق التهاب و اضطراب و القائات روانی در میان شهروندان خودداری کنند.

به باور کارشناسان مسایل اقتصادی، صرف نظر از هر مساله دیگری، نفس صدور پیامی به این مضمون از سوی بانک مرکزی نشان می دهد که این نهاد اقتصادی و مالی کشور، کاملا دریافته است که نگرانی ها از سقوط شدید ارزش پول ملی، وسیع و عمیق و محسوس بوده است؛ بنابراین، این پیام، نوعی تلاش برای کنترل وضعیت و حفظ تعیین کنندگی و تاثیرگذاری این مرجع مهم مالی، محسوب می شود.

به عقیده تحلیلگران مسایل اقتصادی، بخشی از نگرانی های به وجود آمده در میان مردم، همانگونه که در پیام بانک مرکزی نیز بر آن تاکید شده، القائات بی بنیاد روانی از سوی کارشناسان و تحلیلگران بازار است.

ممکن است این نوسانات واقعا همانطور که در پیام بانک مرکزی، ذکر شده، تابعی از تحولات جهانی بازار ارز به دلیل افت و خیزهای شدیدی که در حوزه اقتصاد جهانی، قیمت نفت، ارزش دالر و... رخ می دهد باشد که اگر اینگونه باشد، کار زیادی نمی توان در برابر آن انجام داد؛ زیرا مشکلات فراگیر و جهانی، نیازمند راه حل های فراگیر و جهانی هستند و نمی توان با ایجاد تغییرات و اتخاذ تصمیم هایی در سطح محلی و لوکال، بر تاثیرات ناشی از این مشکلات، غلبه کرد.

با این وصف، نمی توان انکار کرد که ارزش پول ملی هر کشوری پیش از هر چیزی به میزان ذخایر ارزی، اندازه رشد اقتصادی و سرمایه گذاری و سیاست گذاری های کلان و راهبردی دولت ها در زمینه اقتصاد و توسعه و سرمایه گذاری و ذخایر استراتژيک مالی و پولی، بستگی مستقیم و معتنابه دارد.

با این حساب، به رغم آنکه با توجه به توصیه بانک مرکزی، می بایست از هرگونه طرح و تزریق اضطراب و نگرانی به مردم پرهیز کرد، نمی توان این پرسش را نادیده گرفت که به راستی دولت افغانستان در زمینه های یادشده چه کاری انجام داده است و اساسا افزایش و تقویت یا دست کم حفظ ارزش پول ملی، چه جایگاهی در منظومه سیاست های کلان اقتصادی دولت دارد؟

شاید کاهش یکباره و شدید نرخ افغانی در برابر ارزهای خارجی به ویژه دالر، طی روزهای اخیر، اصلا ربطی به تحولات داخل کشور نداشته باشد؛ اما این موجب نمی شود که دولت، کاملا نسبت به این مهم، بی توجه باشد و هیچ برنامه ای برای مهار آن روی دست نداشته باشد.

بانک مرکزی پیش از این نیز توصیه ها و حتی تمهیدات الزام آوری را برای انجام معاملات مردم با افغانی، مطرح کرده و روی دست گرفته است؛ اما این اقدامات، عملا تاثیری در این زمینه نداشته و همچنان در بخش های وسیعی از کشور، پول ملی پاکستان، جایگزینی برای پول ملی ما محسوب می شود.

تزریق دالر به بازار برای حفظ ثبات نرخ پول ملی در برابر ارزهای خارجی نیز که در سال های گذشته به یک رویه معمول تبدیل شده بود، مدتی است کنار گذاشته شده و انجام نمی شود.

در ابعاد سرمایه گذاری، بازسازی، توسعه اقتصادی و... نیز به دلیل مسایل و مشکلاتی که در حوزه امنیت، روابط خارجی و جنگ های نیابتی و رقابتی قدرت های متخاصم منطقه ای در افغانستان وجود دارد، نه تنها عملا کاری صورت نگرفته است؛ بلکه در مواردی مانند کنار کشیدن هند از سرمایه گذاری بیش از ۱۰ میلیارد دالری در معدن بزرگ آهن حاجیگک، عقبگردهایی را نیز شاهد بوده ایم.

اداره بانک مرکزی به وسیله سرپرست و عدم معرفی کسی به عنوان رییس این نهاد به پارلمان هم به سهم خود، مساله ای است که ممکن است در نحوه مدیریت اقتصادی و تاثیر آن بر کاهش پول ملی اثرگذار باشد.

به این ترتیب، همه بخش ها و نهادهای پولی، مالی و اقتصادی کشور وظیفه دارند که برای احیای ارزش، جایگاه و اهمیت پول ملی به عنوان «سمبول اعتماد جمعی و هویت ملی تمام ساکنان این سرزمین» اقداماتی هماهنگ و مدیریت شده را سامان دهند؛ تا این وضعیت بی ثبات و نابسامان، هرچه سریع تر، پایان پیدا کند.