نخستین دور گفتگوها میان نمایندگان انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان و مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع عمومی تشخیص مصلحت نظام ایران، به روزهای یکشنبه و دوشنبه در تهران آغاز می شود.
در این دور از گفتگوها، هیات افغانستان توسط داکتر رنگین دادفر سپنتا؛ وزیر خارجه پیشین و هیات ایرانی توسط داکتر ولایتی؛ وزیر خارجه پیشین ایران سرپرستی می شود.
انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان با انتشار اعلامیه ای گفته که هدف از این نشست تحلیل و بررسی فرصت ها و تهدیدهای فراروی روابط استراتژیک ایران و افغانستان است.
در اعلامیه آمده است:"در این گفتگوها، مسائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و فرصت‌ها و موانع موجود، مورد تحلیل و بررسی کارشناسان دو طرف قرار خواهد گرفت."
هیات ده نفره افغانستان که به تهران سفر کرده شامل استادان دانشگاه، وکلای پارلمان و کارشناسان سیاسی، فرهنگی و امنیتی است.
قرار است در حاشیه این نشست، اعضای هیات اعزامی کشور با مقامات عالیرتبه ایرانی نیز دیدار و گفتگو کنند.
دور دوم این گفتگوها در جریان سال جاری در کابل به میزبانی انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان برگزار می شود.
کارشناسان هم می گویند که افغانستان و ایران، بیش از هر دو کشور همسایه دیگری در منطقه، مستعد برقراری روابط در سطح راهبردی و استراتژیک هستند.
پیوندهای تاریخی عمق و ریشه داری میان دو ملت برقرار است و دولت ها نیز بر پایه همین پیوندها و با تکیه بر پتانسیل ها و ظرفیت های عظیم و ارزشمندی که در آن وجود دارد می توانند سازمان یک رابطه درازمدت، مستحکم، پایدار و راهبردی را پی ریزی کنند.
از جانب دیگر، مقتضیات جدید در عرصه های امنیت، سیاست، تجارت و ترانزیت، صلح، بازسازی، مبارزه با تروریزم، مواد مخدر و جرایم سازمان یافته، مسایل منطقه ای و... نیز دو کشور را بیش از پیش نسبت به همدیگر نزدیک و نیازمند می سازد و توسعه روابط در سطح استراتژیک را به یک ضرورت آنی، حیاتی و اجتناب ناپذیر تبدیل می کند.
ایران از معدود کشورهای همسایه افغانستان و از زمره قدرت های مهم منطقه ای است که از امنیت بسیار بالایی برخوردار است و در زمانی که سراسر منطقه، در آتش هراس افکنی، ترور، درگیری، آتش افروزی، ناامنی و سلطه طلبی قدرت های منطقه ای و بین المللی می سوزد، ایران نقطه روشن امنی محسوب می شود و این به ویژه برای افغانستان که خود یکی از بزرگ ترین قربانیان این موج فراگیر و دامنه دار بی ثباتی های منطقه ای به حساب می آید، یک الگوی مناسب و در دسترس است.
ایران به یمن پیشرفت ها و دستاوردهایی که در عرصه خودکفایی ملی در تمامی زمینه ها، حاصل کرده، برای افغانستانی که به تازگی تمرین قرار گرفتن روی ریل توسعه و ثبات و سازندگی و خوداتکایی ملی می کند، یک همکار و شریک سودمند شمرده می شود.
از جانب دیگر، ایران نیز به خوبی می داند که حفظ ثبات و امنیت و پایداری کنونی آن کشور، نیازمند استحکام روابط و توسعه همکاری های خود با کشورهای همسایه است. به ویژه افغانستان در این زمینه از اهمیت خاص و منحصر به فردی برخوردار است.
افغانستان و ایران، حدود ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک زمینی دارند و این امر، با توجه به وضعیت بی ثبات و شکننده افغانستان و نفوذ و حضور گسترده تروریزم بین المللی در کشور، برای ایران، یک خطر جدی و بالقوه محسوب می شود. با این حساب، هم ایرانی ها هم جانب افغانستان در سایه توسعه روابط استراتژیک با همدیگر، می توانند بخشی از خطرات ناشی از این امر را به سود امنیت و حاکمیت ملی هردو کشور، مدیریت و مهار کنند.
ایران در سایه این همکاری های راهبردی، می تواند هم ضریب امنیت و ثبات داخلی خود را در برابر هجمه های تروریزم و هراس افکنی و تفرقه افکنی مدیریت شده بالا ببرد و هم با تکیه بر تجربیات و اندوخته های خود در این زمینه به افغانستان در جهت یافتن راه های برون رفت از بحران کنونی و غلبه بر تهدیدهای بالفعل تروریستی و... کمک کند.
زمینه های تاریخی و فرهنگی این امر نیز به خوبی مساعد است و دو کشور همسایه، اشتراکات فراوانی در حوزه زبان، دین، سرگذشت مشترک تاریخی و... دارند.
حضور میلیون ها مهاجر افغان در ایران نیز در این میان، یک فرصت استثنایی و فوق العاده اثرگذار و کاربردی در راستای بهبود و توسعه و تحکیم روابط و تسهیل زمینه های گذار به روابط استراتژيک میان دو کشور، محسوب می شود؛ فرصتی که البته تاکنون بیشتر به آن به مثابه یک چالش و چه بسا تهدید نگاه شده و جامعه میلیونی مهاجران، از هردو سو مورد بی مهری و نامهربانی قرار گرفته است.