هرچند تلاش ها توسط وزارت اطلاعات و فرهنگ و سازمان یونسکو برای حفظ آبدات تاریخی افغانستان جریان دارد اما با آن هم وضعیت عمومی آبده های تاریخی کشور نگران کننده است.
انجنیر عبدالاحد عباسی رییس آبده های تاریخی وزارت اطلاعات و فرهنگ به خبرگزاری آوا گفت: برنامه های بازسازی و ترمیم آبده های تاریخی جریان دارد.
وی برای نمونه گفت که در حال حاضر در ولایت بلخ کار ترمیم روی مسجد نه‏گنبد، مسجد خواجه ابو نصر پارسا، رواق سبحان قلی، مقبره رابعه بلخی، مسجد خانقاه و مسجد ده دادی جریان دارد.
آقای عباسی افزود: برای اولین بار در سال ۲۰۰۵ سیزده آبده تاریخی در نقاط مختلف کشور ترمیم شد و۳۱ پروژه دیگر در جریان سال های اخیر در ولایت غزنی ترمیم شده است.
به گفته ی وی، به دلیل سه دهه جنگ و بحران، آبده های تاریخی افغانستان یا به علت عدم حفظ و مراقبت و بعضا بصورت عمدی، شدیدا آسیب دیده و یا هم تعداد آنها کاملا منهدم شده اند.
وی با اشاره به انهدام مجسمه های بودا توسط رژیم طالبان در ولایت بامیان و خم شدن منارجام در اثر فرسایش بستر زمین در ولایت هرات می گوید که هرچند تلاش ها توسط وزارت اطلاعات و فرهنگ و سازمان یونسکو جریان دارد اما با آن هم وضعیت عمومی آبده های تاریخی کشور قابل نگرانی است.
او گفت: ترمیم برخی از میراث فرهنگی کشور خارج از توان حکومت افغانستان است، زیرا برخی از آبدات تاریخی هستند که ترمیم آنها از تخصص ما بالاتر است، به گونه مثال منارجام که یکی از بلند ترین ساختمان های جهان است و در یونسکو هم ثبت شده است، بر اثر فرسایش زمین این ساختمان خم شده که دو باره راست کردن و حفظ کردن آن کار دشواری است که دولت افغانستان نه تکنالوژی آن را و نه ظرفیت انسانی آن را دارد.
وی اضافه کرد که ترمیم و ساخت مجدد مجمسه های بودا در بامیان نیز در توان حکومت افغانستان نیست ولی تلاش های جریان دارد تا بر آنچه باقی مانده است مراقبت گردد.
این در حالیست که سفارت امریکا در کابل هم در این اواخر با نشر خبرنامه گفته است که ۹۰ در صد آبدات و آثار تاریخی افغانستان در معرض خطر قرار دارند.
بر بنیاد گفته های رئیس ابدات تاریخی افغانستان، در جریان سیزده سال گذشته بیش از ۲۰۰ آبده تاریخی ترمیم و بازسازی شده است.
به گفته وی، سروی های ریاست آبدات تاریخی افغانستان نشان می دهد که تا کنون ۱۲۰۰ آبده تاریخی در کشور مشخص شده است.
وی در تکمیل مطلب فوق افزود که سروی ها ادامه دارد و امکان دارد این رقم اضافه گردد.
آگاهان امور می گویند حفظ آثار تاریخی هویت یک کشور است که حکومت باید در این قسمت با همکاری یونسکو اقدامات جدی را روی دست گیرد.
گفتنی است که افغانستان یک کشور باستانی است، اما گفته می شود که در شماری از روستاها و ولایت ها به دلیل ناامنی، آثار باستانی با تهدید قاچاق و غارت از سوی افراد مسلح ناشناس مواجه می باشد.